لگن به یک مجموعه از استخوان‌ها در سطح فوقانی ران گفته میشود که از چندین استخوان مجزا ساخته شده است. شکستگی استخوان لگن به وضعیتی گفته میشود که هر یک از این استخوان‌ها دچار شکستگی شوند. در برخی موارد از شکستگی لگن، بیش از یک استخوان در این ناحیه دچار شکستگی میشود و این شکستگی‌ها کاملاً جدی هستند زیرا احتمال آن که این استخوان‌ها از جای خود خارج شوند وجود دارد.
انواع شکستگی استخوان لگن شامل چه مواردی است؟
با توجه به اینکه استخوان لگن یک استخوان حلقوی است در صورتی که یک ضربه بسیار قوی باعث شکستگی در یکی از ساختارهای آن شود اغلب همان نوع شکستگی در سمت دیگر این حلقه نیز به وجود میآید. شکستگی استخوان انواع مختلفی دارد که بر اساس مسیر و شدت ضربه متغیر هستند.
شکستگی استخوان لگن با و بدون در رفتگی
شاید مهم ترین راه برای دسته بندی شکستگی استخوان لگن این باشد که آن را به صورت شکستگی بدون در رفتگی یا شکستگی همراه با در رفتگی تقسیم کنیم. در اکثر موارد شکستگی استخوان لگن با دررفتگی همراه نیست.
- شکستگی استخوان لگن بدون دررفتگی به وضعیتی گفته میشود که استخوان‌های شکسته هنوز به طور صحیح در جای خود قرار دارند به نحوی که شکل حلقوی حفره لگن حفظ شده است. معمولاً فقط یک استخوان درگیر میشود و فقط یک شکستگی به وجود میآید.
- شکستگی که با دررفتگی همراه است معمولاً زمانی رخ میدهد که دو یا چند استخوان در حفره لگن دچار شکستگی شوند و انتهای استخوان شکسته از جای اصلی خود خارج شده باشد. این نوع شکستگی بیشتر در ضربه‌های پر قدرت به وجود میآید و با سایر آسیب دیدگی‌ها همراه است.
این نوع شکستگی در مقایسه با شکستگی بدون دررفتگی با خونریزی بیشتری همراه است زیرا جدا شدن قسمت شکسته استخوان باعث میشود که به راحتی خونریزی کند، همچنین این احتمال وجود دارد که به اعضای داخلی بدن نیز آسیب برساند.
شکستگی باز و بسته
شکستگی استخوان چه هنگامی که بدون دررفتگی است و چه زمانی که با دررفتگی همراه است را می‌‌توان به شکستگی باز و شکستگی بسته تقسیم کرد. منظور از شکستگی باز شرایطی است که استخوان بیرون زده از روی سطح پوست قابل مشاهده است ولی در شکستگی بسته، پوست باز نشده است و استخوان قابل دیدن نیست. شکستگی باز بسیار جدی است و عفونت میتواند به راحتی خود را به زخم برساند و از محل زخم به استخوان منتقل گردد.
شکستگی استخوان لگن چقدر جدی است؟
جدی بودن شکستگی استخوان لگن به این مسئله بستگی دارد که چه تعداد از استخوان‌ها دچار شکستگی شده باشند، شدت شکستگی آنها چقدر است و چه نوع آسیب دیدگی‌هایی ممکن است متوجه اعضای داخل حفره لگن شده باشد. شکستگی استخوان لگن به لحاظ شدت بروز آن از شکستگی خفیف تا شکستگی حاد و تهدید کننده متغیر است.
چه عواملی باعث بروز شکستگی استخوان لگن میشوند؟
معمولاً شکستگی شدید استخوان لگن در پی ضربه‌های جدیدی ناشی از تصادفات خودرویی، تصادف با موتور سیکلت، زمین خوردن از اسب و سقوط از ارتفاع رخ میدهد. شکستگی استخوان لگن به علت ضربه‌های پر قدرت و پر سرعت ایجاد میشود و اغلب استخوان لگن دچار دررفتگی خواهد شد که بیمار به مراقبت فوری در بیمارستان نیاز دارد. شکستگی استخوان لگن که خیلی جدی نیست و استخوان لگن دچار در رفتگی نشده است اغلب پس از زمین خوردن رخ میدهد و این مسئله در مواردی که فرد دچار پوکی استخوان شده باشد کاملاً جدی است. به همین دلیل شکستگی دردناک اما بدون دررفتگی در میان افراد مسن که احتمال پوکی استخوان در آنها زیاد است کاملا شایع می‌باشد. از سوی دیگر این افراد به علت ناتوانی ناشی از بالا رفتن سن بیشتر مستعد زمین خوردن هستند.
علائم و نشانه‌های شکستگی استخوان لگن شامل چه مواردی است؟
علائم و نشانه‌های شکستگی استخوان لگن
شکستگی استخوان لگن همیشه با احساس درد همراه است. احساس درد در ران یا شکم یک پدیده طبیعی است و با تکان دادن ران یا تلاش برای راه رفتن بدتر میشود. اگرچه در این شرایط نیز فرد همچنان توانایی راه رفتن را دارد برخی از بیماران متوجه میشوند که اگر تلاش کنند یک ران یا زانوی خود را خم کنند از میزان درد آنها کاسته خواهد شد.
سایر علائم و نشانه‌های شکستگی ران با توجه به شدت شکستگی آن متغیر است. این علائم می‌توانند به شرح زیر باشند:
- احساس درد و حساسیت در ناحیه شکم، ران، قسمت پایین کمر، باسن یا لگن
- تورم و کبودی روی استخوان‌های لگن
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن در ناحیه تناسلی و قسمت فوقانی ران
- احساس درد در هنگام نشستن و دفع مدفوع
همچنین ممکن است بیمار علائم و نشانه‌های خونریزی را نیز داشته باشد و خونریزی در چندین نقطه پوست خود را نشان دهد و برخی از آنها به طور واضح قابل مشاهده باشند. خونریزی میتواند به صورت زیر خود را نشان دهد:
- کبودی روی استخوان‌های لگن
- کبودی یا یک توده برجسته در ناحیه پرینه یا شکم
- کبودی در قسمت کمر
- خونریزی از واژن زنان و کبودی در ناحیه کیسه بیضه آقایان
- وجود خون در ادرار یا مدفوع
علائم و نشانه‌های شکستگی استخوان و دررفتگی آن چیست؟
در اکثر موارد علائم و نشانه‌های شکستگی استخوان که با دررفتگی همراه است باعث بروز درد شدید و شوک خواهد شد. ممکن است درد در ناحیه لگن و شکم، کمر، ران یا ساق پا احساس شود. استخوان‌های لگن بزرگ هستند و تعداد زیادی عروق خونی در این ناحیه وجود دارد به همین دلیل هنگامی که دچار شکستگی میشوند با خونریزی سنگین همراه خواهند شد که به سادگی بند نمی‌آید. اگرچه ممکن است خونریزی با چشم دیده نشود زیرا درون حفره شکم رخ داده است از دست دادن حجم زیادی از خون باعث افت ناگهانی فشار خون خواهد شد. در پی خونریزی شدید بیمار رنگ پریده میشود و حال او بد میشود و حتی ممکن است که هوشیاری خود را از دست بدهد. گاهی اوقات بیمار میتواند کمی راه برود و فوراً پس از شکستگی و دررفتگی استخوان لگن تلاش کند قدم بر دارد که علت این امر این است که شوک اولیه باعث میشود بیمار هیچ گونه دردی را احساس نکند.
چگونه شکستگی استخوان لگن تشخیص داده میشود؟
در مواردی که شدت ضربه به لگن بسیار زیاد باشد از قبیل تصادفات خودرویی و در صورتی که پزشک احتمال بدهد استخوان لگن دچار شکستگی شده است درخواست انجام عکس برداری از استخوان لگن را خواهد داد تا بتواند فوراً وضعیت استخوان‌های این ناحیه را ارزیابی نماید. همچنین پزشک زمانی به شکستگی استخوان لگن مشکوک میشود که ضربه خفیف لگن فرد خورده باشد اما استخوان لگن او نسبت به لمس حساس باشد و فرد برای راه رفتن دچار مشکل شده باشد یا آنکه حس اندام تحتانی بدن خود را از دست داده باشد. از روش‌های زیر برای تشخیص شکستگی استخوان لگن استفاده میشود:
- عکس برداری توسط اشعه ایکس میتواند وجود آسیب دیدگی استخوان لگن را نشان دهد اما این نوع عکس برداری جزئیات مربوط به آسیب دیدگی‌های داخل حفره لگن را نشان نخواهد داد. عکس برداری توسط اشعه ایکس تصاویری را از استخوان‌ها نشان میدهد و معمولاً این تصاویر از زاویه‌های متفاوتی تهیه میشوند تا پزشک بتواند در رفتگی استخوان‌ها را نیز بررسی نماید.
- سی تی اسکن روشی است که تصاویر سه بعدی از لگن را به کمک اشعه ایکس و یک کامپیوتر تهیه میکند. این نوع عکس برداری در موارد حاد درخواست میشود تا پزشک بتواند تصویر بهتری را از شکستگی استخوان لگن در اختیار داشته باشد و آسیب دیدگی‌های این ناحیه را ارزیابی نماید.
- اسکن ام آر آی یک جایگزین برای سی تی اسکن است و میتواند تصاویری با وضوح بالا را ارائه دهد. همیشه انجام این نوع عکس برداری ضروری نخواهد بود مگر در مواردی که شکستگی استخوان لگن بسیار شدید باشد و پزشک بخواهد توسط اسکن ام آر آی به طور دقیق به ارزیابی حفره لگن بپردازد.
- اسکن رادیو ایزوتوپ استخوان نیز گاهی اوقات برای بررسی شکستگی استخوان لگن ناشی از ضربه شدید درخواست میشود، به ویژه در بیمارانی که به دلایلی از قبیل کاشت پیس میکر قادر به انجام اسکن ام آر آی نیستند.
سایر ارزیابی‌ها از قبیل درخواست آزمایش خون برای بررسی میزان خون از دست رفته، بررسی عملکرد کبد و کلیه و انجام آزمایش ادرار برای بررسی آسیب دیدگی مثانه نیز در صورت بروز شکستگی استخوان لگن درخواست می‌گردد.
چگونه شکستگی استخوان لگن و دررفتگی آن درمان میشود؟
اگر شما دچار شکستگی استخوان لگن و دررفتگی آن شده باشید فرایند درمان به محل بروز شکستگی و سایر آسیب دیدگی‌های احتمالی در حفره لگن ارتباط خواهد داشت. هدف اصلی از درمان شکستگی و دررفتگی استخوان لگن در مرحله اول، ثابت کردن لگن و جلوگیری از خونریزی بیشتر است سپس امکان ترمیم استخوان‌ها فراهم خواهد شد.
کمک‌های اولیه در شکستگی استخوان لگن
تا زمانی که اورژانس خودش را به بیمار مشکوک به شکستگی استخوان لگن می‌رساند باید بیمار را به کمک پتو و پلیور پوشاند و از تکان دادن او توسط افراد عادی و آموزش ندیده جلوگیری کرد به ویژه اگر بیمار درد شدید داشته باشد. اگر فردی دچار تصادف شدید خودروی شده باشد و شما در آن اطراف هستید و متوجه راه رفتن او شده اید از او بخواهید از حرکت کردن خودداری کند. از او بپرسید که آیا درد دارد و آیا درد را در قفسه سینه لگن و شکم خود احساس میکند یا نه. در صورتیکه در هر قسمتی و در نزدیکی لگن بود به احتمال زیاد دچار شکستگی شدید لگن شده است و شما باید فرض را بر این بگذارید که آسیب دیدگی او شدید است و او را به صورت ساکن روی زمین بخوابانید و تا رسیدن اورژانس را گرم نگه دارید. کاملاً مشخص است که گاهی اوقات بیماری که دچار شکستگی شدید استخوان لگن شده است فورا پس از تصادف بلند میشود و شروع به راه رفتن میکند زیرا شوک حاصل از تصادف اجازه نمی‌دهد او در ساعات اولیه درد زیادی را احساس کند.
درمان خونریزی لگن
برای جلوگیری از خونریزی شدید در ناحیه لگن در ابتدا باید از حرکت کردن لگن جلوگیری گردد. برای انجام این کار پزشک از وسایل مخصوص برای ثابت نگه داشتن لگن استفاده خواهد کرد.
ثابت نگه داشتن لگن از بیرون
در این روش پزشک پیچ فلزی مخصوص و بلندی را از کنار وارد استخوان میکند و سپس از یک ابزار خارجی بزرگ استفاده می‌نماید. این اقدامات در اتاق عمل و تحت بیهوشی انجام میشود و به این ترتیب با کنار هم قرار دادن استخوان‌ها از بروز خونریزی بیشتر جلوگیری خواهد کرد. پیچ و مهره فلزی از طریق برش‌های کوچکی که در پوست و عضله ایجاد میشود وارد استخوان می‌گردد و از سمت دیگر پوست روی استخوان لگن بیرون میآید و به میله فیبر کربن متصل خواهد شد. ثابت کننده خارجی به عنوان یک ابزار محکم برای نگه داشتن استخوان‌ها در جای مناسب خود عمل میکند.
تراکشن
در تراکشن از یک سیستم کشنده استفاده میشود که به کمک پین و تعدادی وزنه به برگشتن استخوان لگن به جای اصلی خود کمک میکند و استخوان مطابقت خود با سایر اجزا را به دست خواهد آورد. تراکشن استخوانی گاهی اوقات به عنوان یک روش درمانی موقت مورد استفاده قرار می‌‌گیرد و اغلب باعث تسکین مقداری از درد بیمار میشود. گاهی اوقات شکستگی استخوان لگن به کمک تراکشن اسکلتی درمان میشود اما معمولا این روش چندان رایج نیست.
ثابت نگه داشتن لگن از داخل
تعداد کمی از بیماران به ثابت نگه داشتن لگن از داخل نیاز دارند تا استخوان‌های آنها در جای خود قرار بگیرد. این روش، جراحی باز نام دارد که تحت بیهوشی انجام می‌گردد. پزشک اجزای استخوان را به جای اصلی خود بر می‌گرداند و سپس به کمک پیچ و قطعات فلزی آنها را به صورت دائمی ثابت میکند. ثابت کردن استخوان لگن هم برای کنترل درد و هم برای کسب نتایج دائمی از درمان اهمیت بسیار زیادی دارد. این روش در مواردی که بیمار چندین شکستگی مختلف دارد ضروری است.
کنترل درد
پزشک برای کنترل درد به تجویز قرص مسکن میپردازد و در رفتگی استخوان لگن را ثابت خواهد کرد. ممکن است شما در ابتدا به قرص مسکن قوی و بی حسی موضعی نیاز داشته باشید که پزشک تصمیم بگیرد از بی حسی اپیدورال برای کنترل درد استفاده کند.
لخته شدن خون
معمولا پزشک برای کاهش ریسک لخته شدن خون به تجویز داروهای رقیق کننده خون میپردازد تا از لخته شدن آن در عروق لگن و پاها جلوگیری شود زیرا شکستگی استخوان لگن میتواند ریسک لخته شدگی خون را افزایش دهد.
استراحت کردن
معمولا اولین مرحله در درمان شکستگی لگن کنترل درد و استراحت در منزل است و سپس پزشک از شما می‌خواهند هرچه زودتر شروع به راه رفتن نمایید زیرا برای بهبود سریع شما و کاهش ریسک لخته شدن خون ضروری است. با این حال ممکن است شما تا سه ماه به استفاده از عصا و واکر نیاز داشته باشید ولی ممکن است استفاده از این وسایل تا زمان بهبود کامل استخوان ضروری باشد. اگر روی هر دو پای شما آسیب دیدگی به وجود آمده باشد ممکن است به مدت طولانی به استفاده از ویلچر نیاز داشته باشید تا از فشار وارد شدن به پاهای شما جلوگیری گردد.
فیزیوتراپی
پس از این مراحل پزشک انجام جلسات فیزیوتراپی را برای شما تجویز خواهد کرد تا عضلات شما قوی شوند و مفاصل شما بتوانند در دورانی که شما قادر به تحمل وزن خود نیستید به حرکت در بیایند. هنگامی که شما قادر هستید وزن بدن خود را تحمل کنید همچنان به جلسات مختلف فیزیوتراپی نیاز خواهید داشت تا عضلات شما تقویت شود و بتوانید تعادل خود را دوباره به دست بیاورید. ممکن است این فرایند هنگامی که برای اولین بار پس از شکستگی لگن شروع به راه رفتن می‌کنید بسیار دشوار باشد.
چگونه شکستگی استخوان لگن بدون در رفتگی درمان میشود؟
در شکستگی استخوان لگن بدون دررفتگی، استراحت کردن در منزل و مصرف داروهای مسکن رایج ترین روش برای درمان است. معمولاً در این نوع شکستگی شما نیازی به روش‌های درمانی جراحی ندارید ولی برای راه رفتن باید از عصا و واکر کمک بگیرید و از انجام جلسات فیزیوتراپی غافل نشوید.
آیا پس از شکستگی لگن دوباره می‌توانم راه بروم؟
اکثر افرادی که دچار شکستگی استخوان لگن شده باشند می‌توانند پس از چند ماه دوباره شروع به راه رفتن کنند. اگر شکستگی استخوان لگن زیاد جدی نباشد دوران بهبود سریع تر رخ خواهد داد و البته باید خاطرنشان کنیم که جوان بودن و داشتن تناسب اندام و ورزیده بودن عضلات بدن نیز در کوتاه شدن دوران بهبود نقش دارند. گاهی اوقات شکستگی استخوان لگن میتواند تا مدت طولانی بر نحوه راه رفتن شما تاثیر بگذارد.
