برای درمان آرتروز و دردهای مزمن، از جمله آرتروز از روش ارتوکین تراپی یا تزریق ارتوکین (سرم تعدیل شده‌ی اتولوگ) استفاده می‌شود. در این روش، سرم تعدیل شده از خون خود بیماران گرفته می‌شود.
استئوآرتریت یک بیماری تخریب کننده مفصل و شایع ترین نوع آرتروز می‌باشد، که شامل تحلیل و تخریب استخوان، سینوویت و غضروف مفصل است. این عارضه منجر به کاهش کیفیت عملکرد مفصل می‌شود. عمدتا مفصل ران و زانو را درگیر می‌کند اما شانه‌ها، دست و کمر نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند. غضروف به عنوان کمک فنر و یا جذب ضربه عمل می‌کند. علت تحلیل رفتن غضروف‌ها از آسیب مکانیکی گرفته تا واسطه‌های التهابی آزاد شده توسط بدن اینترلوکین ۱ (IL1) و فاکتور نکروز تومور (TNF) متفاوت است.
آرتروز ۴ گرید دارد، در گرید ۱ و ۲ باریک شدن فضای مفصل با کمترین سایش و تخریب غضروف همراه است. اما در گرید ۳ و ۴ تخریب کامل غضروف و کاهش فضا و تغییر شکل مفصل وجود دارد. بیمارانی که مبتلا به آرتروز هستند، با از دست دادن عملکرد حرکتی، درد مفصل، تورم و سفتی و عدم توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره خود مواجه می‌شوند. روش ارتوکین تراپی درمان برای آرتروز را در ادامه‌ی مطلب بخوانید.
ارتوکین تراپی چگونه انجام می‌شود؟
فرآیند تولید سرم تعدیل شده‌ی اتولوگ به این صورت است که حدود ۵۰ تا ۶۰ میلی‌لیتر خون وریدی از بیمار در لوله‌های مخصوص قرار داده می‌شود و سپس به مدت ۲۴ ساعت در دستگاه انکوباتور با درجه حرارت ۳۷ درجه سانتیگراد با ۵٪ CO2 بصورت آسپتیک انکوبه (در این مرحله سیتوکین محافظ یعنی آنتاگونیست گیرنده اینترلوکین-۱ در حال سنتز است) و سپس حدود ۱۰ دقیقه سانتریفیوژ می‌شود. از سرنگ سانتریفیوژ حدود ۱۰ تا ۱۵ میلی‌لیتر سرم گرفته و در دمای ۲۰- درجه سانتیگراد ذخیره می‌شود. سپس سرم در مفصل آسیب دیده بیمار تحت هدایت CT به مدت یک یا دو بار در هفته و به مدت شش هفته یا طبق توصیه پزشک تزریق می‌شود.
تزریق ارتوکین چیست و تاثیر آن چگونه است؟
تزریق ارتوکین یا سرم تعدیل شده‌ی اتولوگ یک سرم تعدیل شده است که از خون خود بیمار گرفته می‌شود. این ماده با تقویت اجزای طبیعی خون که مانع از عملکرد اینترلوکین ۱ می‌شوند، تاثیر می‌گذارد. این ماده حاوی آنتاگونیست گیرنده اینترلوکین -۱ (IL-1Ra، سیتوکین محافظ) است که یک پروتئین محافظ است که به طور طبیعی در بدن حتی در حالت طبیعی نیز وجود دارد. این دارو با تسکین درد و التهاب از طریق مسدود کردن و یا از بین بردن پروتئین‌هایی که باعث فرسودگی بافت‌ها می‌شوند، کمک می‌کند.
تزریق ارتوکین یا سرم تعدیل شده‌ی اتولوگوس نه تنها تولید سیتوکین‌های ضد التهاب و آنتاگونیست‌های گیرنده اینترلوکین -۱ (IL-1Ra) بلکه تولید فاکتورهای رشد را نیز تحریک می‌کند. آنتاگونیست‌های گیرنده اینترلوکین -۱ مانع از اتصال اینترلوکین ۱ و سایر سیتوکین‌ها با گیرنده‌ها می‌شوند، بلکه به نوبه خود از شروع روند التهابی جلوگیری می‌کند.
همچنین عوامل رشد با بهبود و ترمیم بافت‌های مفصل، تخریب غضروف در آن ناحیه را به حداقل می‌رسانند. این ماده باعث تسریع در بهبود فیبرهای عضلانی و غضروف‌ها بعد از ضربه به خصوص در ورزشکاران می‌شود. تزریق به صورت داخل مفصلی یعنی در مفصل آسیب دیده با فاصله یک هفته انجام می‌شود.
اثرات تزریق ارتوکین
نتایج از تسکین قابل توجه علائم تا رفع کامل علائم متفاوت است. این یک روش درمانی جایگزین برای بهبود عملکرد و درد است. درد و التهاب را کاهش می‌دهد و همچنین با به تأخیر انداختن عمل جراحی، تحرک بیمار را بهبود می‌بخشد.
بنابراین درمان نه مانع از جراحی می‌شود و نه غضروف را دوباره رشد می‌دهد، فقط روند تخریب را به تأخیر می‌اندازد و درد را کاهش می‌دهد.
کاربرد
ارتوکین تراپی برای بیمارانی که مبتلا به آرتروز گرید ۱ تا ۳ هستند و غضروف آن‌ها هنوز کامل تخریب و فرسوده نشده است و یا التهاب آسپتیک مزمن دارند، مناسب می‌باشد. تغییرات دژنراتیو در مفاصل بین مهره ای نیز شامل دردهای دیسکو ژنیک است.
همچنین در بیمارانی که از انجام جراحی تعویض مفصل اجتناب می‌کنند یا جراحی و تزریق کورتیزون برای آن‌ها مناسب نیست، این دارو موثر نشان داده شده است.
ارتوکین تراپی در بیمارانی که از ناحیه رباط یا تاندون آسیب دیده‌اند و درمان‌های دیگر هیچ تاثیری در تسکین درد آن‌ها نداشته است، نیز موثر می‌باشد.
منع شدیدی در مورد این روش وجود ندارد. این روش فقط در صورت داشتن شرایط زیر برای بیمار توصیه نمی‌شود:
- اگر بیمار مبتلا به عفونت حاد یا تب است.
- اگر بیمار در ۳ روز گذشته اسهال داشته است.
- اگر بیمار در ۴ هفته گذشته واکسینه شده است.
مزایای ارتوکین تراپی
مزایای ارتوکین درمانی با اثربخشی سایر روش‌های درمانی محافظه کارانه مقایسه می‌شود:
- این روش دارای اثر ضد درد مداوم و طولانی مدت است.
- روند التهاب را کند و یا به تعویق می‌اندازد و بنابراین از پیشرفت سریع بیماری جلوگیری می‌کند.
- سرم ارتوکین از ماده فعال بیولوژیکی طبیعی بدن انسان ساخته شده و هیچ ماده افزودنی شیمیایی اضافه نشده و در نتیجه عوارض جانبی کمتری دارد.
- به بازیابی فعالیت مفصل و دامنه حرکتی و تحرک بیمار کمک می‌کند.
عوارض جانبی
این روش درمانی بسیار ایمن است و هیچ گونه عارضه جانبی شدیدی ندارد. فقط ممکن است در ناحیه‌ی تزریق، احساس درد و تورم موضعی جزئی شود. این علائم معمولاً طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت بدون هیچ گونه عوارض دیگری برطرف می‌شوند. این اثرات معمولاً فقط پس از تزریق اول دیده می‌شوند و در جلسات بعدی بیمار درد و ورم ندارد.
اگر در هنگام تزریق در فضای مفصل اقدامات احتیاطی سپتیک انجام نشود، ممکن است آرتروز سپتیک ایجاد شود و درمان موثر نباشد.
مراقبت‌های پس از تزریق
پس از ارتوکین تراپی باید حداقل برای سه تا چهار روز از انجام فعالیت‌های سنگین جلوگیری کرد تا بهترین نتیجه حاصل شود. انجام فعالیت‌های طبیعی موردی ندارد. باید از حرکاتی که باعث تشدید درد می‌شوند خودداری شود.
