نرمی استخوان بیماری مهمی است که در نتیجه کمبود ویتامین دی، کلسیم و فسفر ایجاد می‌شود. این مساله معمولا بر کودکان و بخصوص آنهایی که از سوء تغذیه رنج می‌برند، رخ می‌دهد. اگر این بیماری درمان نشود، می‌تواند منجر به نرمی و ضعف استخوان های فرد شود. اگر شک دارید که خود یا فرد نزدیکی ا شما به راشیتیسم مبتلا است، بلافاصله ملاقاتی با پزشک ترتیب دهید.
فاکتورهای موثر در ایجاد نرمی استخوان
فاکتورهای موثر در ایجاد نرمی استخوان عبارتند از :
- سن : نرمی استخوان بیشتر بین کودکان از ۶ تا ۳۶ ماهه شایع است. در این دوره زمانی، کودکان معمولا شاهد رشد بسیار سریعی خواهند بود؛ و این همان زمانی است که بدن آنها از هر زمان دیگری بیشتر به کلسیم و فسفات برای تقویت و رشد بدنشان نیاز دارند.
- رژیم غذایی : اگر گیاه خوار باشید و در رژیم غذاییتان ماهی، تخم مرغ یا شیر وجود نداشته باشد، بیشتر در معرض ابتلا به نرمی استخوان قرار خواهید گرفت. همچنین اگر در هضم شیر مشکل داشته باشید و یا به شکر شیر (لاکتوز) حساسیت داشته باشید، احتمال بروز این بیماری افزایش خواهد یافت. کودکانی که تنها از شیر مادری که حاوی مقادیر کافی ویتامین دی نباشد، تغذیه می‌کنند نیز ممکن است با کمبود ویتامین دی مواجه شوند. شیر مادر از ویتامین دی کافی برای پیشگیری از نرمی استخوان برخوردار نیست.
- رنگ پوست : پوست تیره تر واکنش ضعیف تری به نور خورشید در مقایسه با پوست روشن تر خواهد داشت و از این رو مقدار کمتری از ویتامین دی را ایجاد خواهد نمود.
- موقعیت جغرافیایی : بدنهای ما زمانی که در معرض نور خورشید قرار بگیرد، مقدار بیشتری ویتامین دی ایجاد خواهد نمود، بنابراین اگر در مکانی با مقدار اندک نور خورشید زندگی می‌کنید، بیشتر در معرض نرمی استخوان خواهید بود. همچنین اگر کارتان در ساعات روز در داخل محیط بسته باشد، احتمال بروز این مساله بیشتر خواهد بود.
- ژنتیک : یکی از انواع نرمی استخوان ارثی است. این بدان معناست که اختلالات از طریق ژنتیک منتقل خواهد شد. این نوع از نرمی استخوان که به آن نرمی استخوان ارثی نیز گفته می‌شود، از جذب فسفات از سوی کلیه هایتان پیشگیری خواهد نمود.
نشانه های نرمی استخوان
نشانه های نرمی استخوان عبارتند از :
- درد و حساسیت استخوانهای دستها، پاها، لگن، یا ستون فقرات.
- قد کوتاه و رشد کم
- شکستگی استخوان
- انقباض عضلانی
- بدشکلی های دندانی، مانند :
- رشد دیرهنگام دندان
- وجود سوراخ در مینا
- آبسه
- مشکل در ساختار دندانی
- افزایش تعداد حفرات دندانی
- بد شکلی های ساختار استخوانی
- شکل عجیب جمجمه
- پاپرانتزی، یا پایی که کمان به سمت بیرون دارد
- وجود ناهمواری در قفسه دنده ای
- بیرون زدگی در استخوان قفسه سینه
- انحراف ستون فقراتی
- بدشکلی لگن
اگر فرزندتان علائمی از نرمی استخوان را بروز داد، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید. اگر این بدشکلی در دوره کودکی درمان نشود، ممکن است که کودک با قد بسیار کوتاهی به عنوان یک بزرگسال مواجه شود. همچنین اگر این بدشکلی درمان نشود، می‌تواند دائمی شود.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در اینجا اطلاعاتی برای آمادگی برای دیدار با پزشک آورده شده است.
چه می‌توان کرد
- پیش از ملاقات، فهرستی از موارد زیر تهیه نمایید:
نشانه های کودکتان، از جمله هر چیزی که ممکن است حتی بی ربط به نظر برسد و دلیل ترتیب این ملاقات بوده، و همچنین زمان آغاز آن - اطلاعات شخصی کلیدی، از جکله داروها یا مکمل هایی که فرزندتان استفاده می‌کند و اینکه آیا کسی در خانواده نشانه های مشابهی دارد یا خیر.
- اطلاعاتی راجع به رژیم غذایی کودکتان، از جمله غذاها و نوشیدنی هایی که او معمولا مصرف می‌کند.
چه انتظاری در پزشک داشته باشیم؟
پزشک ممکن است سوالات زیر را از شما بپرسد:
- فرزندتان چقدر در فضای بیرون بازی می‌کند؟
- آیا کودکتان همیشه از کرم صدآفتاب استفاده می‌کند؟
- فرزندتان در چه سنی شروع به راه رفتن کرد؟
- آیا فرزندتان خرابی دندان زیادی داشت؟
تشخیص
پزشک به منظور یافتن نشانه‌ها و علائم نرمی استخوان که در بالا بدان اشاره شد، فرزندتان را مورد آزمایش و بررسی قرار خواهد داد. وی ممکن است علاوه بر آزمایشات فیزیکی، آزمایشات بخصوصی به منظور کمک به تعیین وجود یا عدم وجود نرمی استخوان را پیشنهاد نماید.
تصاویر اشعه ایکس
عکس برداری اشعه ایکس، تصاویر مشخصی از استخوان‌ها ارائه می‌نماید. تصاویر اشعه ایکس از کودکان مبتلا به نرمی استخوان، شکستگی هایی را نشان می‌دهد که وجود دارند و یا بهبود یافته اند. این تصاویر همچنین قادر به نمایش کاهش تراکم استخوان و همچنین ایجاد کمان یا بدشکلی های دیگری در دستان یا پاها، و یا مشکلاتی حول صفحات رشد خواهند بود.
آزمایش خون
سطح کلسیم خون باید ثابت باشد. اگر مصرف کلسیم به اندازه کافی نباشد، بدن کلسیم مورد نیاز خود را از استخوان هایمان استخراج خواهد نمود. این مساله استخوان را ضعیف و شکننده خواهد نمود. سطح کلسیم و فسفر نرمال خون، نشانی از نرمی استخوان نیست. سطح پایین فسفر و کلسیم خون نشان از نرمی استخوان شدید یا نوعی راشیتیسم ژنتیکی دارد. پزشک همچنین ممکن است برای تعیین سطح هورمونهایی بخصوص که فعالیتهای استخوانی را کنترل می‌نماید، خون فرزندتان را مورد آزمایش قرار دهد.
درمان نرمی استخوان
درمان نرمی استخوان بر جایگزینی ویتامین های اندک بدن متمرکز است. این مساله می‌تواند اکثر نشانه های همراه با نرمی استخوان را از میان ببرد.
تغییر در رژیم غذایی
- استفاده از مکمل های تجویز شده : اگر نرمی استخوانی کسی مشخص باشد، پزشک مکمل هایی به منظور جایگزینی ویتامین هایی که در بدنتان از مقدار پایینی برخوردار است، تجویز خواهد نمود. در اکثر موارد این مکمل‌ها عبارت خواهند بود از ویتامین دی، کلسیم و / یا مکمل های فسفری. حتما از مصرف دقیق مکمل‌ها از سوی کودکتان اطمینان حاصل نمایید. جذب ویتامین دی به همراه وعده غذایی به بهترین شکل خود خواهد بود، بنابراین برنامه مصرف مکمل هایتان را با وعده های غذاییتان هماهنگ نمایید.
- از غذاهای دارای سطح بالای ویتامین دی استفاده نمایید : یکی از راههای دستیابی به سطح خوبی از ویتامین دی، مصرف غذاهای غنی از این ماده مغذی است. بهترین منابع غذایی ویتامین دی عبارتند از ماهی های چرب همانند سالمون، تن یا خال‌مخالی (اسقومری) و همچنین جگر ماهی. جگر گاو، زرده تخم مرغ و پنیر نیز از دیگر منابع خوب حاوی ویتامین دی است.
- غذاهای غنی از کلسیم مصرف نمایید : باید غذاهای پرکلسیم را هر زمان که ممکن بود در وعده های غذاییتان بگنجانید. این مساله بخصوص زمانی که کمبود کلسیم نیز به عنوان بخشی از تشخیص نرمی استخوان به شمار رود، اهمیت بالایی پیدا می‌کند. ماست، شیر و پنیر همگی منابع خوبی از کلسیم به شمار می‌روند. مصرف کلم و گل کم در غذاهایتان نیز می‌تواند به مقدار کلسیم آن بیافزاید.
تغییر سبک زندگی
- زمانی را تحت نور خورشید بگذرانید : کمبود ویتامین D می‌تواند یکی از عوامل اصلی بروز نرمی استخوان باشد. نور خورشید سطح ویتامین D بدن را بالا برده و می‌تواند بخش مهمی از برنامه درمانی نرمی استخوان به شمار رود. اگر پوست روشنی دارید، روزانه به مدت ۳ الی ۱۵ دقیقه تحت نور آفتاب وسط روز قرار بگیرید؛ اگر پوست تیره ای دارید، این مدت زمان را به ۱۵ الی ۳۰ دقیقه افزایش دهید.
- از بریس های اصلاحی مطابق با دستورالعمل استفاده نمایید : گاهی اوقات پزشک از شما یا فرزندتان می‌خواهد تا به عنوان بخشی از برنامه درمانی نرمی استخوان، از بریس های اصلاحی استفاده نمایید؛ اگر چنین شد، حتما به دقت از دستورالعمل پزشک بدین منظور پیروی نمایید. بریس های اصلاحی می‌توان به پیشگیری و درمان بدشکلی های ایجاد شده در نتیجه نرمی استخوان منجر شود.
- تمرینات ورزشی نرم : تمرینات نرم و مرتب می‌تواند به تحرک کافی مفاصل و ایجاد و تقویت عضلات بیانجامد. تمرینات ورزشی همچنین می‌تواند تحرک افراد مبتلا به نرمی استخوان را حفظ نماید. از پزشکتان راجع به انواع تمرینات ملایمی که برای شما یا فرزندتا مناسب است، بپرسید.
استفاده از کمک های پزشکی
- با پزشکتان همراه باشید : بررسی و نظارت منظم بر بیماری از طریق تصاویر اشعه ایکس و آزمایش خون دارای اهمیت بسیاری است. با پزشکتان راجع به مدت زمان بین جلسات ملاقات با پزشک صحبت کنید.
- برای جراحی آماده شوید : گاهی اوقات برای اصلاح صدمات استخوانی ناشی از نرمی استخوان، به جراحی نیاز خواهد بود. جراحی می‌تواند بدشکلی های استخوانی را اصلاح نموده و مانعی بر از شکل افتادگی های آینده باشد. از پزشک راجع به آنکه آیا جراحی نیز بخشی از برنامه بازیابی توانی خواهد بود یا خیر سوال کنید. انواع جراحی های مورد نیاز شما یا فرزندتان به سابقه پزشکیتان و همچنین مورد بخصوص شما بستگی خواهد داشت.
آثار طولانی مدت
اگرچه دستیابی به نتایج ممکن است چندین ماه به طول بیانجامد، اما این نتیجه در کودکان درمان شده مبتلا به راشیتیسم، خوب خواهد بود. بد شکلی های استخوانی ناشی از نرمی استخوان، حتی پاهای پرانتزی می‌تواند در طول زمان و بدون جراحی بهبود یابد. جراحی گزینه ای است که در موارد پیشرفته پاهای شدیدا پرانتزی شده و دیگر بدشکلی های استخوانی ممکن است ضرورت پیدا کند. مشکلاتی دیگر چون بدشکلی های استخوان سینه یا لگن یا تاخیر در رشد ممکن است دائمی باشد. (برای مثال پیش از آنکه پیشگیری از نرمی استخوان شناسایی شود، بدشکلی های استخوانی ناشی از نرمی استخوان، زایمان طبیعی را دشوار یا غیرممکن می‌کرد. عمل سزارین در مقطعی و به منظور کمک به زنان مبتلا به بدشکلی های دائمی لگن مادرزادی ایجاد شد.)
پیشگیری
- کلید پیشگیری از نرمی استخوان در حصول اطمینان از کسب مقدار کافی ویتامین D و کلسیم از سوی کودک است. توصیه های کلی عبارت خواهند بود از :
- کودکانی که تماما از شیر مادر تغذیه می‌شوند، باید به صورت روزانه ۴۰۰ IU ویتامین D به شکل مکمل دریافت نمایند (این مقدار باید در آماده سازی ویتامین کودکان وجود داشته باشد). مادران باید ۴۰۰۰ IU ویتامین D به منظور افزایش ویتامین D در شیر خود استفاده نمایند.
- کودکان بزرگتر باید روزانه چیزی بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ IU ویتامین دی دریافت کنند.
- خردسالان همچنین به ۴۰۰ میلی گرم کلسیم (تقریبا ۱.۵ فنجان شیر) به صورت روزانه نیاز خواهند داشت. کودکی که به سرعت در حال رشد است، ممکن است به ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی گرم کلسیم برای دستیابی به استخوانهایی قوی نیاز داشته باشد.
برخلاف ویتامین D، کلسیم در غذاهای بسیاری وجود دارد و رژیم غذایی حاوی مواد لبنی و دیگر غذاهای غنی از کلسیم می‌تواند نیاز روزانه به کلسیم را فراهم نماید. افرادی که معده حساس به لاکتوز دارند و کودکانی که مواد لبنی نمی خورند، می‌توانند کلسیم را به صورت مکمل هایی به شکل مایع، جویدنی یا قرص مصرف نمایند. تمامی مکمل های کلسیمی را نباید به صورت همزمان مصرف نمود، چرا که بدن قادر به جذب بیش از ۵۰۰ میلی گرم در هر وعده نیست. مقادیر اضافه کلسیم مصرف شده (بیش از ۲۰۰۰ میلی گرم)، فایده ای به همراه نداشته و می‌تواند یبوست و مشکلات دیگری را به همراه بیاورد.
خلاصه
نرمی استخوان، اختلالی جدی در مواد مغذی مانند کمبود در کلسیم یا ویتامین D به شمار می‌رود. پیشگیری از نرمی استخوان ضروری است . بازی کردن در زیر نور خورشید و مصرف محصولات لبنی و دیگر غذاهای غنی از کلسیم، کلید پیشگیری از نرمی استخوان به شمار می‌رود. از ویتامین دی باید به عنوان مکمل غذایی اکثر کودکان استفاده شود. نرمی استخوان با کلسیم و وتامین دی درمان می‌شود و نتیجه خوبی نیز به همراه خواهد داشت.
