۷ مهره مربوط به ستون فقرات گردنی و عضلهها و رباطهای احاطه کننده و حمایت کننده از گردن در پشت گردن قرار دارند. دو مهره اول به دلیل اتصال دادن ستون فقرات به جمجمه و امکانپذیر ساختن چرخش عرضی گردن اندکی با دیگر مهرهها تفاوت دارند. ۵ مهره پایینی کاملاً استوانهای شکل، تقریباً شبیه به قوطیهای کنسرو، هستند که هیچ برآمدگی استخوانی ندارند.
مهرهها از کنار به وسیله مفصلهای فاست به یکدیگر متصل میشوند و بین هر دو مهره دیسک قرار دارد. دیسکها از یک لایه خارجی فیبری سخت و ماده داخلی ژلاتینی مانند تشکیل میشوند. دیسکها مانند ضربهگیر عمل میکنند و ستون مهرهها را انعطافپذیر میسازند.
رباطهای قوی و محکم متصل به مهرههای مجاور نیز قدرت و استحکام بیشتر را به ارمغان میآورند. عضلههای گوناگون متصل به ستون فقرات خم شدن و حرکت ستون فقرات در جهتهای مختلف را ممکن میسازد. (عضلهها و اکثر رباطها جهت واضح بودن تصاویر نمایش داده نشدهاند.)
نخاع شامل بافتی عصبی میشود که پیامها را به مغز و دیگر اندامهای بدن منتقل میکند و توسط ستون مهرهها حفاظت میشود. اعصاب نخاعی از بین مهرههای گردن بیرون میآید تا پیامها را دریافت کند و به گردن و دستها برساند. یک شریان اصلی به نام سرخرگ مهرهای نیز در امتداد مهرهها قرار دارد که خون را به پشت مغز میبرد. در ادامه با علایم آرتروز گردن و درمان آرتروز گردن آشنا میشوید.
آرتروز گردن
تخریب یا فرسایش ناشی از افزایش سن مهرهها و دیسک گردن را آرتروز گردن گویند. همگی ما به موازات پا به سن گذاشتن تا حدی دچار فرسودگی مهره و دیسک گردن و کمر میشویم. آرتروز گردن فرسایشی معمولاً در دهه سوم زندگی بروز مییابد. در درمان دیسک گردن بدون جراحی پس از شروع درد دیسک گردن، یک دوره زمانی کوتاه یکی دو روزه از استراحت بسیار مفید است. بعد از این دوره زمانی استراحت، شروع دوباره حرکت برای جلوگیری از ضعف عضلات و سفت شدن مفاصل بسیار مهم است.
یکی از مشخصههای اصلی علائم آرتروز گردن فرسایش مهرهها، ایجاد زائدههای کوچک استخوانی (استئوفیت) در کنارههای مهرهها است. به علاوه دیسکها در گذر سالیان باریک و باریکتر میشوند. این علت آرتروز گردن فرسایش فرایندی طبیعی ناشی از افزایش سن است که میتوان آن را به ایجاد “چین و چروک” در ستون فقرات تشبیه کرد. بسیاری از اشخاص در اثر این فرایند طبیعی دچار هیچ گونه علامت خاصی نمیشوند؛ برای مثال در پرتونگاری (اشعه ایکس) گردن ویژگیهایی مانند زائده استخوانی یا تحلیل رفتن دیسک مشاهده میشود، حال آن که فرد کوچکترین علامتی از آرتروز گردن را تجربه نکرده است.
بااین حال عصبها، رباطها و عضلههای مجاور گاهی تحریک میشود یا در اثر تغییرات فرسایشی تحت فشار قرار میگیرد. بنابراین آرتروز گردن غالباً بروز مشکلی را به دنبال ندارد، اما میتواند علت گردن درد، به ویژه در سالمندان، باشد.
صدادادن مهره های گردن نوعی صدای ترق و تروق یا شبیه کلیک کردن است که هنگام چرخاندن سر به طرفین ایجاد میشود. این صدا، شبیه به صدایی که هنگام چرخاندن انگشتها بوجود میآید. بسیاری از مردم عادت دارند پس از بیدار شدن از خواب یا پس از کار طولانی پشت میز، گردن خود را برای از بین بردن فشار عضلانی بپیچانند. اگرچه افراد پس از چرخاندن گردن و ایجاد این صدا احساس راحتی میکنند اما تکرار این کار برای سلامتی مضر است. این کار علت گردن درد و آرتروز گردن میشود. همچنین ژنتیک، مصرف دخانیات و… باعث افزایش عارضه آرتروز گردن نیز خواهدشد.
علائم و نشانه ها
شدت علایم بروز یافته در دامنهای از ملایم تا شدید متغیر است. علائم شامل موارد زیر میشود:
درد گردن به همراه درد شانه و کتف
این درد گاهی در شانهها و پایه جمجمه منتشر میشود. حرکت دادن گردن نیز درد را تشدید میکند.
درد گاهی اوقات به سمت پایین در بازو تا دست یا انگشتان منتشر میشود و در نتیجه عصبهایی که از نخاع گردن به بازو میروند، تحریک میشوند.
درد معمولاً حالت رفت و برگشتی دارد و هر از گاه حمله درد شروع میشود. درد گاهی پس از انجام حرکت غیرعادی و بیسابقه گردن یا در صورت کشیدگی و رگ به رگ شدن عضلهها یا رباطها شعلهور میشود.
بااین حال حملههای درد غالباً بدون هیچ دلیل مشخصی رخ میدهد. برخی بیماران از درد مزمن مداوم رنج میبرند.
سفتی و گرفتگی گردن، به ویژه پس از خواب شبانه
سر درد: این سردردها غالباً از پشت سر، دقیقاً بالای گردن، شروع میشود و تا بالای پیشانی را دربرمیگیرد.
سوزن سوزن شدن بازو یا دست: این علامت از تحریک عصبهای نخاعی در محل خروج از ناحیه استخوانی (مهرهها) ناشی میشود و از دیگر علایم آرتروز گردن است. بیمار مبتلا به علائم آرتروز گردن حتماً باید پزشک را در جریان احساس ضعف یا بیحسی ایجاد شده در قسمتی از دست یا بازو بگذارد؛ چرا که چنین علائمی بیانگر وارد شدن فشار بیش از حد به عصب هستند که از آن با اصطلاح “رادیکولوپاتی گردن” یاد میشود.درد ناشی از گرفتگی و اسپاسم گردن ممکن است چند روز تا چند هفته ادامه یابد.
خام دستی، دشواری در راه رفتن یا مختل شدن عملکرد مثانه نیز در موارد اندکی رخ میدهد که در آنها فشار ناشی از دیسک یا مهره فرسوده به نخاع آسیب بزند. در این صورت بیمار آرتروز گردن به عارضهای موسوم به “میلوپاتی گردنی” دچار میشود. بنابراین دیگر بار بر ضرورت اطلاع دادن علائم به پزشک تأکید میکنیم.
تشخیص
پزشک در ابتدا بیمار را کاملاً معاینه میکند و موارد زیر را بررسی و ارزیابی میکند تا علت آرتروز گردن را دریابد:
دامنه حرکتی گردن
واکنشها و قدرت عضلات به منظور اطلاع از تحت فشار بودن عصبهای نخاعی یا نخاع
راه رفتن بیمار جهت بررسی وجود فشردگی نخاع تأثیرگذار بر شیوه گام برداشتن
آزمایشهای تصویربرداری
آزمایشهای تصویربرداری اطلاعات کامل و جامعی از آرتروز گردن را جهت کمک به تشخیص و درمان در اختیار پزشک میگذارد. پزشک معمولاً از روشهای زیر بهره میگیرد:
پرتونگاری (اشعه ایکس) گردن: در این تصویر ناهنجاریهایی مانند زائدههای استخوانی نشان دهنده ابتلا به اسپوندیلوز گردن مشخص میشود و از این روش تصویربرداری جهت تشخیص افتراقی و حذف احتمال ابتلا به عارضههای جدیتری مانند تومور، عفونت یا شکستگی استفاده میشود که آنها نیز درد و گرفتگی گردن را به دنبال دارند.
سی تی اسکن: در سی تی اسکن جزییات بیشتری، به ویژه از قسمتهای استخوانی، دیده میشود.
ام.آر.آی.: در این تصاویر ناحیههای تحت فشار قرار گرفتن عصبها مشخص میشود.
میلوگرافی: ماده حاجب درون مجرای نخاع تزریق میشود تا سی. تی یا اشعه ایکس با جزییات بیشتر به دست آید.
آزمایشهای عملکرد عصب
پزشک گاهی به منظور تعیین شیوه انتقال صحیح پیامها توسط عصبها دستور انجام آزمایشهایی را میدهد که به آزمایشهای عملکرد عصب موسوماند و عبارتاند از:
الکترومیوگرافی یا عضلهنگاری برقی (EMG): در این آزمایش فعالیت الکتریکی عصبها در زمان انتقال پیام به عضلهها هنگام منقبض و شل بودن عضلهها اندازهگیری میشود.
بررسی هدایت عصبی: الکترودها به پوست روی عصبهای مورد نظر متصل میشوند. شوک کوچکی از عصب عبور داده میشود تا قدرت و سرعت سیگنالهای عصبی اندازهگیری شود.
راه ها و روش های درمان
درمانهای آرتروز گردن بر تسکین یا درمان درد گردن، کاهش احتمال آسیب دیدگی دائمی و هر چه طبیعیتر و پویاتر کردن سبک زندگی متمرکز میشود. روشهای غیرجراحی معمولاً بسیار کارآمد هستند.
استراحت
موارد شدید آرتروز به استراحتی یک تا سه روزه، و نه بیشتر، برای درمان درد گردن نیاز دارد. استراحت طولانی مدت نه تنها مفید نیست، بلکه بیمار را در معرض خطر ترومبوز عمیق وریدی نیز قرار میدهد.
بریس یا گردنبند طبی
بستن موقت بریس یا گردنبند طبی (به مدت یک هفته) برای بیمار مبتلا شده به آرتروز گردن علائم را تسکین میدهد، اما استفاده طولانی مدت از آن به ضعیف شدن عضلههای ستون مهرهها میانجامد. به علاوه عدم استفاده مستمر در طول دوره تعیین شده نیز درد را تشدید میکند. فیزیوتراپی روش مفیدتری است، چرا که عضلهها را تقویت میکند.
دارو
شل کنندههای عضلانی: داروهای شل کننده عضلات درد و گرفتگی عضلانی را کاهش میدهد.
مخدرها یا مسکنها: مخدرها گاهی برای یک دوره درمانی کوتاه جهت کاهش درد حاد آرتروز گردن تجویز میشوند.
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی: این داروها (NSAIDs) التهاب دامن زننده به درد را تسکین میدهند. بسیاری از این داروها را میتوان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد و مصرف شماری از آنها تنها با نسخه پزشک برای آرتروز گردن مجاز است. داروهای تجویزی و غیرتجویزی را هیچ گاه بدون اجازه پزشک با یکدیگر مصرف نکنید، چون ممکن است عوارض جدی و خطرناکی را به دنبال داشته باشد.
فیزیوتراپی
در فیزیوتراپی ترکیبی از روشهای غیرفعال و تمرینها و حرکتهای اصلاحی به کار گرفته میشود. مدالیتههای درمانی غیرفعال مانند یخ/ گرما، اولتراسوند و تحریک الکتریکی درد و گرفتگی عضلانی را در بیمار مبتلا به آرتروز گردن کاهش میدهد. بیمار مبتلا به آرتروز گردن به کمک انجام تمرینهای مخصوص روش افزایش انعطافپذیری و دامنه حرکتی را فرامیگیرد و بر قدرت عضلات خود میافزاید. بیماران نباید از روی آوردن به این درمان نگران باشند، حتی بیماران دچار درد و مشکلات حرکتی نیز از انجام تمرینهای ایزومتریک سود میبرند.
درمان دستی و جا اندازی مهرهها
مهرهها در صورت جابهجا شدن به عصبهای نخاعی فشار میآورند و درد بروز مییابد و در اصطلاح نیمه دررفتگی رخ میدهد. متخصص کایروپراکتیک با بهرهگیری از روش خاصی به نام درمان دستی و جااندازی مهرهها نیمه دررفتگی را در آرتروز گردن درمان میکند و مهرهها را به جای اصلیشان در ستون فقرات بازمیگرداند. هنگام جااندازی مهرهها، کیسههای هوای کوچکی از مفصلها خارج میشود که گاهی اوقات صدایی شبیه صدای ترکیدن را در بیمار مبتلا به آرتروز گردن ایجاد میکند که شبیه صدا دادن زانو است.
طب سوزنی
طب سوزنی درمانی متداول برای تسکین و درمان درد مهره های گردن برای آرتروز گردن محسوب میشود. متخصص سوزنهای بسیار ظریفی، به باریکی موی سر، را در نقطههای خاصی از بدن جهت درمان ارتروز گردن با طب سوزنی فرو میکند. هر سوزن را میتوان برای بهجا گذاشتن اثری مناسب چرخاند، به صورت الکتریکی برانگیخت یا گرم کرد. بسیاری بر این باوراند که روش تأثیرگذاری طب سوزنی به این شکل است که بدن بیمار مبتلا شده به آرتروز گردن را به تولید مواد شیمیایی کاهش دهنده درد تحریک میکند.
ماساژ
ماساژ یکی از روشهای شل کردن عضلات و به دست آوردن آرامش ذهن در بیمار مبتلا به آرتروز گردن و برای تسکین و درمان گردن درد مؤثر است. ماساژور ماهر گرفتگی عضلهها را برطرف میکند. عضلههای اطراف ستون فقرات در اثر آرتروز غالباً بسیار حساس، منقبض و دردناک میشوند. ماساژ درد و التهاب عضلانی را فرو مینشاند. درمان آرتروز گردن با ورزش نیز با تقویت عضلات گردن به کاهش علایم کمک میکند .
لیزر درمانی
از آن رو که درمان با لیزر با قدرت بالا تمام گونههای سلولی، از جمله عضله، لیگامان، غضروف، عصب و…، را تحریک میکند، بنابراین آرتروز گردنی یکی از عارضههایی است که درمان آرتروز گردن با لیزر سرد میتواند برای آن مفید باشد.
تزریق در ستون فقرات: تزریق در ستون فقرات به روشهای گوناگونی چون تزریق استروئید در فضای اپیدورال و تزریق در مفصل فاست در بیمار مبتلا به آرتروز گردن انجام میشود. در این عملها ترکیبی از داروی بیحسی و ضداستروئید جهت تسکین بافتهای عصبی ملتهب تزریق میشود و در نتیجه درد در اکثر موارد آرام میشود.
تزریق در فضای اپیدورال
تزریق استروئید در فضای اپیدورال درمانی ایمن، ساده، غیرجراحی و کارآمد است که طی آن دارویی استروئیدی مشابه کورتیزون داخل فضای اپیدورال ستون فقرات بیمار مبتلا به آرتروز گردن تزریق میشود. فضای اپیدورال بخشی از ستون فقرات و محل قرارگیری عصبهای ملتهب است. کاهش التهاب و در نتیجه تخفیف درد در آرتروز گردن، هدف این عمل به شمار میآید.
اگرچه این نوع تزریق به روشهای گوناگون انجام میشود، امروزه رایجترین روش توسط متخصصین مدیریت مداخلهای درد تحت راهنمایی اشعه ایکس (فلوئوروسکوپی) به این صورت انجام میشود که بیمار مبتلا به آرتروز گردن روی شکم میخوابد و پزشک عمل را با توجه به تصاویر فلوئوروسکوپ پیش میبرد. این تزریق تحت بیحسی موضعی، و گاهی با تزریق آرام بخش درون وریدی، انجام میشود. بیهوش کردن کامل بیماران نه ضروری است و نه صد در صد ایمن. این عمل معمولاً بیش از ۵۰ دقیقه زمان نمیبرد، و بیمار پس از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه تحت نظارت بودن و برطرف شدن نسبی اثر داروی بیحسی مرخص میشود.
تزریق در مفصل فاست:
ترکیبی از داروی استروئیدی و بیحسی درون کپسول مفصل فاست بیمار مبتلا به آرتروز گردن تزریق میشود. مفصلهای فاست در پشت گردن قرار دارند و نقش مهمی را در پایداری و حرکت گردن ایفاء میکنند. این عمل مشابه تزریق در فضای اپیدورال است.
پی آر پی
در روش درمان با پلاسمای غنی از پلاکت که اغلب به عنوان درمان PRP یا درمان پلاسمائی اتولوگ (ACP)(از بدن خود فرد) نامیده میشود، سعی میشود تا از خواص درمانی طبیعی خون برای ترمیم غضروف، تاندونها، رباطها، ماهیچهها و حتی استخوانهای آسیبدیده استفاده شود.
اگرچه یک روش استاندارد محسوب نمیشود، اما تعداد رو به افزایشی از مردم برای معالجه لیست گستردهای از مشکلات و بیماریهای ارتوپدی، ازجمله آرتروز، به تزریق PRP روی میآورند. این بیماری بیشتر برای درمان مشکل آرتروز زانو استفاده میشود، اما میتوان آن را در سایر مفاصل نیز استفاده کرد.
هنگام درمان استئوآرتریت با پلاسمای غنی از پلاکت، پزشک PRP را مستقیماً در مفصل آسیب دیده تزریق میکند. هدف از درمان عبارت است از:
- کاهش درد
- بهبود عملکرد مفصل
- آهسته کردن، متوقف شدن و یا حتی ترمیم آسیبدیدگی غضروف ممکن است صورت بگیرد.
ورزش
اگرچه انعطافپذیری و تمرینات دامنه حرکتی برای مدیریت علائم آرتروز گردن بسیار مهم است ، اما تقویت گردن نیز نقش مهمی دارد.
آبدرمانی یا ورزش در آب
تمرین در آب یکی دیگر از فعالیتهای توصیهشدهی معمول برای افراد مبتلابه آرتروز ستون فقرات است. در حقیقت، برای برخی، این نوع تمرین بهترین انتخاب است.
آب دارای خاصیت شناوری است که اثرات جاذبه را از بین میبرد و فشار روی ستون فقرات را کاهش میدهد و به شما این امکان را میدهد تا حرکت کاملتری داشته باشید.
افزایش دامنهی حرکتی
افزایش دامنه حرکت گردن مهمترین راهکار برای کاهش درد، خشکی و ناتوانی ناشی از مشکل آرتروز شماست. خبر خوب این است که نیازی نیست شما ورزش شدید و سنگینی انجام دهید – اغلب، حرکت بسیار ساده، نتایج خوبی را به همراه خواهد داشت.
البته طبق گفتهی برخی کارشناسان، باید از پزشک یا متخصص فیزیوتراپی خود درخواست برنامه ورزشی کنید، زیرا مشکل آرتروز برای هر فرد وضعیتی منحصربهفرد دارد.
تعیین اینکه دقیقاً چه تمریناتی باید انجام دهید، چند بار آنها را انجام دهید و میزان شدتی که باید این تمرینها را انجام داد، همگی با همکاری یک متخصص و پزشکی که شما را ارزیابی و معاینه کرده است، به بهترین وجه انجام میشود.
و از آنجا که چنین متخصصانی روند بیماری آرتروز را نیز درک میکنند، میتوانند پیشرفت شما را به طور مؤثر تحت نظر داشته باشند و به هر سؤالی که دارید به دقت پاسخ دهند.
بالا بردن قدرت و استقامت
مطمئناً سالم و قوی کردن عضلات گردنتان (با ورزش)، یکی دیگر از راهکارهای مهم برای کنترل علائم شایعی مانند درد و خشکی است. عضلات قوی گردن شما را به سمت بالا نگه داشته و آن را در تراز مناسبی قرار میدهند. اگر عضلات گردنتان قوی نباشند، ممکن است گردن خود را تحت فشار زیادی قرار دهید که به طور کلی علائم را بدتر میکند.
تمرینات تقویت گردن همچنین ممکن است به شما در مدیریت بهتر روند بیماری کمک کند.
پزشکان توصیه میکنند که هنگام تقویت این عضلات، عضلات در پشت جمجمهتان هدف قرار دهید. به خصوصاً حرکت انقباض و جمع کردن گردن (معمولاً با جمع کردن چانه به عقب انجام میشود)، یک حرکت بسیار مفید است. آنها همچنین ورزش ایزومتریک را توصیه میکنند.
جراحی
تعداد انگشت شماری از بیماران مبتلا به آرتروز گردن مجبور به انجام عمل جراحی میشوند، و در صورت ضروری بودن جراحی، موارد نادری فوریت دارد یا اورژانسی است. در ابتدا درمانهای غیرجراحی امتحان میشود و پزشک گاهی از تلفیق دو روش درمانی بهره میگیرد یا تعداد جلسههای فیزیوتراپی بیشتری را جهت فروکش کردن سریعتر علائم تجویز میکند. خوشبختانه در اکثر موارد درمانهای غیرجراحی نتیجهبخش و موفقیتآمیز هستند.
برای درمان آرتروز گردن روش های دیگری همچون اوزون و … نیز وجود دارد.
سؤالات متداول
چگونه میتوان با وجود آرتروز گردن، خواب بهتری داشته باشیم؟
علاوه بر قرار دادن بدنتان در وضعیتی مناسب و راحت، میتوانید با قرار دادن سر در وضعیتی مناسب نسبت به گردن، این شانس را به خود بدهید که خواب راحتتری داشته باشید. به این معنا که سرتان را به اطراف برنگردانید یا گردنتان را نچرخانید، زیرا چنین وضعیتی میتواند باعث وارد آمدن فشار بر روی گردن، گره خوردگی عصبها و یا بروز علائمی همچون دردهای تیرکشنده (دردهای ریشهی عصبی) شود. برای اجتناب از چرخش گردن در هنگام خواب، بهترین کار این است که از خوابیدن روی شکم خودداری کنید.
راه دیگر برای تراز کردن سر نسبت به ستون فقرات در هنگام خواب، استفاده از نوع مناسبی از بالش (حوله رول شده – نیازی به صرف هزینه زیادی نیست) برای نگه داشتن گردن است. هنگام خرید بالش خود، حتماً یک بالشت راحت انتخاب کنید.
و در آخر، میتوانید از پزشک یا متخصص فیزیوتراپی خود در مورد استفاده از یک گردن بند طبی نرم که برای خواب طراحی شده است سؤال کنید. برای بعضی از افراد، گردن بندهای طبی که در شب پوشیده میشوند، به نگه داشتن گردن کمک میکنند که ممکن است به صاف نگه داشتن آن نیز کمک کنند.
آیا تمرینات یوگا برای آرتروز گردن مناسب هستند؟
بسیاری از افرادی که به شدت از طرف پزشکان خود به ورزش تشویق شدهاند از یک روال کلی خسته میشوند، به خصوص هنگامی که ماهیت انجام حرکات در همهی روزها یکسان است.
اگر پزشک و یا فیزیوتراپیست تان اجازه دهد، میتوانید با انجام تمرینات یوگا، چیزهایی را در روال ورزشتان تغییر دهید. یوگا در تراز کردن بدنتان کمک میکند که به نوبه خود ممکن است در فشار آوردن ستون فقرات به شما کمک کند. این ورزش همچنین به خاطر بهبود انعطافپذیری و نیز قدرت عضلات شناخته شده است. انعطاف پذیری و قدرت در واقع میتواند به شما در مدیریت علائمی مانند درد و خشکی کمک کند.
با خشکی گردن در هنگام صبح و عصر چه کار کنیم؟
برای برخی از افراد مبتلا به آرتروز گردن، بیشترین مشکلات در هنگام صبح و شب وجود دارد. چگونه با سختی صبحگاهی مقابله میکنید؟ و وقتی گردن درد دارید، چه کار میکنید تا خوابتان ببرد؟
اولین کاری که میتوانید انجام دهید: افزایش دامنه حرکت، نکتهای مهم و کلیدی برای مدیریت علائم در هر نوع آرتروز از جمله آرتروز گردن است. اگر این مسئله را به ذهنتان بسپارید – به عبارتی آن را بهاصطلاح ذکر روزانه خود کنید – این شروعی برای یک استراتژی خوب است، بهویژه هنگام برخورد با خشکی صبحگاهی دارید.
میتوانید با انجام حرکات کششی، یوگا و با انجام حرکات بسیار ساده و ملایم گردن، دامنه حرکت خود را بهبود ببخشید. بهتر است یک برنامه ورزش خانگی (از طرف پزشک یا متخصص فیزیوتراپی) تهیه کنید که متناسب با شرایط شما باشد.
نهتنها افزایش دامنه حرکتی و انعطافپذیری گردن باعث کاهش خشکی میشود، بلکه به بهبود تغییراتی مرتبط با ستون فقرات شما که منجر به خشکی میشوند نیز کمک میکند. این بهنوبه خود، ممکن است به تسکین درد گردن نیز کمک کند؛ و بهطورکلی انعطافپذیری به کاهش احتمال بروز آسیب کمک میکند.
به حالت قرارگیری بدن خود فکر کنید. قانون شماره ۱ این است: راحت باشید. همچنین مراقب باشید که چگونه راحت و بدون بروز آسیبی از رختخواب خود بلند میشوید.