کانال نخاع فضایی است در داخل ستون فقرات که در داخل آن نخاع قرار گرفته است. این کانال از کنار هم قرار گرفتن سوراخی که در وسط مهره ها است ایجاد میشود. این کانال از داخل توسط غشائ محکمی بنام لیگامان زرد حمایت میشود.
تنگی کانال نخاع چیست؟
تنگی کانال نخاع (spinal canal stenosis) یک وضعیت غیر طبیعی است که میتواند در هر قسمتی از کانال نخاعی اتفاق بیفتد. وقوع این حالت در قسمت کمر بیشتر از سایر قسمتهای ستون فقرات میباشد. کوچک شدن این فضا سبب فشار روی نخاع در داخل کانال شده و علائم این بیماری ایجاد میشود.
علت تنگ شدن کانال نخاع چیست؟
- ضخیم شدن لیگامانهای داخل کانال
- برجسته شدن یا بیرون زدگی دیسکها به داخل کانال
- ایجاد خارهای استخوانی در داخل کانال
- شکستگی مهره ها
- تغییر در مفاصل کنار مهرهای (مفاصل فاست)
آیا این بیماری زمینه ارثی دارد؟
در بعضی بیماران فضای داخل کانال بصورت مادرزادی تنگ تر از حالت عادی است این افراد بیشتر از بقیه در معرض ایجاد علائم تنگی کانال میباشند.
بیمارانی که دچار لغزندگی یا انحراف ستون فقرات هستند بیشتر از بقیه در معرض خطر ایجاد تنگی کانال هستند.
علائم تنگی کانال نخاع چیست؟
- کمر درد
- احساس گزگز – مورمور و بی حسی در اندام تحتانی
- محدودیت در مسافتی که بیمار میتواند پیاده راه برود
خصوصیات درد در این بیماری
- درد در کمر و پا به همراه بی حسی بتدریج و باگذشت زمان زیاد میشود
- درد کم و زیاد می شود و ممکن است بعضی روزها نباشد
- تشدید درد میتواند بصورت درد سیاتیکی با انتشار به پاها باشد
- درد در راه رفتن طولانی یا ایستادن طولانی ایجاد میشود
- با ایجاد درد بیمار حالت خم شده به جلو به خود میگیرد
- درد ممکن است فقط در طول شب اتفاق بیفتد
- در حالت شدید میتواند با ضعف حرکتی یااختلال در کنترل ادرار باشد
تشخیص
با مراجعه بیماران به کلینیک درد و معاینه دقیق صورت میگیرد.شایعترین وسیله تایید این تشخیص انجام MRI میباشد.
رمان تنگی کانال نخاع
الف. درمان غیر جراحی
ارائه ورزشها و تمرینات مخصوص به بیماران جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری و درمان علائم آن استفاده از کمربند طبی یا لوازم ارتوپدی فنی حمایت کننده انجام فیزیوتراپی و آب درمانی درمان دارویی با ضد دردهای ساده یا داروهای ضد التهاب
انجام تزریق ترانس فورامینال:
تزریق ترانس فورامینال چیست و چگونه انجام میشود؟
تزریق استروئید به داخل فضای اپیدورال از مراحل درمانی ثابت و تایید شده در بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع است. این روش که قبلا توسط نیدلهای درشت و در فضای میانی ستون فقرات انجام میشد امروزه منسوخ شده و جای خود را به تزریق ترانس فورامینال داده است. این کار توسط فوق تخصص درد و در اتاق عمل انجام میشود.
هر نوع تزریق در ناحیه ستون فقرات کمری باید در اتاق عمل تحت مونیتورینگ فلوروسکوپ و تحت شرایط کاملا استریل باشد
روش انجام تزریق ترانس فورامینال
این کار بدون نیاز به بیهوشی عمومی و پس از بیحس کردن پوست در اتاق عمل انجام میشود وسیلهای شبیه یک سوزن نازک و بلند تحت مونیتور فلوروسکوپ به محل تنگی فرستاده میشود پس از اطمینان از محل تزریق داروی مورد نظر تزریق شده و تنگی برطرف میگردد
یکساعت پس از این کار بیمار با پای خود ترخیص میشود چند روز پس از این کاربیمار استراحت نسبی در منزل دارد
این کار تحت فلوروسکوپی انجام میشود. فلوروسکوپ وسیلهای است که توسط اشعه ایکس تصویر مستقیمی را از داخل بدن به ما می دهد.با این روش از عوارضی مانند تزریق داخل نخاع یا داخل عروق جلوگیری میشود
تزریق ترکیبی از داروها به داخل فضای تنگ شده در کانال نخاعی سبب کاهش التهاب و از بین روتن تورم و کاهش فشار ایجاد شده در داخل کانال نخاعی میگردد و ترمیم قسمتهای اسیب دیده شروع میشود و درصد موفقیت این روش در بیماران مبتلا به تنگی کانال خفیف تا متوسط بالای ۷۰ درصد می باشد . انجام اب درمانی و تمرینات ورزشی مخصوصی که بعد از تزریق به بیماران داده میشود از عود بیماری جلوگیری مینماید .
در بیمارانی که با این روش رو به بهبود مدروند تکرار این کار در فاصله زمانی ۴ تا ۶ هفته شرایط درمانی بهتری را فراهم کرده نیاز به جراحی را مرتفع میسازد.
استفاده از ار اف یا رادیوفرکونسی در بیمارانی مشکل ارتروز ستون فقرات را همراه با تنگی کانال دارتد را میتواند سبب بهبود کامل بیماران گردد.
ب. درمان جراحی تنگی کانال
در چه بیمارانی عمل جراحی باز باید انجام شود؟
۱. مشکل حرکتی پیشرونده
۲.اختلال در کنترل ادرار و مدفوع
۳. محدودیت شدید حرکتی در بیماران
۴. عدم پاسخ به درمانهای غیر جراحی
مراجعه بیماران به کلینیکهای درد میتواند با انجام درمان به موقع از پیشرفت بیماری و نیاز به انجام عمل باز جلوگیری نماید.
نویسنده : دکتر مجید حیدریان
فوق تخصص درد
دارای مدرک تخصصی عمل دیسک با لیزر از آلمان
