آرتروز زانو یک بیماری مفصلی است که غضروف دور مفاصل را تحت تاثیر قرار میدهد. در انتهای استخوانها، غضروف وجود دارد که بافت لغزندهای است که به استخوانها کمک میکند، که در مفصل روی هم بلغزند. غضروف باعث میشود که مفاصل به خوبی کار کنند. علاوه بر این، غضروف به عنوان ضربه گیر در حرکات عمل میکند. اگر به آرتروز مبتلا شوید، لایه بالایی غضروف دور مفاصل شما تجزیه و فرسوده میشود. با فرسایش غضروف، استخوانها به همدیگر سائیده میشود و سایش استخوان به استخوان باعث درد، ورم و کاهش دامنه حرکتی مفصل میشود.
با گذر زمان، مفصل زانو که به آرتروز مبتلا شده است، شکل نرمال خود را از دست میدهد. علاوه بر این، ممکن است در لبههای مفصل بیمار دچار خار (اسپرز یا زائده) استخوانی شود. همچنین این بیماری باعث میشود که تکههای استخوان یا غضروف از مفصل جدا میشود و در فضای مفصل شناور میگردند و این مساله باعث آسیب دیدگی و درد بیشتر میشود.
علائم
علائم آرتروز زانو اغلب به آهستگی به وجود میآیند و با گذشت زمان وخامت پیدا میکنند. علائم و نشانههای آرتروز از قرارزیر هستند:
- درد: مفصل شما در طول حرکت یا پس از آن دچار درد می شود.
- التهاب: مفصل شما با حتی با وارد کردن فشار کم، دچار التهاب میشود.
- سفتی و خشکی مفصل: سفتی مفصل زانو هنگام بیدار شدن از خواب در صبح
- از بین رفتن انعطاف پذیری: دامنه حرکتی مفصل محدود می شود و فرد مانند گذشته نمی تواند زانو را در تمام دامنه حرکتی، تکان دهد.
- احساس سائیده شدن: بیمار در هنگام استفاده از مفصل صدای سائیده شدن را میشنود.
- خار استخوان: این تکههای اضافی استخوان که شبیه برآمدگیهای سفت هستند، دور مفصل آسیب دیده به وجود میآیند.
علت
علت آرتروز زانو می تواند یکی از مشکلات زیر باشد:
- پارگی مینیسک به خوبی درمان نشده
- از بین رفتن مینیسک زانو
- شکستگی استخوان
- پای پرانتزی یا کجی زانو
- وراثت
- رشد غیرعادی لگن
- بی حرکت بودن برای مدتی طولانی
- استفاده بیش از حد و غیرعادی از مفصل زانو
- التهاب یا عفونت مزمن
تشخیص
تشخیص زود هنگام آرتروز زانو باعث جلوگیری از آسیب دیدگی دائمی میشود. آرتروز معمولا با بررسی سابقه پزشکی و معاینه زانو تشخیص داده میشود. تصویربرداری با اشعه ایکس در کنار آزمایشات تصویربرداری دیگر از قبیل ام آر ای برای تشخیص موثر است. تصاویر اشعه ایکس، باریک شدن فضای بین استخوانها، شکل گیری خار استخوانی و کیستها را میتوانند نشان دهند. تصاویر ام آر ای وقتی توصیه میشود که تصاویر اشعه ایکس دلیلی مشخص برای درد مفصل زانو ارائه نکند یا وقتی که تصاویر اشعه ایکس نشان دهد که بافت های دیگر مفصل ممکن است آسیب دیده باشد.
درمان
از جمله راه ها و روش های درمان زانو درد می توان به موارد زیر اشاره کرد :
دارو
داروی مناسب بخش مهمی در درمان آرتروز زانو است. انواع متعددی از داروها در کاهش درد ناشی از آرتروز زانو موثر هستند. به دلیل اینکه افراد به داروها واکنش متفاوتی نشان میدهند، ما با بررسی واکنشهای شما، داروها و دورز مصرفی بی خطر و موثر را برایتان تجویز می کنیم.
تزریق ژل
مایع مفصلی حاوی اسید هیالورونیک است که باعث میشود این مایع سفت و چسبناک شود. در بیماری آرتروز زانو، تولید اسید هیالورونیک کاهش پیدا میکند و غلظت آن در مایع مفصلی کاهش می یاد. این مساله منجر به به وجود آمدن مایع رقیقتری میشود که توانایی کمتری در روان سازی مفصل و جذب ضربه دارد.
این روش درمانی شامل سه تزریق در طول سه هفته است. یک مایع (هیالورونات) مشابه مایع مفصلی به مفصل زانوی شما تزریق میشود تا آن را روان سازی کند و از آن محافظت کند. در موارد ابتلا به آرتروز زانو، مایع مفصلی ژل مانند، رقیق میشود. تسکین زانودرد برای ۶ تا ۹ ماه تداوم خواهد داشت. در صورت بازگشت علایم آرتروز زانو، تزریقات را میتوان تکرار کرد. میزان موفقیت این روش در موارد خفیفتر بسیار بالا است و حتی در شدیدترین موارد، میزان موفقیت بیش از پنجاه درصد است.
تزریق اوزون
تزریق PRP
تزریق PRP یا پلاسمای غنی از پلاکت، یکی از روش های درمانی موثر در درمان آرتروز زانو می باشد. در این روش با استفاده از خون گرفته شده از بیمار، پلاکت های تغلیظ شده را می گیرند، به دلیل اینکه پلاسمای غنی از پلاکت، حاوی فاکتورهای رشد است، باعث تسریع در روند بهبودی آرتروز زانو می شوند.
هدف از تزریق پی آر پی درمان آسیب دیدگی توسط بدن می باشد، این روش نه تنها منجر به رفع علایم از جمله زانو درد می شود، بلکه باعث بهبودی نیز می شود. تاثیر این روش تا حدی است که گاهی لزوم استفاده از دارو و جراحی را برای بیمار از بین می رود. این روش همچنین برای درمان درد زانو ناشی از آسیب دیدگی های تاندون، رباط، غضروف، استخوان های زانو و در موارد ابتلا به آرتریت مورد استفاده قرار می گیرد.
ابتدا مقدار کمی خون از بیمار گرفته می شود، سپس با استفاده از دستگاه سانتریفیوژ در سرعت بالا چرخانده می شود، تا بدین ترتیب پلاکت ها تغلیظ شوند. سپس مایع حاصل دور ناحیه آسیب دیده و یا در نزدیکی آن تزریق می شود. غلظت فاکتورهای رشد با این روش ۳ الی ۵ برابر بیشتر از حالت نرمال خون می شوند.
با توجه به نوع آسیب دیدگی و واکنش اولیه بیمار به درمان، پزشک یک الی چند مرحله تزریق پی آر پی را تجویز می کند. هنگام تزریق پزشک از تصویربرداری با اشعه ایکس و یا اولتراسوند برای پیدا کردن محل دقیق تزریق استفاده می کند. این روش عوارض جانبی ندارد، زیرا پلاسمای غنی از پلاکت از خون خود بیمار گرفته می شود و درصد احتمال واکنش بدن به آن صفر می باشد.
فیزیوتراپی، حرکات اصلاحی و ورزشی
فیزیوتراپی نقشی حیاتی در درمان آرتروز زانو بدون انجام جراحی دارد. فیزیوتراپی برای تسکین درد و بهبود دامنه حرکتی، استحکام و بهبود عملکرد مورد استفاده قرار میگیرد. پس از یک یا دو جلسه فیزیوتراپی، اثرات مثبت آن را مشاهده خواهید کرد.
فیزیوتراپیست های ما نحوه محافظت از زانوی مبتلا به آرتروز را به بیماران آموزش میدهند. ما برای بهبود دامنه حرکتی زانو از ورزشهای استقامتی استفاده میکنیم. فیزیوتراپیست ما همچنین ورزشهای استقامتی لگن و زانو را آموزش میدهند تا به ثابت نگه داشتن زانو کمک کنند و باعث محافظت بیشتر مفصل در برابر ضربه و فشار شوند.
ورزش برای بهبود آرتروز زانو بسیار مفید است زیرا عضلات قوی پا از زانو پشتیبانی میکنند و ضربه را قبل از رسیدن به زانو جذب میکنند. تقویت عضلات چهار سر ران باعث افزایش گردش خون در مفصل زانو میشود، تغییرات بیوشیمیایی مفیدی را در مایع مفصلی زانو تحریک می کند و ویژگیهای روان سازی آن را بهبود میبخشد. ورزش همچینن دامنه حرکتی مفصل زانو را بهبود میبخشد. با این حال، در بیماران مبتلا به آرتروز زانو که زانوهای هم ترازی ندارند، گاهی اوقات استحکام بیش از حد عضلات چهار سر ران باعث وخامت شرایط میشود. متخصصین ما در این مرکز میتوانند تشخیص دهند که آیا زانوهای شما به خوبی هم تراز میشود و ورزشهای مخصوص زانو برای شما مفید هستند یا خیر.
زانوبند طبی
زانوبندها برای کمک به ثابت نگه داشتن پا و کاهش فشار وارده بر مفصل تجویز میشوند. در صورتی که زانو ضعیف و لق به نظر برسد، زانوبندها بسیار مفید می باشند. زانوبندها باعث رفع فشار از بخشی از زانو که تحت تاثیر آرتروز قرار گرفته میشود که به کاهش قابل توجه درد کمک میکند. زانوبندها هم به صورت مجزا و هم با ترکیب با روشهای دیگر درمان آرتروز زانو برای بدست آوردن بهترین نتایج مورد استفاده قرار میگیرد.
کفی و کفش طبی
کفیهای طبی باعث رفع فشار از مفصل زانو در هنگام راه رفتن میشود. کفیهای طبی در کلینیک ما با توجه به شرایط بیمار طراحی و با استفاده از قالبی از پای وی ساخته میشوند. کفیهای طبی ابزاری پزشکی هستند که در داخل کفش قرار می گیرند تا از قوس پا محافظت کند. کفیها با تغییر و محافظت از نیروی بین پا و ساق پا منچر به تسکین زانو درد می شوند. کفیها همچنین هم ترازی و حرکت پا را تغییر میدهند.
لیزردرمانی
در روش لیزردرمانی از نور مادون قرمز در نواحی آسیب دیده یا زخم استفاده میشود تا بافت نرم ترمیم شود و همچنین درد مزمن و حاد تسکین پیدا کند.
وقتی نورهایی با طول موجهای مشخص به زانو ارسال میشوند، تغییرات فیزیولوژیک در سلولها رخ میدهد. لیزردرمانی آرتروز زانو به تولید دوباره سلول و کاهش التهاب کمک میکند و از این کمک می کند تا بدن شما خود را درمان کند.
آرتروز زانو یک بیماری پیشروند می باشد، که هر چه درمان آن به تعویق افتد، درمان مشکل تر می شود. بیمار می تواند با استفاده از روش های درمان بدون جراحی آرتروز زانو، باعث جلوگیری از پیشرفت بیماری شود، تا لزوم جراحی نیز از بین برود. بنابراین با مشاهده اولین علائم ذکر شده در مقاله، درمان آرتروز زانو را شروع کنید تا بتوانید بهترین نتیجه ممکن را بگیرد.