بهترین درمان دیسک کمر: درمان فتق دیسک بین مهره ای با / بدون جراحی

ستون فقرات شما از یک سری استخوان‌ها (مهره‌ها) تشکیل شده است که روی یکدیگر سوار شده‌اند. ستون فقرات، از بالا به پایین، شامل هفت مهره در ناحیه‌ی گردنی، ۱۲ مهره در ناحیه‌ی صدری (پشت قفسه سینه) و ۵ مهره در ناحیه پایین کمر و بعد از آن در پایین‌ترین بخش شامل استخوان خاجی و دنبالچه می‌شود. این مهره‌ها دارای بالشتک ها (ضربه‌گیرها) یی هستند. این دیسک‌ها، با جذب شوک‌ها یا ضربه‌های وارد شده از کارهای روزانه‌ای مانند راه رفتن، بلند کردن اجسام و پیچیدن، از مهره‌ها محافظت می‌کنند.

هر دیسک از دو بخش تشکیل شده است: یک بخش نرم و ژله‌ای و یک حلقه‌ی بیرونی سخت. آسیب یا ضعف می‌تواند باعث بیرون‌زدگی بخش داخلی دیسک از حلقه‌ی خارجی آن شود. به این عارضه، دررفتگی یا بیرون زدگی، فتق یا افتادگی (پرولاپس) دیسک میگویند. این وضعیت موجب درد و ناراحتی فرد می‌شود. اگر دیسک دررفته یکی از عصب‌های ستون فقراتتان را فشرده کند، ممکن است دچار بی‌حسی و درد در عصب آسیب دیده شوید. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به عمل جراحی برای برداشتن یا ترمیم دیسک دررفته داشته باشید.

علل فتق دیسک 

---

 دیسک‌ها به دلیل آسیب دیدگی و بلند کردن نادرست اجسام می‌توانند دچار برآمدگی یا فتق شوند یا این عارضه ممکن است به‌صورت خود به خود رخ دهد. پیری نقش مهمی در این مسئله ایفا می‌کند. با بالا رفتن سن، دیسک‌های شما خشک و سخت‌تر می‌شوند. دیواره بیرونی فیبروزی سخت دیسک ممکن است ضعیف شود. هسته‌ی ژل مانند ممکن است از طریق یک پارگی ایجاد شده در دیواره‌ی دیسک، برآمده یا پاره شود و هنگامی که به یک عصب می‌رسد، باعث ایجاد درد خواهد شد. عوامل ژنتیکی، سیگار کشیدن و برخی فعالیت‌های شغلی و تفریحی منجر به انحطاط و تخریب زودرس دیسک می‌شود.

چه کسانی بیشتر به این بیماری دچار می‌شوند؟ 

---

 فتق دیسک در بین افراد در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ سالگی شایع تراست، اگرچه افراد میان‌سال و سالخورده اگر درگیر فعالیت بدنی شدید باشند، کمی بیشتر در معرض این خطر هستند. فقط در حدود ۸٪ موارد فتق دیسک در ناحیه‌ی پایین کمر مشاهده می‌شود.

علائم فتق یا دررفتگی دیسک 

---

 ممکن است در هر قسمت از ستون فقرات، از گردن گرفته تا کمر، دچار دررفتگی یک دیسک شوید. کمر یکی از مناطقی است که دررفتگی دیسک بیشتر در آن اتفاق می‌افتد. ستون فقرات شما شبکه پیچیده‌ای از اعصاب و رگ‌های خونی است. یک فتق دیسک می‌تواند فشار بیشتری به اعصاب و ماهیچه‌های اطراف خود وارد کند.

علائم فتق دیسک شامل موارد زیر است:

• درد و بی‌حسی، معمولاً در یک طرف بدن
• دردی که به دست‌ها یا پاها می‌رسد
• دردی که در شب یا با حرکات خاصی بدتر می‌شود
• دردی که بعد از ایستادن یا نشستن بدتر می‌شود
• درد هنگام راه رفتن در مسافت‌های کوتاه
• ضعف عضلانی بی‌دلیل
• احساس سوزن سوزن شدن، درد یا سوزش در ناحیه آسیب دیده

این دردها می‌توانند در افراد مختلف متفاوت باشند. اگر درد شما منجر به بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن شده است که بر توانایی‌تان در کنترل عضلات تأثیر می‌گذارد، به پزشک خود مراجعه کنید.

تشخیص 

---

 وقتی برای اولین بار دردی را احساس کردید، با یک پزشک عمومی یا متخصص مربوطه مشورت کنید. پزشک برای فهمیدن علائم، یک سابقه‌ی کاملی از هرگونه صدمات یا بیماری‌های قبلی از شما خواهد گرفت و مشخص می‌کند که آیا عادات سبک زندگی باعث ایجاد این درد شده است یا خیر. در مرحله بعد یک معاینه فیزیکی برای تعیین منبع درد انجام داده و هرگونه ضعف یا بی‌حسی عضلانی را مورد آزمایش قرار می‌دهد.

پزشک ممکن است یک یا چند مورد از تست‌های تصویربرداری زیر را دستور دهد:

ام آر آی 

اسکن تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) یک آزمایش غیر تهاجمی است که از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیو فرکانسی استفاده می‌کند تا نمای دقیقی از بافت‌های نرم ستون فقرات شما به دست آورد. برخلاف عکس‌برداری رادیولوژی، د این اسکن اعصاب و دیسک‌ها به وضوح قابل مشاهده هستند. این تست ممکن است با تزریق یک رنگ (ماده حاجب) به جریان خون شما انجام شود یا بدون آن. اسکن MRI می‌تواند تشخیص دهد که کدام دیسک آسیب دیده است و آیا فشردگی عصبی وجود دارد یا خیر. همچنین می‌تواند رشد استخوان اضافی، تومورهای نخاعی یا آبسه را تشخیص دهد.

میلوگرام 

میلوگرام یک پرتونگاری تخصصی است که در آن رنگ از طریق یک TAP (پونکسیون) نخاعی به کانال نخاع تزریق می‌شود. سپس یک فلوروسکوپ اشعه ایکس، تصاویر تشکیل شده توسط رنگ را ثبت می‌کند. رنگی که در میلوگرام به کار رفته است، روی عکس رادیوگرافی سفید رنگ است و به پزشک این امکان را می‌دهد تا نخاع و کانال را به طور دقیق مشاهده کند. میلوگرام می‌تواند عصبی را که توسط فتق دیسک فشرده شده است، رشد زائده‌ی استخوانی، تومورهای نخاعی و آبسه‌های نخاعی نشان دهد. CT اسکن ممکن است بعد از این آزمایش انجام شود.

سی تی اسکن 

سی تی اسکن یک آزمایش غیر تهاجمی است که از یک پرتو اشعه ایکس و یک رایانه برای ایجاد تصاویری ۲ بعدی از ستون فقرات شما استفاده می‌کند. ممکن است در این تست یک رنگ (ماده حاجب) تزریق به جریان خون شما تزریق شود یا شاید از آن استفاده نشود. این تست مخصوصاً برای تأیید آسیب دیدگی دیسک مفید است.

الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله (EMG) و مطالعات هدایت عصب (NCS) 

آزمایشات EMG و NCS فعالیت الکتریکی اعصاب و عضلات شما را اندازه‌گیری می‌کنند. در این اسکن، سوزن‌های کوچک یا الکترودهایی در عضلات شما قرار می‌گیرند و نتایج در دستگاه مخصوص ثبت می‌شود. از آنجا که فتق دیسک باعث فشار به ریشه عصب می‌شود، عصب نمی‌تواند به صورت عادی احساس و حرکت عضله را میسر کند. این آزمایش‌ها می‌توانند آسیب عصبی و ضعف عضلات را تشخیص دهند.

رادیولوژی 

عکس‌های رادیولوژی، مهره‌های واقع در ستون فقرات شما را نشان داده و می‌توانند به پزشک نشان دهند که آیا این مهره‌ها زیادی به هم نزدیک شده‌اند یا اینکه دچار تغییرات آرتروزی، خار یا زائده‌ی استخوانی یا شکستگی شده‌اند. تشخیص فتق دیسک تنها با این اسکن امکان پذیر نیست.

چه درمانی برای دیسک کمر وجود دارد؟ 

---

 اولین قدم برای بهبودی علائم دیسک کمر، درمان غیر جراحی و محافظه کارانه است که ممکن است شامل دارو، استراحت، ماساژ، فیزیوتراپی، تمرینات خانگی، هیدروتراپی، مراقبت‌های کایروپراکتیک (درمان دستی) و مدیریت درد باشد. بیش از ۹۵٪ از افراد مبتلا به درد ناشی از فتق دیسک در طی شش هفته بهبود می‌یابند و به فعالیت طبیعی خود باز می‌گردند. اگر این مشکل در شما به درمان محافظه کارانه پاسخ ندهد یا علائم شما بدتر شود، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.

درمانهای غیر جراحی 

• مراقبت از خود: در بیشتر موارد، درد ناشی از فتق دیسک در طی دو روز بهتر می‌شود و طی ۴ تا ۶ هفته کاملاً برطرف می‌شود. محدود کردن فعالیت، استفاده از سرما / گرما درمانی و مصرف داروهای مسکن بدون نسخه، به بهبود وضعیت شما کمک می‌کند.
• داروها: پزشک ممکن است داروهای ضد درد، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و آستروئیدها را تجویز کند. گاهی اوقات برای شل شدن عضلات، داروهای شل کننده‌ی عضلانی تجویز می‌شود.
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین، ناپروکسن (Alleve, Naprosyn)، ایبوپروفن (Motrin, Nuprin, Advil) و سلکوزیب (Celebrex)، نمونه‌هایی از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی هستند که برای کاهش التهاب و تسکین درد استفاده می‌شوند.
• مسکن‌هایی مانند استامینوفن (تایلنول) می‌توانند درد را تسکین دهند اما اثر ضدالتهابی را ندارند. استفاده طولانی مدت از مسکن‌ها و NSAID ها ممکن است باعث زخم معده و همچنین مشکلات کلیوی و کبدی شود.
• شل کننده‌های عضلانی مانند متوکاربامول (روباکسین)، کاریزوپودول (سوما) و سیکلوبنزاپرین (فلکسریل) ممکن است برای کنترل اسپاسم عضلات تجویز شوند.
• استروئیدها ممکن است برای کاهش تورم و التهاب اعصاب تجویز شوند. این داروها به صورت خوراکی به صورت یک بسته دوز (Medrol که با دوز رو به کاهشی در طی یک دوره ۵ روزه مصرف می‌شوند. مزیت این داروها این است که در مدت زمان ۲۴ ساعته، موجب تسکین درد تقریباً فوری می‌شوند.

 تزریق استروئید 

این تزریق‌ها تحت فلوروسکوپی با اشعه ایکس انجام می‌شود و شامل تزریق آستروئیدها و ماده بی‌حس کننده به فضای اپیدورال ستون فقرات است. در این روش، برای کاهش تورم و التهاب اعصاب دارو را در کنار ناحیه دردناک تزریق می‌کنند. حدود ۵۰٪ از بیماران پس از تزریق اپیدورال تسکین می‌یابند، اگرچه به نظر می‌رسد که نتایج موقت باشند. برای رسیدن به اثر کامل ممکن است نیاز باشد که تزریقات تکرار شود. مدت زمان تسکین درد متفاوت است و شاید هفته‌ها یا سال‌ها ادامه داشته باشد. این تزریق‌ها همراه با یک تمرین فیزیوتراپی و یا برنامه ورزش خانگی انجام می‌شود.

فیزیوتراپی 

هدف از فیزیوتراپی این است که به شما کمک کند هرچه سریع‌تر به فعالیت کامل خود برگردید و از آسیب‌دیدگی مجدد جلوگیری کنید. متخصصان فیزیوتراپی می‌توانند به شما در مورد وضعیت مناسب، بلند کردن اجسام و تکنیک‌های پیاده روی آموزش دهند و در تقویت و کشش عضلات گردن و پشت شما با شما همکاری خواهند کرد. آن‌ها همچنین شما را تشویق می‌کنند تا کشش و انعطاف پذیری ستون فقرات و پشت خود را افزایش دهید. تمرینات ورزشی و تقویتی عناصر اصلی در درمان شما هستند و باید بخشی از برنامه‌ی آمادگی جسمانی شما شوند.

درمان‌های جامع 

برخی از بیماران طب سوزنی، طب فشاری (مانند طب سوزنی اما با فشار انگشتان)، یوگا، تغییر در رژیم غذایی و خوراکی‌های مصرفی، مدیتیشن و بیوفیدبک را در کنترل درد و همچنین بهبود سلامت کلی مفید می دانند.

جراحی 

هنگامی که علائم دیسک کمر پیشرفت کند یا با درمان محافظه کارانه برطرف نشود، ممکن است پزشک عمل جراحی را انتخاب کند. عواملی مانند سن بیمار، مدت زمان مشاهده‌ی علائم، مشکلات پزشکی و بیماری‌های دیگر، انجام عمل قبلی گردن و نتیجه مورد انتظار، در برنامه‌ریزی جراحی در نظر گرفته‌شده است.

متداول‌ترین روش برای جراحی دیسک گردن، جراحی در قسمت قدامی (جلوی گردن) است. در صورت نیاز به رفع فشار از روی عصب‌ها و وجود مشکلات تنگی کانال نخاعی، ممکن است عمل جراحی از ناحیه خلفی (پشت) انجام شود.

 دیسککتومی و فیوژن (ACDF) 

در این عمل، جراح برش کوچکی را در ناحیه‌ی قدامی کمر شما ایجاد می‌کند. ماهیچه‌های گردن، عروق و اعصاب به از هم دور می‌شوند تا مهره‌ها و دیسک‌ها در معرض خود دید قرار بگیرند. بخشی از دیسک پاره شده که روی عصب فشار می‌آورد، برداشته می‌شود. بعد از برداشتن ماده دیسک، فضای دیسک را با پیوند استخوان یا سرپوشی پر می‌کنند تا استخوان‌ها جوش خورده شوند، یعنی فرایند فیوژن که در آن دو یا چند استخوان به هم خورده می‌شوند. استخوان پیوندی به مرور زمان به مهره‌های بالا و پایین می‌چسبد تا یک استخوان یکدست و محکم را بسازد. ممکن است از پیچ و پلاک‌هایی فلزی برای ایجاد ثبات در طول همجوشی و همجوشی بهتر استفاده شود.

تعویض دیسک مصنوعی 

در حین دیسککتومی قدامی، یک وسیله‌ی متحرک که حرکتی همانند حرکت طبیعی دیسک دارد، در فضای مفصل آسیب دیده وارد می‌شود. یک دیسک مصنوعی حرکت مهره را حفظ می‌کند، درحالی‌که عمل فیوژن این حرکت را از بین می‌برد. دیسک مصنوعی که از جنس فلز و پلاستیک است، مانند مفصل‌های تعویضی برای مفصل لگن و مفصل زانو هستند. نتایج حاصل از عمل تعویض دیسک مصنوعی در مقایسه با ACDF (روشی استاندارد) مشابه است، با این تفاوت که در عمل جایگزینی دیسک گردنی، حرکت ستون فقرات حفظ می‌شود و شاید از بیماری‌های سطح مجاور مهره نیز جلوگیری کند، البته این امر هنوز به‌صورت یک فرضیه باقی‌مانده و هنوز اثبات نشده است.

دیسککتومی میکرواندوسکوپی با حداقل میزان تهاجمی 

در این روش جراح برشی در ناحیه پشت ایجاد می‌کند. لوله‌های کوچکی به نام dilator استفاده می‌شوند با قطری افزاینده برای بزرگ کردن یک تونل به مهره‌ها. بخشی از استخوان مهره برداشته می‌شود تا ریشه عصب و دیسک در معرض دید قرار بگیرند. جراح از یک آندوسکوپ یا میکروسکوپ برای جدا کردن دیسک پاره شده استفاده می کند. این روش نسبت به دیسککتومی سنتی باعث آسیب کمتری برای عضلات کمتری دارد.

دیسککتومی خلفی کمر 

در این عمل، جراح یک برش ۱-۲ اینچی در قسمت پشتی کمر شما ایجاد می‌کند. برای رسیدن به دیسک آسیب دیده، عضلات ستون فقرات از هم جدا و دور شده تا مهره‌های استخوانی در معرض دید قرار بگیرند. بخشی از قوس استخوانی برای دسترسی به ریشه عصب و فضای دیسک برداشته می‌شود. قسمتی از دیسک پاره شده که موجب فشرده شدن عصب نخاعی شده است، با دقت برداشته می‌شود. فضاهایی که از ریشه‌های عصبی در ستون فقرات از آن‌ها خارج می‌شوند معمولاً برای جلوگیری از فشرده شدن مجدد در آینده، بازتر می‌شوند.

بهبودی و پیشگیری 

---

 از هر ۱۰ نفر ۸ نفر در وهله‌ای از زندگی‌شان دچار کمردرد می‌شوند و معمولاً طی ۶ هفته برطرف می‌شود. نگرش مثبت ذهنی، فعالیت منظم و بازگشت سریع به کار، همگی از عناصر بسیار مهم در بهبودی هستند. اگر در ابتدا نتوانید کار همیشگی‌تان را انجام دهید، بهتر است تغییراتی را در کارهایتان ایجاد کنید (آن‌ها را سبک‌تر و یا محدود کنید). پزشک شما می‌تواند توصیه‌هایی را برای تغییراتی در فعالیت‌هایتان برای مدت زمان محدودی به شما بدهد.

نکته اصلی برای جلوگیری از عود بیماری، پیشگیری است، با انجام کارهای زیر:

• روش‌های مناسبی برای بلند کردن اجسام
• قرارگیری بدن در وضعیت مناسب در هنگام نشستن، ایستادن، حرکت و خوابیدن
• برنامه ورزشی مناسب برای تقویت عضلات ضعیف شکم و جلوگیری از آسیب دیدگی مجدد
• ایجاد یک محیط کاری ارگونومیک
• وزن سالم و توده بدنی کم‌چربی
• نگرش مثبت و کنترل استرس
• ترک سیگار