اسپاسم عضلات گردن به انقباضات غیر ارادی عضلات این ناحیه گفته میشود که به صورت ناگهانی ایجاد میشوند و با احساس درد شدید همراه هستند در این حالت بیشتر عضلات پشت گردن و دو طرف آن درگیر میشوند. در هنگام بروز این انقباضات و پس از آن بیمار احساس می‌کند گردن او سفت و خشک شده است. اگرچه معمولا اسپاسم عضلات گردن یک مسئله جدی و حاد نیست یک اختلال غیر قابل پیش بینی و دردناک محسوب میشود. معمولا درد به علت کشیدگی عضلات گردن، حالت نامناسب بدن و تحلیل رفتن مفاصل به وجود می‌آید. خوشبختانه میتوان به سادگی تعداد دفعات بروز اسپاسم عضلات گردن را کاهش داد تا بیمار زندگی بهتری داشته باشد. در اکثر مواقع میتوان با مصرف داروهای مسکن و داروهای ضد التهاب، ماساژ و انجام حرکات کششی به کنترل درد حاصل از اسپاسم عضلات گردن پرداخت.
چه عواملی در بروز سفتی و خشکی گردن نقش دارند؟
در بخش زیر به برخی از دلایل بروز خشکی گردن اشاره میکنیم:
- گاهی اوقات خشکی گردن به علت آسیب دیدگی یا ضربه به وجود می‌آید. در صورتی که فرد دچار ضربه یا آسیب دیدگی در ناحیه گردن شده باشد این عارضه میتواند به علت آسیب دیدگی تاندون‌ها و رباط‌های ناحیه گردن باعث بروز خشکی آن شود. گاهی اوقات این نوع آسیب دیدگی به علت تصادف با موتورسیکلت، تکان دادن سر به صورت ناگهانی یا انجام دادن برخی از فعالیت‌های ورزشی مانند فوتبال که تماس جسمانی افراد در آن بسیار زیاد است به وجود می‌آید. گاهی اوقات زمین خوردن نیز باعث خشکی گردن میشود.
- خشکی گردن به علت بروز بیماری استئوآرتریت یکی دیگر از دلایلی است که میتوان به آن اشاره کرد. این اختلال پاتولوژیکی به تدریج و به علت استفاده بیش از حد از مفاصل به وجود می‌آید. این اختلال میتواند باعث خشکی گردن و محدود شدن حرکات ستون فقرات در ناحیه گردن شود.
- خشکی گردن به علت آرتریت روماتوئید باعث بروز مشکل برای بیمار میشود. آرتریت روماتوئید یک اختلال خود ایمنی است که میتواند مفاصل ناحیه گردن را نیز درگیر کند و باعث بروز سفتی و خشکی و درد در گردن شود.
- تحت فشار قرار گرفتن عصب باعث خشکی گردن میشود. در این اختلال پزشکی یک عصب به علت تنگ شدن کانال نخاعی تحت فشار قرار میگیرد. تنگ شدن کانال نخاعی میتواند به علت فتق دیسک به وجود بیاید. در صورتی که عصب تحت فشار باعث خشکی گردن شود مشکل ایجاد شده میتواند به دست و همچنین پا نیز منتقل شود و باعث خشکی آنها گردد.
- موقعیت‌های پر استرس باعث خشکی گردن میشوند. در شرایطی که فرد تحت فشار و استرس بسیار زیادی قرار میگیرد اعصاب بدن او شروع به سفت شدن میکنند و سفت شدن به خشکی گردن یکی از علائم اصلی تنش و استرس است.
- فیبرومیالژی یک اختلال پزشکی است که با درد بسیار شدید در عضلات و مفاصل بدن همراه است. این بیماری یکی از دلایل بروز خشکی گردن محسوب میشود.
- اسپاسم عضلانی میتواند باعث خشکی گردن شود. گاهی اوقات یکی از عضلات بدن به علت انقباضات غیر ارادی عضلات دچار اسپاسم میشود. بروز این اسپاسم در عضلات گردن میتواند منجر به خشکی گردن شود.
علائم و نشانه‌های اسپاسم گردن شامل چه مواردی است؟
درد و سایر مواردی که به علت اسپاسم گردن احساس میشوند میتوانند بسیار دردناک و تیر کشنده باشند. اگرچه هر یک از افراد بر اساس علت بروز اسپاسم گردن تجربیات متفاوتی خواهند داشت برخی از علائم و نشانه‌های اسپاسم گردن در آنها مشترک است. اسپاسم به انقباضات ناگهانی، غیر ارادی و شدید عضلات گفته میشود. در تعداد زیادی از موارد، عضلات گردن علاوه بر انقباض سفت و متورم میشوند. در بخش زیر به تعدادی از علائم و نشانه‌های مشترک اسپاسم عضلات گردن اشاره میکنیم:
- درد عضلانی: عضلات گردن یا عضلات اطراف آن سفت و منقبض میشوند و هنگام لمس کردن بسیار دردناک هستند.
- سفتی عضلات: عضلات گردن سفت میشوند و بیمار نمی‌تواند به راحتی گردن خود را تکان دهد.
- درد عصب: دردی که در گردن احساس میشود میتواند دست و حتی پاها را نیز درگیر نماید. برخی از بیماران درد گردن خود را به صورت احساس سوزن سوزن شدن توصیف میکنند حال آنکه برخی دیگر از آن تحت عنوان سوزش یا بیحسی یاد میکنند. معمولا درد عصب در هنگام شب بدتر خواهد شد.
- سردرد: یکی از مشکلات شایع در درد گردن است. معمولاً درد در قسمت پشت سر احساس میشود اما میتواند دو طرف سر و قسمت جلویی آن را نیز درگیر نماید.
- کاهش دامنه حرکات گردن: در این حالت توانایی بیمار برای تکان دادن سر به طرفین، جلو و عقب کاهش می‌یابد.
- قفل شدن مفاصل: در این مورد مفاصل بیمار در یک حالت خاص قفل میشوند و او نمی‌تواند به سمت جلو حرکت کند.
- تولید مایع: استرس باعث تشکیل مایع میشود که این وضعیت میتواند به سفت شدگی دردناک عضلات بیانجامد.
چگونه سفتی و خشکی گردن تشخیص داده میشود؟
معمولاً سفتی و خشکی گردن طی مدت یک هفته بهبود می‌یابد اما در برخی موارد بهبودی حاصل نمی‌شود و مصرف داروهای مسکن نیز تاثیری در کنترل درد ندارد که در این شرایط مراجعه به پزشک عمومی پیشنهاد میشود. پزشک ارزیابی جامعی را از گردن بیمار انجام میدهد تا بتواند علت اصلی بروز خشکی گردن را تشخیص دهد و احتمال وجود بیماری‌های دیگر را رد نماید. به همین دلیل ممکن است پزشک درخواست انجام عکس برداری از قبیل سی تی اسکن یا اسکن ام آر آی از ستون فقرات را نماید.
گرفتگی گردن چگونه درمان میشود؟
روش های مختلفی برای درمان گرفتگی گردن وجود دارد که در بخش زیر به آنها اشاره میکنیم:
استراحت کردن و شل کردن عضلات گردن
از یک بالش مناسب استفاده کنید که به خوبی از سر و گردن شما محافظت کند و ستون فقرات شما را در بهترین حالت ممکن قرار دهد. نباید سر به سمت جلو یا به سمت عقب کج شود و به آن فشار وارد گردد. میتوانید یک حوله را لوله کرده و آن را زیر سر خود قرار دهید تا شرایط مناسبی ایجاد شود.
استفاده از کمپرس سرد و گرم
برای رفع گرفتگی عضلات گردن میتوانید از یک حوله مرطوب که آن را در مایکروویو گرم کرده‌اید استفاده کنید یا آنکه به حمام بروید و دوش آب گرم بگیرید. برخی از افراد ترجیح می‌دهند از کمپرس سرد استفاده کنند به این منظور شما میتوانید چند قطعه یخ را درون یک کیسه پلاستیکی ریخته و آن را گره زده و سپس درون یک پارچه نازک قرار دهید و روی گردن خود بگذارید. بهتر از هر دو روش را امتحان کنید و روزی چند بار و هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه آن را روی گردن خود قرار دهید تا از نتایج حاصل از آن بهره مند شوید. در صورتی که از کمپرس سرد یا گرم استفاده می‌نمایید کاملا احتیاط کنید که به پوست خود آسیب نرسانید. هرگز یخ را به طور مستقیم روی پوست خود قرار ندهید و آن را درون یک حوله یا یک تکه پارچه بگذارید تا از سوختگی پوست شما جلوگیری شود. این مساله در همه افراد به ویژه افرادی که پوست حساسی دارند اهمیت بسیار زیادی می‌یابد.
کاهش سطح استرس
استرس و تنش عاطفی میتواند باعث گرفتگی عضلات شود و به این ترتیب فرآیند بهبود را کاهش میدهد. سعی کنید تا جایی که میتوانید سطح استرس روزمره خود را کاهش دهید.
مصرف داروهای مسکن
مصرف قرص مسکن سریع‌ترین راه حل برای رفع اسپاسم عضلات گردن و درد حاصل از آن است. با دقت از دستورات مربوط به نحوه مصرف دارو پیروی کنید. اگر شما در گروه سنی بزرگسالان قرار دارید هر ۴ تا ۶ ساعت یک بار دو عدد قرص مصرف کنید. ایبوپروفن برخلاف سایر داروهای مسکن میتواند باعث کاهش تورم شود که این امر منجر به کاهش درد ناشی از اسپاسم عضلات گردن و شل شدن این عضلات خواهد شد. اگر چه داروهای حاوی استامینوفن از قبیل تیلنون نیز میتوانند به کاهش درد کمک کنند هیچ تاثیری در کاهش تورم ندارند.
استفاده از شل کننده عضلانی در صورت تداوم درد
در صورتی که مصرف قرص مسکن نتواند به رفع اسپاسم عضلات گردن کمک کند میتوانید از شل کننده عضلانی استفاده کنید. اگرچه این داروها به طور مستقیم باعث رفع درد نمی‌‌شوند به شل شدن عضلات گردن کمک میکنند و به تدریج اسپاسم و درد از بین خواهد رفت.
تزریق استروئید
در صورتی که مصرف قرص مسکن و داروی شل کننده عضلات نتوانست به رفع درد و اسپاسم عضلانی کمک کند بهتر است به پزشک مراجعه کنید و علائم و نشانه‌های خود و اقداماتی که تاکنون انجام داده‌اید و بی فایده بوده است را برای او شرح دهید. از او درباره تاثیرگذاری تزریق دارو سوال بپرسید. پزشک میتواند برای کاهش اسپاسم به طور مستقیم داروی استروئیدی را به درون عضلات گردن شما تزریق کند. گاهی اوقات ممکن است پزشک ترجیح دهد به جای تزریق استروئید از داروی بیحس کننده استفاده کند و آن را به درون عضلات گردن تزریق نماید.
فیزیوتراپی
متخصص فیزیوتراپی انجام دادن برخی از روشهای درمانی منفعل را به شما پیشنهاد می‌کند که در بخش زیر به آنها اشاره میکنیم:
ماساژ عمقی بافت
ماساژ عمقی بافت عضلاتی را هدف قرار میدهد که دچار گرفتگی و خشکی شده اند. گرفتگی عضلات گردن به علت استرس و تنشی که در زندگی روزمره وجود دارد ایجاد میشود. متخصص فیزیوتراپی از فشار مستقیم و ماساژ برای رفع گرفتگی و خشکی بافت‌های نرم گردن از قبیل رباط، تاندون و عضله استفاده می‌کند.
تحریک الکتریکی بافت از طریق پوست (TENS)
شما میتوانید از این روش در منزل نیز استفاده کنید و حتی گاهی اوقات در موارد ضروری پزشک انجام آن را در منزل توصیه می‌کند. در این روش یک جریان الکتریکی خفیف و ایمن از طریق پوست به عضلات فرستاده میشود و آنها را تحریک می‌کند. تحریک الکتریکی میتواند به کاهش اسپاسم عضله کمک کند و سطح تولید اندروفین در بدن که یک مسکن طبیعی است را افزایش دهد. تحریک الکتریکی بافت میتواند یک روش درمانی سودمند باشد و به کاهش درد و گرفتگی گردن کمک نماید.
اولتراسوند
التراسوند با افزایش جریان خون میتواند به کاهش اسپاسم عضلانی، تورم، درد، گرفتگی و انقباضات عضلات گردن کمک کند. اولتراسوند با ارسال امواج صدا به درون بافت‌های عمیق عضلانی باعث ایجاد گرمای خفیفی میشود که فرآیند بهبود و گردش جریان خون را افزایش میدهد.
طب سوزنی
در طب سوزنی از تعدادی سوزن کوچک و بسیار نازک استفاده میشود و پزشک آن را درون نقاط خاصی از پوست فرو می‌‌برد تا از میزان درد و التهاب کاسته شود. انجام دادن طب سوزنی میتواند کمک بسیار زیادی به کاهش درد گردن نماید به ویژه اگر زمانی انجام شود که علائم حاد ناشی از این اختلال تازه به وجود آمده باشد. بر اساس اصول طب سنتی چین، طب سوزنی باعث تحریک بدن میشود و به این ترتیب مواد شیمیایی مختلفی از قبیل اندروفین و سروتونین از بدن آزاد شده و باعث کاهش درد خواهند شد. تحقیقاتی که در این خصوص انجام شده است نشان داده که طب سوزنی یک روش سودمند و موثر در کاهش درد است بنابراین اگر شما نیز از درد گردن رنج می‌برید میتوانید از طب سوزنی بهره بگیرید. شواهد و دلایل علمی متعددی وجود دارد که نشان میدهد طب سوزنی نقش به سزایی در کاهش دردهای مزمن گردن و کمر دارد اکثر افرادی که از طب سوزنی بهره گرفته اند ادعا میکنند که به کمک این روش سطح درد آنها کاهش یافته است. به خاطر داشته باشید ممکن است نقاطی که از آنها برای کاهش درد گردن استفاده میشود در نزدیکی یا اطراف گردن وجود نداشته باشد در برخی از آنها در نقاط دورتری از گردن قرار دارند.
ورزش کردن
اگر شما نیز از درد و گرفتگی عضلات گردن خود رنج می‌برید میتوانید تمرینات کششی و ساده‌ای که در ادامه به آنها اشاره میکنیم کار در محل کار یا منزل خود انجام دهید تا از میزان درد گردن و اسپاسم عضلات آن کاسته شود.
حرکات کششی ساده گردن
برای انجام این تمرین به شرح زیر عمل کنید:
- روی یک صندلی بنشینید یا سرپا بایستید و به روبرو نگاه کنید.
- بدون اینجا به هیچگونه فشاری به سر، دست‌های خود را پشت آن قرار دهید و از گردن خود برای چرخاندن سر به سمت راست استفاده نمایید.
- از بازوهای خود استفاده کنید و چانه خود را به آرامی به سمت راست قفسه سینه هدایت کنید.
- سعی کنید آرام باشید و حدود ۱۵ ثانیه سرتان را در این حالت و در نزدیکی قفسه سینه نگه دارید.
- این تمرین کششی را سه بار در سمت راست و سپس در سمت چپ قفسه سینه انجام دهید.
تمرین کششی اسکالن
برای انجام این تمرین باید به صورت زیر عمل کنید:
- در حالت نشسته یا ایستاده هر دو دست خود را روی هم گذاشته و پشت کمرتان قرار دهید.
- یکی از شانه‌های خود را به سمت پایین فشار دهید و سرتان را به سمت مخالف بچرخانید تا بتواند کشیدگی خفیفی را در گردن خود احساس کنید.
- حدود ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید و سپس به نقطه شروع برگردید.
- این تمرین کششی را سه بار با هر دو شانه خود انجام دهید.
بلند کردن سر و خم کردن گردن
برای انجام این تمرین باید مراحل زیر را تکرار کنید:
- روی یک سطح صاف به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید به نحوی که کف پاهای شما به صورت صاف روی زمین قرار بگیرد.
- چانه خود را به سمت قفسه سینه هدایت کنید و سر خود را از زمین جدا کرده و به سمت بالا هدایت کنید اما به خاطر داشته باشید که باید شانه‌های شما به صورت صاف روی زمین قرار داشته باشد.
- حدود ۱۰ ثانیه در این حالت بمانید.
- این تمرین را ۵ بار تکرار کنید.
- هنگامی‌که به تکرار این حرکت می‌‌پردازید سعی کنید به تدریج زمان انجام هر بار تکرار را به ۲۰ تا ۳۰ ثانیه برسانید.
چگونه میتوان از گرفتگی گردن پیشگیری کرد؟
توجه به نکات زیر در پیشگیری از گرفتگی گردن بسیار موثر است.
صاف بایستید و حالت مناسب بدن خود را حفظ کنید
اسپاسم عضلات گردن و به طور کلی درد گردن میتواند به علت حالت نامناسب بدن در هنگام ایستادن به وجود بیاید. مقابل یک آینه بایستید و با دقت به حالت بدن خود نگاه کنید. اگر شانه‌های شما بر آمده است، گردن شما خم شده و ستون فقرات شما دارای انحنا و زاویه است بدن شما در حالت نامناسب قرار گرفته است. سعی کنید با تقویت ستون فقرات کمر و شانه بدن خود را در یک حالت مناسب قرار دهید. اگرچه دقت به این مسئله به تنهایی نمی‌تواند باعث رفع اسپاسم عضلات گردن شود میتواند به تدریج از شدت و تعداد دفعات بروز اسپاسم گردن بکاهد.
در ماشین و پشت میز صاف بنشینید
اگر به واسطه شغلی که دارید مجبور هستید مدت طولانی پشت میز بنشینید یا آنکه سفرهای طولانی دارید باید بدانید که درست نشستن اهمیت بسیار زیادی دارد. سعی کنید به نحوی بنشینید که شانه‌های شما از زاویه عمودی با ران شما مطابقت داشته باشد. سعی کنید تعادل سر خود را روی ستون فقرات حفظ کنید و از آویزان شدن آن یا خم شدن به یک سمت جلوگیری نمایید. این موارد باعث میشود که از میزان اسپاسم کاشته شود و در صورتی که سر و گردن خود را به اطراف تکان دهید هیچ گونه مشکلی برای شما پیش نخواهد آمد. از ثابت نشستن و قرار دادن سر در یک جهت به مدت طولانی خودداری کنید تا دچار اسپاسم گردن نشوید.
