تفاوت بین آرتروز کمر و تنگی کانال نخاع:علت،علائم و درمان

تنگی کانال نخاعی، باریک شدن فضای ریسمان نخاعی یا شاخه‌های عصبی است. دقیق‌تر بگوییم، ستون فقرات با گذشت زمان دچار فرسایش می‌شود. این امر می‌تواند منجر به تشکیل سیخ استخوانی شود. همانطور که سیخ‌های استخوان شکل می‌گیرند، اندازه کانال نخاعی (تونل استخوانی که محل عبور اعصاب ستون فقرات است) به تدریج کوچک‌تر می‌شود. سیخ‌های استخوانی به ریسمان نخاعی یا ریشه‌های عصبی فشار وارد کرده و اغلب باعث درد می‌شوند. وضعیت دژنراتیو یا همان فرسودگی ستون فقرات، بیشتر در بخش فوقانی ستون فقرات (گردن) یا در ناحیه پایینی ستون فقرات (ناحیه لامبر) شایع است. دژنراتیو ستون فقرات اغلب با اسپوندیلوزیس (به جلو لغزیدن مهره‌ها و خارج شدن آنها از خط طبیعی ستون فقرات) و اسکولیوز (کجی ستون فقرات) همراه است. بیش از ۱.۲ میلیون آمریکایی از درد کمر ناشی از تنگی کانال نخاعی رنج می‌برند که در میان آن‌ها زنان و مردان به طور یکسان تحت تاثیر این وضعیت قرار گرفته‌اند. با این حال زنان بیشتر در معرض تجربه علائمی قرار دارند که مستلزم درمان است.

آرتروز شایع‌ترین علت تنگی کانال نخاعی است. اگرچه تنگی کانال نخاعی می‌تواند بیماران جوان‌تر را نیز تحت تاثیر قرار دهد، اما در افراد ۶۰ سال به بالا رایج‌تر است.

دلایل آرتروز ستون فقرات / تنگی کانال نخاعی چیست؟

در درجه اول، تنگی کانال نخاعی و آرتروز همراه آن، نتیجه فرایند طبیعی افزایش سن است. دیسک‌های ژلاتینی که به مثابه بالشی برای مهره‌های ستون فقرات عمل می‌کنند با افزایش سن شروع به خشک شدن می‌کنند و در نتیجه کوتاهتر می‌شوند. خشک شدن این دیسک‌ها باعث وارد شدن فشار به مفاصل فاست می‌شود. وارد شدن بیشتر فشار به این مفاصل باعث فرسایش آنها شده و منجر به آرتروز می‌گردد. آرتروز می‌تواند باعث افزایش ضخامت و بزرگ شدن رباط‌های احاطه کننده مفصل شود و این امر باعث کاهش فضای درون کانال نخاعی که محل عبور اعصاب است می‌شود. غضروفی که از مفاصل محافظت می‌کند نیز دچار ساییدگی و فرسایش می‌شود و ساییدگی بیش از حد غضروف باعث لغزیدن استخوان روی استخوان می‌گردد. ممکن است بدن برای جبران از دست رفتگی غضروف‌ها شروع به رشد استخوان در مفاصل فاست کند. استخوانی که بیش از حد رشد کرده است، سیخ استخوانی نامیده می‌شود و شکل گیری آنها در باریک‌تر شدن فضای موجود در کانال نخاعی، برای عبور اعصاب نقش دارد. با بسته شدن بیش از حد فضای درون کانال نخاعی، درد آغاز می‌شود.

علائم آرتروز ستون فقرات و تنگی کانال نخاعی چیست؟

ممکن است هیچ علائمی برای تنگی کانال نخاعی وجود نداشته باشد؛ یا اینکه علائم ظاهر شوند و بعد از بین بروند. التهاب اعصاب منجر به درد می‌گردد. علائم دیگر عبارتند از:

• درد، بی حسی، احساس سوزن سوزن شدن یا ضعف در پاها کمر یا باسن
• دردی که با نشستن یا خم شدن به سمت جلو (ایجاد فضای بیشتر در کانال نخاعی) کاهش پیدا می‌کند.
• دردی که با راه رفتن یا ایستادن طولانی مدت بدتر می‌شود.
• گرفتگی پاها و محدودیت حرکت آن‌ها
• دردی که به یک یا هر دو پا می‌زند و مشابه سیاتیک است.
• از دست دادن کنترل دست‌ها و پاها که اسپاستیسیتی نامیده می‌شود و می‌تواند منجر به مشکل در راه رفتن یا عدم توانایی در نگه داشتن اجسام شود.
• ناتوانی در استفاده از پاها
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده بزرگ

اگر ضعف بزرگی را تجربه می‌کنید یا نمی‌توانید مثانه یا روده بزرگ خود را کنترل کنید، بلافاصله از یک پزشک متخصص ستون فقرات کمک بگیرید. زیرا این علائم می‌توانند نشان دهنده یک مشکل جدی باشند.

درمان‌های موجود برای آرتروز ستون فقرات / تنگی کانال نخاعی چیست؟

متاسفانه مراقبت‌های محافظه کارانه در تسکین پایدار درد ناشی از تنگی کانال نخاعی یا التهاب اعصاب نخاعی موثر نبوده است. تنگی زودرس کانال نخاعی می‌تواند با داروهای آرتروز و با موفقیت نسبی درمان شود. اگر اعصاب با شدت زیاد تحت فشار نباشند، می‌توان با استفاده از قرص‌های استروئیدی یا تزریق استروئید در کانال نخاعی (اپیدورال) برخی از علائم را بهبود بخشید. با این حال معمولاً تاثیر استروئیدها پس از چند روز، چند هفته یا چند ماه کاهش پیدا می‌کند و درد باز می‌گردد. ثابت شده است که سایر روش‌های درمانی مانند پوشیدن بریس کمر، طب سوزنی، فیزیوتراپی یا درمان دستی ستون فقرات (کایروپراکتیک) در صورت وجود فشردگی عصب قابل توجه، باعث بهبودی می‌شود.

همچنین ممکن است بتوانید از یوگا، تای چی (متد قدیمی ورزش چینی) یا ماساژ بهره ببرید.

ورزش سریع روزانه، برای تنگی کانال نخاعی و آرتروز

اگر تنگی کانال نخاعی شما باعث کمردرد یا درد پا می‌شود، ممکن است از شنیدن آن‌چه که می‌توانید خارج از مطب پزشک برای کمک به خود انجام دهید، شگفت زده شوید.

از آنجا که تنگی کانال نخاعی و همچنین سایر انواع دردهای مربوط به آرتروز ستون فقرات منجر به تغییراتی در استخوانهای شما می‌شود، مانند رشد بیش از حد یا هیپرتروفی مفصل فاست، می‌تواند منجر به فشردگی و التهاب متعاقب ریشه‌های عصبی نخاعی شود. این امر به طور خاص زمانی اتفاق می‌افتد که یک سیخ استخوانی یا لیپینگ که تکه لب مانندی از استخوان است و در لبه مفصل تشکیل می‌شود (مجددا تاکید می‌شود که نتیجه‌ی مشکلات مربوط به آرتروز است) با حوزه ریشه عصب حساس، تماس پیدا می‌کند.

علائم حاصل از این فشار و التهاب، رادیکولوپاتی نامیده می‌شوند. این وضعیت می‌تواند منجر به دردی شود که تا یکی از پاها یا یکی از دست‌ها (در صورتی که دیسک مربوط به آرتروز، در گردن شما قرار داشته باشد) انشعاب پیدا می‌کند. علائم دیگر رادیکولوپاتی شامل ضعف، بی‌حسی و / یا احساس برق گرفتگی (مانند شوک الکتریکی)، احساس سوزش، سوزن سوزن شدن یا احساس گزیدگی هستند؛ که این احساس نیز تا یکی از پاها یا دست‌ها انشعاب پیدا می‌کند.

انعطاف مداوم به یک سو (فلکشن بایس) 

تحریک ریشه عصب نخاعی، اغلب منجر به واکنش بدن به شکل تغییر موقعیت وضعی می‌شود که انعطاف به یک سو یا فلکشن بایس نامیده می‌شود. در این زمینه، فلکشن بایس، تمایل به پذیرش یک موقعیت وضعی و انتقال به آن موقعیت وضعی و یا باقی ماندن در آن، به منظور کاهش میزان درد و تجربه علائم کمتر است. انعطاف مداوم به یک سو، اساساً با خم شدن به سمت جلو با خم کردن ستون فقرات انجام می‌گیرد. این وضعیت می‌تواند به شکل خمیده شدن کمر دیده شود و ممکن است با خمیدگی مزمن زانوها، مچ پا و همچنین شانه‌ها که آنها نیز به سمت جلو خمیده می‌شوند، همراه باشد.

برای افراد دچار تنگی کانال نخاعی مربوط به درد دیسک، فلکشن بایس احتمالاً آسان‌ترین موقعیتی است که بدن می‌تواند در آن قرار گیرد.

فلکشن بایس چه اشکالی دارد؟

اگرچه خم شدن شما به سمت جلو ممکن است به طور موقت باعث کاهش درد و تنش شود، می‌تواند در مقیاس بزرگتر بر علیه شما عمل کند. این نوع از خم شدن به سمت جلو، به عنوان یک راه جبرانی یا موقتی برای راحت نگه داشتن شما تا حد امکان است؛ اما بیشتر اوقات به همین شکل باقی خواهد ماند. افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی مربوط به دیسک، تمایل دارند هر کاری که می‌توانند برای کاهش درد خود انجام دهند و آن قدر آن را ادامه دهند تا به آسیب دیدن و یا پیر شدن بیانجامد.

با داشتن چنین نگرشی، این افراد ممکن است مکانیسم طبیعی بدن و تعادل عمومی خود را از بین ببرند (که اگر از چگونگی عملکرد این موقعیت وضعی آگاه باشند، انجام آن به منبع تسکین درد برای آنها تبدیل خواهد شد)

تسکین دادن درد با تحرک و ورزش

وقتی دچار مشکلی در دیسک هستید که ناشی از تنگی کانال نخاعی و فلکشن بایس متعاقب آن است و به این نتیجه رسیده‌اید که ایجاد مجدد مکانیزم جسمانی مناسب، راهی برای دست یافتن به کیفیت زندگی بهتر است؛ انجام چه ورزش‌هایی می‌تواند در نایل شدن به این هدف به شما کمک کند؟

در اغلب موارد، ترکیبی از کار کردن روی قدرت عضلات شکم همراه با نوع خاصی از حرکات انعطاف پذیری که در ادامه مورد بحث قرار خواهد گرفت، بهترین استراتژی است. ایده ما در اینجا، بهترین استفاده از فلکشن بایس خود برای کاهش فشار روی ریشه‌های عصب نخاعی و سپس افزایش تدریجی انعطاف ستون فقرات با افزایش مداوم قدرت عضلات شکم است.

برنامه ورزشی کاهش درد برای مشکلات مربوط به دیسک و تنگی کانال نخاعی

به گفته سامی مارگو، فیزیوتراپیست NHS، یک برنامه تمرینی برای فشار به ریشه عصب نخاعی که ناشی از تنگی کانال نخاعی باشد، باید شامل تقویت و «ساختن عضلات» آن ناحیه و همچنین استفاده از حرکات آماده کننده برای «ایجاد شکاف» در مفاصل باشد.

ایجاد شکاف چیست و چگونه می‌تواند به کاهش درد کمک کند

ایجاد شکاف، شامل حرکات ساده انعطاف کمر است که باعث ایجاد فضای بیشتر در ناحیه قرارگیری ریشه‌های عصب نخاعی می‌شود. این ناحیه، روزنه بین مهره‌ای نامیده می‌شود. با باز کردن روزنه بین مهره‌ای می‌توانید فشار و التهاب روی ریشه عصب که باعث بروز علائم رادیکولوپاتی است را کاهش دهید.

تمرینات ایجاد شکاف باعث حرکت کمر به موقعیت خمیده می‌شود. اگرچه هدف این تمرینات کاهش درد است اما همچنان ایجاد کننده فلکشن بایس برای ستون فقرات شما هستند. بنابراین با دنبال کردن حرکات آماده کننده و ایجاد کننده شکاف، با کار کردن روی عضلات مرکزی شکم می‌توانید برای وارد کردن کمر خود به یک مکانیسم جسمانی مناسب، به تدریج کشش مقادیر اندک ستون فقرات را انجام دهید.

به طور خلاصه استراتژی ورزش برای تسکین علائم تنگی کانال نخاعی یا آرتروز مربوط به فشرده شدن ریشه عصب، به منظور افزایش سریع انعطاف در ناحیه لامبر ستون فقرات و سپس اقدام متقابل – کشش برای کمک به موقعیت وضعی مناسب، تعادل و پشتیبانی جسمانی، مناسب است.

بیایید کار خود را با چند حرکت ایجاد شکاف برای کمک به افزایش انعطاف در ناحیه لامبر ستون فقرات شما آغاز کرده و سپس راهی موثر اما ساده برای آغاز ثبات عضلات شکم شما، بیاموزیم.

کشش عضلات پایین کمر با استفاده از انعطاف لگن در حالت دراز کشیده روی کمر

• در پوزیشن دراز کشیدن قلاب، به پشت روی کمر خود دراز بکشید. در این موقعیت زانوهای شما باید خمیده و کف پاهای شما به سمت زمین باشند.
• حرکت خود را با بلند کردن یکی از زانوها و کشیدن آن به سوی قفسه سینه و سپس زانوی دیگر آغاز کنید.
• دست‌های خود را اطراف بالای ساق‌های پا حلقه کنید؛ یا اگر نمی‌توانید به راحتی به آن ناحیه دسترسی پیدا کنید، پشت ران‌های خود را بگیرید.
• ران‌های خود را به سمت قفسه سینه بکشید و همانطور که این حرکت را انجام می‌دهید، اجازه دهید استخوان ساکروم به سمت بالا حرکت کند. این بدین معناست که استخوان دنبالچه، به عنوان واکنشی به کشیده شدن ران‌ها به سمت قفسه سینه شما به آرامی از زمین بلند می‌شود.

اگر دست‌های خود را اطراف ساق‌های پای خود می‌پیچید، مراقب باشید که به زانوی خود فشار وارد نکنید. (اگر شما هم دچار درد یا مشکلات زانو هستید ممکن است بخواهید دست‌های خود را پشت ران‌های خود قرار دهید.)

یک راه دیگر برای به دست آوردن اثر مشابه، تکان دادن ریتمیک اما آرام اندام‌های تحتانی جمع شده، به سمت جلو و دور از جلوی تنه است. لازم نیست فاصله چندان زیاد باشد؛ این حرکت نواحی پایینی کمر شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

۱۰ بار تکرار این حرکت در هر روز را در نظر بگیرید یا حدود ۳۰ ثانیه در این موقعیت باقی بمانید. (البته نفس کشیدن را فراموش نکنید.)

ممکن است این حرکت اساسی، علاوه بر افزایش شکاف در روزنه‌های بین‌مهره‌ای، کشش خوبی برای عضلات کمر شما نیز فراهم کند.

حرکت یوگای کودک

یکی دیگر از راه‌های عالی برای کشش عضلات کمر و افزایش شکاف روزنه‌های بین مهره‌ای، انجام حرکت یوگای کودک است. در واقع اگر در حرکت ورزشی اول، کشش چندانی در ماهیچه‌های پایین کمر احساس نکردید (که اگر عضلات باسن و یا کمر شما تا حد زیادی سفت و انعطاف ناپذیر باشند، اتفاق می‌افتد) ممکن است انعطاف پذیری بیشتری را در این حرکت بیابید.

• این حرکت را از موقعیت وضعی all4S آغاز کنید (که در آن وزن بدن شما روی دست‌ها و زانوهای شما قرار دارد و تنه شما از سر تا لگن به شکل یک میز یا یک خط صاف موازی با زمین قرار می‌گیرد) .
• با آوردن استخوان‌های لگن به سوی بالا و به سمت سقف، لگن را شیب داده و خود را گرم کنید. همزمان، پایین لگن خود را به سمت پایین و به سوی پشت ران‌ها بکشید. این دو حرکت با یکدیگر مرتبط هستند. همانطور که این حرکت را انجام می دهید، سعی کنید بخش بالایی کمر خود را درگیر نکنید. در عوض سعی کنید حرکت را در لگن و بخش پایینی کمر خود متمرکز کنید.
• به آرامی به موقعیت اولیه باز گردید. این حرکت برای گرم کردن را ۵ بار تکرار نمایید.
• در حرکت بعدی لگن خود را به پایین و روی پاهای خود بکشید. اجازه دهید تنها سر و دست‌های شما در راستای یکدیگر قرار بگیرند. این بدین معنا است که شما در موقعیت یوگای کودک هستید. تا ۱۵ ثانیه در این موقعیت باقی بمانید؛ مگر آنکه درد را تجربه کنید. در این صورت بیش از آن پیش نروید یا ورزش کردن را متوقف کنید. اگر درد پس از قطع تمرین فروکش نکرد، با پزشک خود تماس بگیرید.
• حتی اگر در یک وضعیت ایستا قرار داشته باشید، تنفس خود را ادامه دهید. پس از رسیدن به ۱۵ ثانیه (یا کمتر) به آرامی به موقعیت اولیه all4S بازگردید.

حفظ موقعیت یوگای کودک که باعث کشش عضلات کمر و باز شدن روزنه‌های بین مهره‌ای می‌شود، ممکن است انعطاف پذیری در عضلات باسن، عضلات چهارسر و برخی از عضلات شانه شما را نیز افزایش دهد.

تنفس عمیق در حین قرار گرفتن در این موقعیت، باعث کمک به بهره مندی از مزایای آن حرکت می‌شود. برای دور ماندن از خطر، مراقب باشید که بیش از حد از این حرکت استفاده نکنید. استفاده از یک رویکرد «هرچه کمتر، بهتر» می‌تواند بسیار موثر باشد؛ به خصوص هنگامی که کمر شما آسیب دیده است. این به معنای محدود کردن خود بین ۱ تا ۵ نفس عمیق قبل از انجام دوباره حرکت است.

باز کردن شکاف را با انقباضات عضلات شکم دنبال کنید

اکنون زمان آن رسیده است که قدرت عضلات مرکزی شکم خود را افزایش دهید. همانطور که در بالا بحث شد، هدف از دنبال کردن حرکات انعطاف پذیری و ایجاد شکاف با تقویت شکم، کمک به ثبات ستون فقرات و آغاز کاهش درجه فلکشن بایس در حین باقی ماندن در یک موقعیت راحت است.

 چند راه برای پیشبرد این موضوع وجود دارد اما یکی از محبوب‌ترین و به احتمال زیاد موثرترین راه‌ها، «مانور به درون کشیدن» یا خلاء شکم، نامیده می‌شود. مانور به درون کشیدن، اساساً همان روش ثبات عضلات شکمی است که در پیلاتس استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که اگر انتخاب شما استفاده از مانور به درون کشیدن می‌باشد، به این معنا نیست که مجبورید برای داشتن احساس بهتر، متعهد به انجام برنامه ورزش پیلاتس شوید.

توضیح مانور به درون کشیدن

درست مانند حرکت ورزشی ایجاد شکاف اولی که در بالا گفته شد، ورزش را با دراز کشیدن روی کمر خود، ترجیحاً در حالت دراز کشیدن قلاب (خم کردن زانوها و نگه داشتن کف پاها به سوی زمین) آغاز کنید.

• هنگامی که در موقعیت خود قرار گرفتید، در اولین قدم لگن خود را در یک موقعیت خنثی قرار دهید. این موقعیت همان جایی است که بین دو لبه شیب قدامی لگن قرار دارد؛ یعنی جایی که استخوان‌های لگن شما نسبت به کف لگن، به سمت جلو قرار دارند. در این وضعیت قوس کمر شما افزایش پیدا می‌کند و عضلات کمر شما منقبض می‌شوند و شیب خلفی که پایین لگن شما است، نسبت به استخوان‌های لگن، به سمت جلو قرار می‌گیرد. انحنای بخش پایینی ستون فقرات شما کاهش یافته و کشیده می‌شوند و عضلات بخش پایین کمر شما شل می‌شوند.
• در این موقعیت، عمل دم و بازدم را انجام دهید. هنگام انجام بازدم، عضلات شکم خود را به سمت داخل و به سمت ستون فقرات بکشید.
• نفس خود را خارج کرده و ریلکس کنید.
• این کار را هر روز دوبار و هر بار ۱۰ مرتبه تکرار کنید.

به هرحال مانور به داخل کشیدن نیز می‌تواند در موقعیت دراز کشیدن روی شکم و حتی در هنگام نشستن پشت میز یا تماشا کردن تلویزیون نیز در پوزیشن all4S انجام شود. بنابراین هیچ عذر و بهانه‌ای برای سرباز زدن از تقویت عضلات شکم، وجود ندارد.

در چه صورت جراحی برای آرتروز کمر و تنگی کانال نخاعی لازم است ؟

اگر این درمان کارساز نبود، ممکن است پزشک شما عمل جراحی را پیشنهاد کند؛ به خصوص اگر دارای شرایط زیر باشید:

• داشتن درد زیاد
• داشتن مشکل در راه رفتن
• عدم توانایی در کنترل روده بزرگ

در واقع اگر دارای علائم شدید باشید، ممکن است پزشک شما از همان ابتدا عمل جراحی را توصیه کند. عمل جراحی نیز مانند سایر روش‌های درمانی، یک علاج حتمی نیست. اما می‌تواند به کاهش درد و بهبود عملکرد کمک کند. ممکن است پزشک شما درباره انواع جراحی زیر با شما صحبت کند:

• لامینکتومی. این نوع از جراحی، رایج‌ترین نوع آن است. در این عمل، پزشک استخوان، سیخ استخوانی و رباط‌هایی که باعث فشار روی اعصاب می‌شوند را خارج می‌کند.
• فیوژن ستون فقرات. گاهی اوقات پزشک این عمل را نیز همراه لامینکتومی انجام می‌دهد. این روش شامل متصل کردن مهره‌ها به یکدیگر برای کاهش درد در ستون فقرات است
• عمل فورامینوتومی. در این روش پزشک دهانه مهره که ریشه‌های عصبی از آن به سایر نقاط بدن اشاعه پیدا می‌کنند را گشاد‌تر می‌کند.

بهبودی پس از عمل ممکن است از چند روز تا ۳ ماه طول بکشد. عمل جراحی به بسیاری از افراد کمک می‌کند اما خطراتی مانند ایجاد لخته خون نیز در آن وجود دارد.