کمردرد پس از جراحی دیسک کمر

سندروم کمر درد از عوارض بعد از عمل دیسک کمر (FBSS) اشاره به درد مزمن در ناحیه کمر در شرایطی دارد که عمل جراحی ستون فقرات نتایج رضایت بخش نداشته باشد. عامل های موثر در مشاهده این شرایط می تواند شامل فتق مجدد دیسک کمر، تحت فشار قرار گرفتن اعصاب، تغییر در نحوه حرکت مفصل، ایجاد بافت آسیب دیده، تغییر شرایط عضله و از بین رفتن مفاصل فاست یا مفاصل خاجی باشد.

علائم و نشانه ها

علائم رایج مربوط به سندروم کمر درد پس از جراحی کمر شامل انواع مختلف درد در ناحیه کمر و یا پاها (یا در ناحیه گردن و یا بازوها) است. در این حالت بیماران ممکن است از درد شدید، احساس تیر کشیدن، سوزش یا درد ناگهانی در موارد خاص شکایت کنند.

علت ها و دلایل

دلایل مختلفی برای ابتلا به سندروم کمردرد پس از جراحی دیسک کمر وجود دارد. برای مثال، یکی از این دلایل می تواند تشخیص نادرست علت اصلی گردن درد یا کمر درد باشد. در این شرایط علت درد بعد از عمل دیسک کمر اینست که جراح علت صحیح ایجاد مشکل برای بیمار را درمان نمی کند. دلیل دیگر ایجاد این شرایط می تواند وارد شدن آسیب غیر عمدی به عصب در نتیجه عمل دیسک کمر باشد. عدم ایجاد فضای کافی برای اعصاب در طول عمل جراحی قبلی نیز می تواند یکی از دلایل دیگر ابتلا به این سندروم باشد. علاوه بر این، عفونت، ایجاد بافت آسیب دیده و ورود تجهیزات جراحی به بدن (در مواردی که عمل جراحی باز ستون فقرات یا عمل جراحی تعویض دیسک با اعضای مصنوعی انجام می شود) همگی می توانند دلایل احتمالی ایجاد این مشکل باشند. آنچه بطور دقیق می توان درباره آن مطمئن بود این است که در هر عمل جراحی ناموفق، احتمال انجام عمل جراحی موفقیت آمیز بعدی برای درمان علائم مشاهده شده بطور مشخص کاهش پیدا می کند.

تشخیص

برای تشخیص این مشکل پزشک سابقه درمان دیسک کمر شما را بررسی کرده و بطور خاص به انواع مختلف جراحی های انجام شده و دلیل انجام آنها توجه می کند. در این حالت به نتایج جراحی و نوع علائمی که پس از عمل جراحی مشاهده شده توجه خاص می شود. پزشک می تواند برای تشخیص بهتر از عکس برداری رادیولوژی، اسکن ام آر آی و سی تی اسکن برای بیمار خود استفاده کند.

روش های درمان کمر درد پس از جراحی

روش های مختلف قابل استفاده برای درمان درد پس از جراحی ستون فقرات عبارت از روش هایی است که توسط پزشکان برای کاهش درد و سایر علائم مشاهده شده پس از عمل جراحی ناموفق ستون فقرات استفاده می شود. عدم موفقیت جراحی گردن یا کمر برای بیمار نامطلوب و نا امید کننده است. بیمارانی که از روش جراحی باز قدیمی استفاده می کنند، انتظار دارند پس از جراحی با کاهش درد، بازیابی توان حرکتی، افزایش انعطاف پذیری و نیز بازگشت به فعالیت های عادی روزمره مواجه شوند. به هر حال، انجام یک روش جراحی بسیار تهاجمی بر روی ستون فقرات همواره نمی تواند این نتایج را برای بیمار به همراه داشته باشد. در حقیقت، بعضی از مواقع پس از جراحی کمر درد ناراحتی بیمار حتی بدتر شده و تشدید می شود. برای مثال در بعضی موارد، ریشه عصب ستون فقرات که با عمل جراحی از حالت تحت فشار خارج شده، بطور کامل از آسیب دیدگی قبلی خلاص نشده و باز هم دچار مشکلات مزمن می باشد. علاوه بر این ممکن است به عنوان بخشی از فرآیند بهبود، در بدن بافت آسیب دیده تشکیل شود که این بافت می تواند باعث وارد شدن فشار به بافت عصبی حساس و ایجاد درد برای بیمار شود. در سایر موارد، تغییرات ساختاری ایجاد شده در ستون فقرات، عدم پایداری رباط ستون فقرات یا فتق دیسک مجدد می تواند پس از عمل جراحی مشاهده گردد.

به خاطر اینکه هیچ دلیل ثابتی برای همه موارد سندروم کمر درد بعد از جراحی کمر وجود ندارد، درمان آن سخت و دشوار است. در این حالت احتمال موفقیت در درمان به شدت به تشخیص دقیق منبع اصلی درد و استفاده از روش های درمانی مناسب با توجه به تشخیص انجام شده بستگی دارد.

بعضی از روش های درمانی مورد استفاده برای کاهش و بر طرف کردن علائم ناشی از سندروم کمر درد پس از جراحی کمر به شرح زیر هستند:

• دارو درمانی: هر فرد به روش خاص خود به دارو واکنش نشان می دهد، به همین خاطر پزشک معمولاً مجموعه متنوعی از داروها را با دوز های مختلف بر روی یک بیمار امتحان می کند تا به این ترتیب بتواند داروهایی را که می توانند بهترین نتایج درمانی ممکن را برای فرد به همراه داشته باشند، شناسایی نماید. برای مثال، داروهای ضد التهاب غیر استروئید مثل ایبو پروفن، ناپروکسین و آسپیرین می توانند در ارتباط با کاهش کمر درد مربوط به التهاب ستون فقرات بسیار موثر باشند و بیمار را برای شروع برنامه فیزیوتراپی یا انجام تمرین های حرکتی آماده نمایند. هدف نهایی درمان با دارو اطمینان از این موضوع است که بیمار از حداکثر مزایای ناشی از تسکین درد و نیز کاهش التهاب با مصرف کمترین مقدار دوز دارو بهره مند شده باشد.

• فیزیوتراپی: متخصص فیزیوتراپی می تواند به بیمار درباره آناتومی و فیزیولوژی بدن آموزش های لازم را ارائه کند و نکات لازم را درباره نحوه حرکت صحیح اندام ها آموزش دهد. علاوه بر این یک متخصص فیزیوتراپی از ورزش های حرکتی طراحی شده برای ایجاد کشش، تقویت و حفظ عضلات مرکزی که از ستون فقرات حمایت می نمایند، برای بیمار استفاده می کند. معمولاً، برنامه فیزیوتراپی یک بیمار به نحوی طراحی شده که بتواند به صورت تدریجی سطح فعالیت فرد را افزایش دهد. به این ترتیب، با قوی تر شدن و پرورش عضلات مرکزی، این عضلات به آرامی می توانند بخشی از وزنی که قبلاً بر روی ستون فقرات قرار داشته را نگه دارند و به این ترتیب به کاهش درد در یک دوره زمانی بلند مدت کمک موثر نمایند. انجام فیزیوتراپی بعد از عمل دیسک کمر در تسریع روند بهبوی ، تاثیر  بسزایی دارد.

• تمرین ها و حرکت های کششی: متخصص فیزیوتراپی می تواند از تمرین های هدفمند و دارای سطح فشار پایین مثل تمرین های پایداری به منظور تقویت عضلات پشتیبان و نیز عضلات اطراف ستون فقرات استفاده کند. علاوه بر این، تمام انواع فعالیت های فیزیکی می تواند به بیمار در جهت رسیدن به وزن سالم و حفظ آن کمک کند و این شرایط می تواند باعث کاهش فشار وارد شده به ستون فقرات و تسکین کمر درد گردد.

• کمپرس آب گرم و آب سرد: استفاده از کمپرس آب گرم و آب سرد یک روش درمانی ساده است که می تواند در همه مواقع به منظور کمک به بیمار برای کاهش علائم کمر درد استفاده شود. به هر حال باید توجه داشت که با وجود تسکین علائم ناراحتی با استفاده از کمپرس آب گرم و آب سرد، این تسکین موقتی و کوتاه مدت است. بنابراین بهتر است این روش به عنوان یک روش مکمل به همراه سایر روش های درمانی مورد استفاده قرار گیرد.

• درمان دستی: متخصص درمان دستی از مجموعه ای از روش های دستی برای اصلاح وضعیت ستون فقرات استفاده می کند. هدف از این کار دستیابی به بهترین وضعیت برای ستون فقرات است که می تواند باعث کاهش فشار دردناک وارد شده به ریشه های عصب موجود در ستون فقرات شود. برخی از متخصصان درمان دستی از سایر روش های درمانی مثل امواج مافوق صوت، تحریک الکتریکی و معالجه به وسیله حرارت (استفاده از الکتریسیته به عنوان منبع ایجاد حرارت و گرما) بطور موفقیت آمیز در برنامه درمانی خود استفاده می کنند.

• روان درمانی: مشاوره با یک روان پزشک می تواند برای مدیریت بلند مدت درد و استرس موثر بوده و به بیمار کمک کند تا طرز فکر خود نسبت به درد را اصلاح نماید. به این ترتیب بیمار می تواند ذهن خود را در هنگام ایجاد درد به مسائل دیگر پرت کرده و نیز در نحوه درک خود از احساس درد تغییر ایجاد کند.

• تزریق های استروئید اپیدورال: قبل از در نظر گرفتن عمل جراحی برای درمان کمر درد شدید، پزشک ممکن است از تزریق های استروئید ایپدورال برای تحویل مستقیم دارو به نواحی اطراف عصب آسیب دیده ستون فقرات استفاده کند. با وجودی که در این حالت تسکین اولیه درد می تواند به نسبت طولانی مدت باشد، برای بیمار مهم است که بداند نتایج ایجاد شده با استفاده از این روش درمانی در نهایت گذرا و موقت هستند و تکرار انجام این تزریق ها نتایج دارای سطح موفقیت به نسبت کمتری را در مقایسه با تزریق اولیه ایجاد می نماید، زیرا اثر بخشی داروها با گذشت زمان کاهش پیدا می کند. علاوه بر این، یک پزشک معمولاً تعداد دفعات استفاده بیمار از تزریق را محدود می کند تا به این ترتیب از ایجاد عوارض جانبی آن مثل سر درد، حالت تهوع، ضعیف شدن عضلات، افزایش وزن، فشار خون و پوکی استخوان پیش گیری نماید.

• تحریک الکتریکی عصب از روی پوست (TENS): برای تسکین کمر درد بیمار در حالتی که درد به سایر روش های درمانی استاندارد واکنش مناسب نشان نداده باشد، ممکن است از روش های تحریک عصبی استفاده شود. به این ترتیب یک دستگاه تحریک عصبی که دارای نقاط تماس الکتریکی کوچک است بر روی پوست در ناحیه نزدیک به اعصاب آسیب دیده قرار داده می شود تا به این ترتیب بتوان تحریک الکتریکی لازم را در محل ایجاد کرد. این دستگاه می تواند یک احساس سوزش ملایم برای بیمار ایجاد کرده و باعث کاهش ناراحتی یا تحریک عصب در سطحی شود که بیمار دیگر دردی در ارتباط با آن احساس نکند.