روش های مقابله با پوسیدگی دندان : فیشورسیلانت(شیار بندی)
یکی از روش های حفظ زیبایی دندان ها و طرح لبخند مسدود کردن شیارها و فرورفتگی‌های دندان بوسیله رزین‌های کامپوزیتی با سیالیت بالا (کامپوزیت تقریبا مایع) یک اقدام پیشگیرانه جهت این امر میباشد. البته میتوان از روش لمینیت دندان نیز جهت صاف کردن دندانها استفاده نمود. لمینیت دندان یکی از روش های زیبا سازی لبخند مثل روش سفید کردن دندانها می باشد.این مسدود کننده‌ها و مواد پر کردن دندان اولا با بستن و پر کردن شیارها و فرورفتگی‌ها باعث این می‌شوند که باکتری‌های پوسیدگی زا از محیط زیست انتخابیشان محروم شوند ثانیا این محل‌ها با مسواک زدن راحت‌تر تمیز گردند و در رفع بوی بد دهان موثرند . این درمان در بزرگسالانی که در معرض خطر شدید پوسیدگی هستند نیز استفاده می‌گردد تا نیازی به استفاده از ایمپلنت(کاشت دندان) نداشته باشند. مسدود ساختن شیارها و فرو رفتگی‌ها مخصوصا دندانهای مولر اول می‌بایست بلافاصله بعد از رویش به عنوان یک درمان معمول مثل روکش دندان برای بسیاری از کودکان به‌کار رود . همچنین پس از انجام ترمیم می توان با استفاده از بلیچینگ دندان ها را سفید و زیبا کرد. البته گاهی عوارض بلیچینگ دندان هم وجود دارد.
فیشورسیلانت(شیار بندی)چیست؟
شیار بندی دندان نوعی روکش پلاستیکی است که روی سطح رویی دندان های دائمی عقب دهان یعنی دندان های آسیاب و دندان های قبل از آن برای محافظت از دندان ها و جلوگیری از پوسیدگی و متعاقب آن درمان بوی بد دهان مورد استفاده قرار می گیرد. سطح رویی دندان های آسیاب و دندان های قبل از آن دارای شیارها یا «فیشور سیلانت» است که این دندان ها را مستعد ایجاد پوسیدگی می کند. این شیارها می توانند عمیق باشند و به همین خاطر تمیز کردن آنها حتی با استفاده از مسواک های مخصوص نیز دشوار است. به همین خاطر در این نواحی پلاک تشکیل می شود و اسید تولید شده از باکتری های موجود در این پلاک ها به مینای دندان حمله کرده و به این ترتیب پوسیدگی ایجاد می شود. با وجودی که فلوراید می تواند از ایجاد پوسیدگی جلوگیری کرده و به حفاظت تمام سطح دندان ها کمک کند، شیار بندی دندان می تواند یک حفاظت اضافی برای این شیارها و حفره ها فراهم کرده و یک سطح هموار بر روی آن ها ایجاد کند. استفاده از شیارپوشی یکی از روش های پیشگیری از پوسیدگی دندان می باشد.
فیشورسیلانت برای افراد زیر توصیه می شود:
- کودکانی که تازه دندان آسیای آنها درآمده است
- بزرگسالانی که در مورد رعایت بهداشت دهان و دندان خود ابراز نگرانی می کنند
- بزرگسالانی که به صورت طبیعی فیشورهای عمیقی دارند
- بزرگسالانی که زیاد دچار پوسیدگی دندان و سیاه شدن دندان می شوند
جلوگیری با شیار بندی چیست؟
اولین شیار پوش دندان معمولاً بر روی اولین دندان دائمی کودکان در قسمت آسیاب در زمانی استفاده می شود که سطح رویی این دندان بطور کامل از زیر خط لثه بیرون آمده باشد معمولا دندان های جلویی دائمی زودتر از دندان دائمی آسیاب رشد می کنند. این دندان پس از افتادن دندان های شیری در دهان ظاهر می شود. اگر سطح رویی این دندان ها پوشانده شود، شیار بندی دندان می تواند به حفاظت از آن در برابر پوسیدگی کمک کند. به استثنای دندان های عقل که بسیار دیرتر از سایر دندان ها رشد می کنند، دندان های آسیاب و دندان های قبل از آن بین سن ۱۱ تا ۱۳ سالگی رشد کرده و امکان شیار بندی سطح رویی آنها پس از در آمدن کامل سطح رویی دندان از لثه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان وجود دارد.
مراحل و روش قرار دادن فیشور سیلانت:
روش قرار دادن فیشور سیلانت بر روی دندان ها بسیار ساده است و تنها چند دقیقه طول می کشد. مدت زمان این کار تا اندازه کمی به نوع سیلانت و تولید کننده بستگی دارد، اما مشابه با آن چیزی است در ادامه توضیح داده می شود.
- پزشک، درمانگر یا متخصص بهداشت می تواند این کار را انجام دهد
- این روش به بیهوشی نیاز ندارد و کاملا بدون درد است. دهان تنها به مدت چند دقیقه باز نگه داشته می شود و دندانپزشک در کلینیک تخصصی دندانپزشک می تواند در طول قراردادن فیشورسیلانت دندان ها را واقعا خشک کند.
- کودک بر روی صندلی دراز می کشد و دندانی که باید سیلانت روی آن قرار داده شود با رول پنبه، پدهای جذب کننده ، دافع بزاق یا سد لاستیکی ( رابردام) خشک می شود و بزاق از آن دور می شود
- دندان با یک برس یا فنجان ( گاهی اوقات با استفاده از سنگ پا) تمیز می شود تا هر نوع پلاک یا باقی مانده غذا از بین برود.
- یک ژل آبی رنگ مخصوص روی دندان قرار داده می شود. این یک اسید دندانی ملایم است که دندان را اچ می کند
- سپس دندان با آب به طور کامل شست و شو داده می شود. پزشک با استفاده از ساکشن آب را جذب می کند و بزاق را از دندان دور می کند.
- دندان ظاهری یخ زده دارند، و از این رو متوجه می شوید که به شکل مناسبی اچ شده است.
- سپس فیشور سیلانت مثل رنگ در هر قسمت از الگوی دندان ( همه فرورفتگی ها و شیارها) جریان پیدا می کند.
- پس از آن، این ماده توسط اشعه آبی رنگ مخصوصی سخت می شود ( یا برطبق گفته دندانپزشک ” عمل آوری” می شود) و در صورتی که دندان زیاد بالا قرار بگیرد و در جویدن مشکل ایجاد شود، دندان تنظیم می شود. عموما، دندان در حین جویدن دندان حالت اسفنجی دارد، اما در عرض چند روز به حالت عادی برمی گردد.
فیشورسیلانت با ترمیم های سفید رنگ دندان چه تفاوتی دارد؟
درمان فیشورسیلانت یا شیار پوش برای دندانهای سالم و بدون پوسیدگی به دلیل ساختاری و داشتن شیارهای عمیق مستعد پوسیدگی زودرسند، انجام می شود. در این درمان ساختار دندان تراش داده نمیشود. لذا نیازمند بی حسی نمی باشد. علاوه بر این هزینه درمان شیار پوش در مقایسه با ترمیم بسیار کمتر بوده و کودک را از ترمیم های بعدی دندان نجات می دهد. ترمیم سفید رنگ (کامپوزیت)در دندانی انجام می شود که پوسیدگی در آن آغاز شده و بسته به عمق و میزان پوسیدگی، پس از انجام بی حسی، نسج پوسیده دندان درگیر تراشیده شده و به جای آن ماده ترمیمی قرار می گیرد.
روکش دندان یک سرپوش به شکل دندان است که روی دندان قرار می‌گیرد و روی آن را می‌پوشاند تا دندانپزشک شکل، اندازه، استحکام و ظاهر آن را بهبود بخشد. روکش ها و اکثر بریج های دندان، پروتزهای ثابتی هستند که، برخلاف پروتزهای متحرک مثل دندان مصنوعی (که می‌توانید آنها را جدا کرده و هر روز تمیز کنید)، روی سطح ایمپلنت دندان یا دندان چسبانده می شود و تنها دندان پزشک می‌تواند آنها را جدا کند.
از جمله معایب بریج دندان نگهداری آنها میباشد ، بریج‌ها مستلزم مراقبت و نگهداری اضافه از جمله تمیز کردن زیر پونتیک می‌باشند. بیماران با تقبل هزینه بریج دندان همچنان باید برای معاینات منظم به دندانپزشک مراجعه کنند تا از یکپارچگی ساختار بریج مطمئن شده و وضعیت دندانهای تکیه‌گاه بررسی شوند.
(از سري مطالب پزشکي عمومي و غير تخصصي سايت (اطلاعات عمومي و غير تخصصي پزشکي براي افزايش دانش سلامت و اطلاعات عمومي پزشکي بازديدکنندگان)
