کمردرد می‌تواند از درد خفیف، مبهم، آزاردهنده تا دردی مداوم، شدید و ناتوان کننده در قسمت پایین کمر باشد. درد در قسمت پایین کمر می‌تواند تحرک را محدود کرده و عملکرد طبیعی را مختل کند. کمردرد اغلب به دلیل قرار گرفتن بدن در وضعیتی نادرست در هنگام ایستادن یا نشستن رخ دهد، مانند قوز کردن و گرد شدن در پشت کامپیوتر در طول روز یا دولا شدن در هنگام انتظار برای یک تاکسی یا اتوبوس. بلند کردن مداوم اجسام سنگین مانند جعبه محصولات و حتی حالت خوابیدن مانند خوابیدن روی شکم می‌تواند برای کمر مضر باشد زیرا فشار مازادی را بر روی مفاصل و ماهیچه‌ها وارد می‌کند. چندین درمان غیر جراحی وجود دارد که می‌توانند در کاهش درد کمر شما کمک کنند. متداول‌ترین روش‌های درمانی برای درمان درد پایین کمر عبارت‌اند از جلسات فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی و تزریقات.
متخصصین کلینیک تخصصی درد ماهان، با ارائهی مؤثرترین روش‌های درمانی جهت کاهش درد در ستون فقرات کمر، گردن و سایر قسمت‌های بدن با بیمار تا آخرین مراحل بهبودی همراه خواهند بود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره درمان درد پایین کمر و یا رزرو نوبت در این کلینیک با شماره تلفنهای ۰۲۱۸۸۸۶۶۶۲۹ – ۰۲۱۸۸۸۶۶۶۳۹ تماس حاصل فرمایید.
چه عواملی باعث ایجاد کمردرد می‌شوند؟
حتی باوجود تکنولوژی‌های امروزی، تعیین دقیق علت کمردرد می‌تواند کاری دشوار باشد. در بیشتر موارد، کمردرد ممکن است نشانه‌ای از دلایل مختلف، از جمله هر یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
- استفاده بیش از حد، فعالیت شدید یا استفاده نادرست (به عنوان مثال بلند کردن مکرر اجسام سنگین یا قرار گرفتن در معرض فشار شدید برای مدت طولانی)
- تروما، آسیب دیدگی یا شکستگی ستون فقرات
- دژنراسیون مهره‌ها (غالباً در اثر فشارهای عضلانی و رباط‌های تقویت‌کننده ستون فقرات یا بر اثر پیری رخ می‌دهد)
- عفونت
- توده‌هایی غیرطبیعی (تومور نخاعی)
- چاقی (اغلب به دلیل افزایش وزن، بر روی ستون فقرات و دیسک‌ها فشار وارد می‌شود)
- ضعف عضلات در کمر
- تنش عضلانی یا اسپاسم
- کشیدگی بیش از حد و فشار زیاد عضلات
- پارگی عضلات یا رباط‌ها
- مشکلات مفاصل (مانند تنگی نخاع)
- سیگار کشیدن
- دیسک بیرون زده یا فتق (لغزش مهره)
- بیماری (به عنوان مثال، آرتروز، اسپوندیلیت یا شکستگی فشرده سازی)
علائم همراه با کمردرد
بسته به علت، کمردرد می‌تواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند. درد ممکن است مبهم یا تیر کشنده باشد. ممکن است در یک منطقه کوچک یا بیش از یک منطقه گسترده باشد. ممکن است دچار اسپاسم عضلانی شوید. کمردرد همچنین می‌تواند باعث علائمی در پا، از جمله درد، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن شود که اغلب تا زیر زانو کشیده می‌شود.
اگر عصب‌هایی در انتهای نخاع فشرده شود، یک مشکل نادر اما جدی به نام سندرم دم اسبی یا “cauda equina” (CES) رخ می‌دهد. اگر ضعف یا بی‌حسی در هر دو پا دارید و یا کنترل مثانه یا روده‌تان را از دست داده‌اید، باید تحت درمان اورژانسی قرار بگیرید.
بیشتر موارد درد پایین کمر، کوتاه مدت (حاد) است و طی چند هفته از بین می‌رود. در صورت افسردگی یا تحت استرس شدید بودن، احتمال دارد این درد طولانی‌مدت (مزمن) شود.
تشخیص درد پایین کمر
علاوه بر بررسی کامل سابقه‌ی پزشکی و معاینه‌ی فیزیکی، ممکن است از روش‌های تشخیصی زیر برای تشخیص کمردرد استفاده شود؛ اما در بسیاری از ارزیابی‌ها و معاینات اولیه، این آزمایش‌های تخصصی لازم نیست:
- عکس‌برداری رادیولوژی با اشعه ایکس. یک آزمایش تشخیصی است که در آن از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تولید تصاویری از استخوان‌ها بر روی فیلم استفاده می‌کند.
- سی‌تی‌اسکن یا CAT، یک روش تصویربرداری تشخیصی است که در آن از ترکیبی از اشعه‌ی ایکس (تصاویر رادیوگرافی) و فناوری رایانه برای تولید تصاویر افقی یا محوری (که اغلب به آن‌ها اسلایس می‌گویند) استفاده می‌شود. سی‌تی‌اسکن تصاویر مفصلی از هر قسمت از بدن، از جمله استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، چربی و اندام‌ها را نشان می‌دهد. سی‌تی‌اسکن، در مقایسه با تصاویر رادیوگرافی، جزئیات بیشتری را نشان می‌دهد.
- تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی: (MRI) یک روش تشخیصی که از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ و یک کامپیوتر برای تولید تصاویر دقیقی از اندام‌ها و ساختارها در بدن استفاده می‌کند.
- اسکن استخوان رادیونوکلئید. یک تکنیک تصویربرداری هسته‌ای می‌باشد که از مقدار بسیار کمی مواد رادیواکتیو استفاده می‌کند که به جریان خون بیمار تزریق می‌شود تا توسط یک اسکنر تشخیص داده شود. این اسکن جریان خون به استخوان و فعالیت سلول درون استخوان را نشان می‌دهد.
- الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله (EMG) آزمایشی ست برای ارزیابی عملکرد اعصاب و ماهیچه‌ها.
درمان‌هایی برای درد پایین کمر
بیماران می‌توانند با قرار دادن بدن در وضعیت صحیح، با نگه داشتن ستون فقرات در ترازی مناسب و دنبال کردن جلسات فیزیوتراپی یا یک برنامه ورزشی منظم، از کمر خود محافظت کنند. هنگامی که دچار درد شدید کمر شده‌اید، باید نحوه انجام دادن فعالیت‌های روزانه‌تان را تغییر دهید. ممکن است نیاز به تنظیمات و تغییراتی در محیط کار و نحوه‌ی نشستن و خواب خود در طول روز داشته باشید. همچنین ممکن است نیاز باشد که روش‌های مناسبی را برای بلند کردن و خم شدن باد بگیرید. برخی از درمان‌های مفید برای درد پایین کمر به شرح زیر می‌باشد:
دارو
داروها نقش مهمی در کنترل درد، تسکین اسپاسم عضلات و کمک به بازیابی الگوی خواب طبیعی دارند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) را باید به طور مرتب برای مدت زمان کوتاهی مصرف کرد. این داروها معمولاً صرفاً برای تسکین درد تجویز می‌شوند و نه برای اثرات ضدالتهابی‌شان و فقط در صورت لزوم تجویز می‌شوند. در صورت داشتن سابقه آلرژی و مشکلات کلیوی، باید از مصرف این داروها خودداری کرد.
فیزیوتراپی درد پایین کمر
معمولاً ۳ فاز برای تا فیزیوتراپی درد پایین کمر وجود دارد. این مراحل شامل موارد زیر می‌باشند:
فاز اول: در این مرحله اولیه، تمرکز تیم فیزیوتراپیست و تیم درمانی بر تشخیص علت مشکل، تهیه یک برنامه درمانی مناسب و اجرای رژیم‌درمانی برای کاهش درد کمر و منبع التهاب می‌باشد. این ممکن است شامل استفاده از اولتراسوند تراپی، تحریک الکتریکی ، لیزر درمانی یا تزریقات تخصصی باشد. بسته به علت درد پایین کمر، ممکن است فیزیوتراپیست درمان دستی یا ماساژ درمانی را توصیه کند یا خود، آن را انجام دهد.
فیزیوتراپیست ممکن است به شما پیشنهاد دهد که از بریس طبی کمر (کمر بند طبی) استفاده کنید. ممکن است هنگام تقویت عضلات بعد از جراحی یا آسیب دیدگی، بریس کمر توصیه شود. بریس می‌تواند اسپاسم و درد عضلانی را کاهش داده و همچنین به بی‌حرکتی ستون فقرات در طی روند بهبودی کمک کند.
- فاز دوم: در این مرحله هدف فیزیوتراپیست، کمک به بیمار برای بازگرداندن عملکرد بدن می‌باشد. این شامل بازگشت بیمار به فعالیت‌های روزمره عادی با یک برنامه ورزش تخصصی است که برای کمک به فرد برای بازیابی انعطاف‌پذیری و قدرت او طراحی و تدوین شده است.
- فاز سوم: هدف از این مرحله از فیزیوتراپی درد پایین کمر، دوگانه است – آموزش فرد در مورد روش‌های جلوگیری از آسیب و فشار بیشتر به کمر و کمک به فرد برای حفظ سطح مناسب آمادگی جسمانی برای رسیدن به قدرت و استقامت بیشتر می‌باشد.
تزریق
متخصصین ارتوپدی، انواع و اقسام آزمایش‌ها و روش‌های حداقل تهاجمی را برای کمک به بیماران در بهبودی از درد پایین کمر ارائه می‌دهند. این درمان‌ها شامل موارد زیر می‌باشد:
- تزریق استروئید اپیدورال (ESI): این درمان شامل تزریق داروهای کورتیکواستروئیدی و داروهای بی‌حسی به طور مستقیم به فضای اطراف اعصاب نخاعی است. از رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس برای کمک به هدایت سوزن به محل صحیح در کمر استفاده می‌شود. تسکین درد حاصل از این تزریق ممکن است یک هفته تا یک سال طول بکشد. هدف این است که شما را قادر به کار، ازسرگیری فعالیت‌های روزانه و انجام جلسات فیزیوتراپی کنید.
- تزریق مفصل فاست: این روش درمانی برای درمان درد پایین کمر، شامل تزریق داروهای مسکنی ازجمله تزریق داروی کورتیکواستروئید و داروهای بی‌حس کننده به مفصل فاست دردناک در ناحیه کمر می‌باشد. این تزریق می‌تواند التهاب و درد را تسکین دهد. همچنین می‌تواند به عنوان یک آزمایش تشخیصی مورد استفاده قرار گیرد تا مشخص شود کدام مفصل باعث ایجاد درد می‌شود.
- تزریق مفصل ساکروایلیاک (SI): در طی این روش پزشک داروی کورتیکواستروئید و بی‌حسی را به مفصل بزرگی واقع در ناحیه کمر و باسن تزریق می‌کند. این تزریق درد را تسکین می‌دهد و کمک می‌کند تا مشخص شود که آیا مفصل SI باعث درد شما شده است یا این که منشأ آن از محل دیگری است.
- تزریق بلوک عصبی: این آزمایش برای تعیین اینکه درد شما از عصب ناشی شده است یا مفصل، استفاده می‌شود. تزریق داروی بی‌حسی در نزدیکی یا بر روی گیرنده درد انجام می‌شود. دو ساعت بعد از این تزریق، بیماران تسکین درد خود را گزارش می‌کنند. سپس، اگر این تزریق موفقیت‌آمیز باشد، ممکن است فرسایش رادیو فرکانسی (ریزوتومی) توصیه شود.
- فرسایش رادیو فرکانس (ریزوتومی): اگر تزریق بلوک عصبی موفقی داشته باشید، ممکن است این روش توصیه شود. پزشک برای سوزاندن اعصاب حسی اطراف مفصل دردناک و جلوگیری از رسیدن سیگنال‌های درد به مغز، از جریان پرتودرمانی استفاده می‌کند. از مزایای مورد انتظار فرسایش رادیو فرکانس (ریزوتومی) می‌توان به تسكین درد اشاره كرد كه ممكن است از ۶ ماه تا بیش از ۲ سال به طول انجامد و به شما این امکان را می‌دهد كه راحت و بدون درد به كارها و فعالیت‌های روزانه خود بپردازید.
ورزش برای درد پایین کمر
نکات و تمرینات زیر به فیزیوتراپی برای کمردرد کمک می‌کند و می‌توانند تکمیل‌کننده‌ی این درمان باشند، زیرا به تقویت عضلات و جلوگیری از مشکلات بیشتر کمر کمک می‌کنند. ستون فقرات یکی از مهم‌ترین ساختارهای بدن است زیرا به عنوان پایه و ستونی برای سایر قسمت‌های سیستم اسکلتی است. هر منطقه از آن مستعد آسیب است و بیشتر افراد در برهه‌هایی از زندگی خود، کمردرد را تجربه می‌کنند. اگر فیزیوتراپیست شما ورزش در خانه را برای شما مناسب دانست، این تمرینات را می‌توان با آسودگی در منزل و در وقت آزادتان انجام دهید.
انجام حرکت پلانک
این تمرین ساده به نظر می‌رسد اما یک روش عالی برای تقویت کمر و درمان درد پایین کمر می‌باشد. روی سطح صاف و محکم دراز بکشید و وزن خود را روی ساعد و انگشتان پایتان بی اندازید. بدنتان نباید با سطح زمین برخورد داشته باشد و آرنج‌های خود را درست در زیر شانه‌هایتان نگه دارید. این وضعیت را تا زمانی که ممکن است نگه دارید.
حرکت پل
این حرکت عضلات ناحیه‌ی هسته شما را تقویت می‌کند، انعطاف‌پذیری کمرتان را بهبود می‌بخشد و باعث می‌شود که روی تعادل خود کار کنید. به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید و آن را عمود بر کف نگه دارید. بازوهایتان را مستقیم در کنار بدن خود نگه دارید. سپس لگن خود را به سمت بالا بلند کنید تا بدن شما یک خط شیب دار رو به پایین تشکیل دهد. این وضعیت را چند ثانیه نگه دارید و به آرامی لگن خود را پایین بیاورید و به سطح زمین برسانید. پس از آن، باسن را به آرامی بلند کرده و حرکت در هر تعداد که ممکن است تکرار کنید.
حرکت شنا بر روی سطح زمین
این حرکت بسیار شبیه به حرکت واقعی شنا در زیر آب است. این یک تمرین عالی برای درمان درد پایین کمر است. روی شکم خود دراز کنید و دست و پایتان را به بیرون کشیده کنید. دست‌ها و پاها را به‌طور متناوب در هوا بلند کرده، پایین آورده و لگد بزنید. دست راست خود را با پای چپ خود بلند کنید و دست چپ خود را با پای راست خود حرکت دهید. این کار را حداقل برای حداقل ۲۰ مرتبه انجام دهید.
حرکت کشش گربه
روی چهار دست و پا قرار بگیرید و بدنتان را کمی به سمت زمین بکشید و دست و پایتان را در زاویه‌ی ۹۰ درجه نسبت به باسن و شانه‌های شما خم کنید. دستان خود را محکم روی زمین قرار دهید و با حرکت دادن بالا تنه‌ی خود به سمت عقب، وزنتان را روی کف دستانتان بی اندازید. پایین‌تنه خود را حرکت ندهید و لگن و پاها را محکم در جای خود نگه دارید، به این صورت کمر شما به سمت بالا خم شود. این حرکت باعث افزایش انعطاف‌پذیری، استقامت و کاهش درد کمر می‌شود.
جراحی
عمل جراحی برای درمان درد پایین کمر تنها در صورتی لازم می‌شود که درمان‌های محافظه‌کارانه نتوانند درد شما را در حد قابل‌تحملی نگه دارند و در شرایطی که شرایط زمینه‌ای وجود داشته باشد که نیاز به عمل جراحی دارند تا درد کمرتان کاهش یابد. همه بیماران مبتلا به کمردرد شدید و بی‌امان، کاندیدای مناسبی برای جراحی هستند. درمان جراحی باید برای رسیدگی به مشکلات مکانیکی (بی‌ثباتی) و فشاری (فشار عصبی) انجام گردد.
چگونه می‌توانید از عود و بازگشت کمردرد جلوگیری کنید؟
بعد از درمان کمردرد، احتمالاً دوباره دچار آن خواهید شد؛ اما نکاتی وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از آن انجام دهید و اگر دوباره دچار درد پایین کمر شوید، این روش‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا سریع‌تر بهبودی یابید کنند. برای کمک به سالم نگه داشتن کمر و جلوگیری از درد بیشتر:
- هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن، بدن خود را در وضعیتی مناسب قرار دهید. “وضعیت مناسب بدن” به‌طورکلی به معنی این است که گوش‌ها، شانه‌ها و باسن شما در یک خط مستقیم قرار بگیرد.
- ورزش منظم و کم اثر داشته باشید. ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه ثابت انجام دهید. قبل از ورزش حتماً تمرینات کششی را انجام دهید.
- به پهلو بخوابید.
- مراقب وزن خود باشید.
- سعی نکنید اجسامی را که برای شما خیلی سنگین است بلند کنید. هنگامی که لازم باشد که چیزی را بلند کنید، روش درست برای بلند کردن را بیاموزید.
اگر برای مدت طولانی در محل کار می‌نشینید یا می‌ایستید، این نکات را رعایت کنید:
- در هنگام نشسته یا ایستاده، کمرتان را صاف نگه دارید و شانه‌هایتان رو به عقب باشد.
- اطمینان حاصل کنید که صندلی شما مناسب است و پشتی یا تکیه‌گاه خوبی دارد.
- در بین انجام کار، به طور منظم و برای مدت کوتاهی به خود استراحت دهید و کمی راه بروید.
اگر کار شما شامل خم شدن، کشیدن دست و بدن یا بلند کردن زیادی می‌شود، سعی کنید به‌جای فشار آوردن به کمرتان، از زانوها یا دست‌هایتان استفاده کنید.
