تشخیص علت درد پشت زانو و درمان آن با فیزیوتراپی،دارو و جراحی

زانو یک مفصل پیچیده است که همه فعالیت‌های روزمره حتی انجام دادن کارهای ساده تاثیرات زیادی را بر آن می‌گذارد و می‌توان با پیشگیری از کشیدگی مفصل از میزان آسیب دیدن زانو جلوگیری کرد یا ریسک بروز آن را به حداقل رساند. اگر چه در اکثر موارد درد پشت زانو خیلی شدید نیست و در منزل قابل درمان و کنترل است برخی دیگر کاملاً جدی است و نیازمند توجه پزشک می‌باشد. در ابتدا باید سعی کنید علت بروز درد زانو را بشناسید و از روش‌های درمانی خانگی برای بهبود آن استفاده کنید. در صورتی که درد زانو بیش از یک هفته طول کشید باید برای انجام معاینات پزشکی به دکتر مراجعه کنید. درمان درد پشت زانو بسیار متغیر است و به علل ایجاد کننده آن بستگی دارد.

علت و علائم درد پشت زانو چیست؟

مراجعه به پزشک و ارزیابی دقیق زانو برای تشخیص درد پشت زانو اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا برخی از علل درد پشت زانو به درمان طولانی نیاز دارد تا به طور کامل بهبود پیدا کند. برخی از علل احتمالی درد پشت زانو به شرح زیر می‌باشند:

گرفتگی پا

گرفتگی پا به حالتی گفته می‌‌شود که عضلات این ناحیه به شدت سفت می‌شوند. علت گرفتگی پا می‌تواند به کار کشیدن بیش از حد از عضله بدون کشیدن آن ارتباط داشته باشد. اگر گاهی اوقات عضله پای خود را در حین کار می‌‌کشید اما هنوز دچار گرفتگی است ممکن است از آن استفاده بسیار زیادی کرده باشید. سندروم استفاده بیش از حد از عضله می‌تواند هر نقطه از آن را درگیر کند و فرد می‌تواند گرفتگی عضله ساق یا ران خود را احساس نماید. این حس شبیه اسپاسم ناگهانی و دردناک عضله است و ممکن است حدود چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد و به صورت درد خفیف خود را نشان بدهد. سایر علل احتمالی گرفتگی پا به شرح زیر می‌باشند:
• کم آبی بدن
• بروز عفونت از قبیل کزاز
• بیماری کبدی
• وجود بیش از حد سم در خون
• مشکلات مرتبط با عصب
زنان باردار نیز به عنوان یکی از عوارض جانبی بارداری دچار گرفتگی پا می‌شوند. برخی از افرادی که دچار گرفتگی پا می‌شوند ادعا می‌‌کنند که کشیدگی ساق پا به صورت مرتب می‌تواند به بهبود این حس کمک کند. این افراد می‌‌توانند فاصله قدم‌های خود را کوتاه کنند تا فشار کمی به زانو و عضلات اطراف آن وارد شود.

کیست بیکر

کیست بیکر به یک توده پر از مایع گفته می‌شود که در قسمت پشت زانو به وجود می‌آید و باعث بروز درد و تورم می‌‌شود. ممکن است این نوع کیست در ابتدا تشخیص داده نشود زیرا معمولاً کیست کوچک باعث احساس درد نخواهد شد اما با بزرگ شدن کیست ممکن است عضلات مجاور را تحت تاثیر قرار بدهد یا آن که فشار زیادی را به تاندون و اعصاب این ناحیه وارد کند و باعث بروز درد شود. کیست بیکر می‌تواند تا اندازه یک توپ تنیس رشد کند افرادی که دچار کیست بیکر هستند اغلب در قسمت پشت زانوی خود فشار زیادی را احساس می‌کنند و در صورتی که کیست به عصب فشار بیاورد باعث بروز احساس سوزن سوزن شدن خواهد شد. در اکثر موارد کیست بیکر باعث نگرانی نمی‌شود اما درمان آن می‌تواند به تسکین علائم بیمار کمک کند.

استئوآرتریت

استئوآرتریت به تخریب و تحلیل رفتن غضروف مفاصل گفته می‌شود که این اختلال به تدریج به وجود می‌آید. این بیماری می‌‌تواند به راحتی باعث بروز درد در قسمت پشت پا شود. افرادی که دچار استئوآرتریت زانو هستند ممکن است با علائم دیگری از قبیل از دست دادن قدرت حرکت کردن یا ناتوانی در خم کردن زانو مواجه شوند. التهاب مفصل باعث می‌شود که این ناحیه سفت و دردناک به نظر برسد و این حس ناراحت کننده می‌تواند در هر قسمتی از زانو احساس شود. سایر انواع آرتریت که می‌تواند باعث بروز درد در زانو شوند عبارت اند از بیماری‌های خود ایمنی از قبیل لوپوس و آرتریت روماتوئید

زانوی دونده

زانوی دونده به اختلالی گفته می‌‌شود که غضروف مفصل زانو تخریب می‌‌شود. به این ترتیب منظور از زانوی دونده فرایند تخریب غضروف در مفصل زانو است. هنگامی که غضروف از بین می‌‌رود استخوان‌های زانو روی یکدیگر ساییده می‌شوند و این وضعیت می‌تواند باعث بروز درد مفصل و تیر کشنده در قسمت پشت زانو شود. سایر علائم و نشانه‌های زانوی دونده به شرح زیر می‌باشد:
• خم شدن ناگهانی زانو
• احساس ضعف در زانو و پا
• محدود شدن دامنه حرکات پا و زانو
• احساس کردن صدای ترق و تروق زانو هنگام خم شدن

آسیب دیدگی عضله همسترینگ

منظور از آسیب دیدگی عضله همسترینگ، پارگی یا کشیدگی یک یا چند عضله در قسمت پشت ساق است این عضلات به شرح زیر می‌باشند:
• عضله دو سر ران
• عضله نیم وتری
• عضله نیم غشایی
کشیدگی عضله همسترینگ زمانی رخ می‌‌دهد که این عضله به شدت دچار کشیدگی شود. کشیدگی بیش از حد می‌‌تواند باعث پارگی کامل عضله شده و چندین ماه طول می‌کشد تا به طور کامل ترمیم گردد. این اختلال در میان ورزشکارانی که به سرعت می‌دوند از قبیل افرادی که بسکتبال، فوتبال و تنیس بازی می‌کنند بسیار شایع است.

پارگی مینیسک

مینیسک قسمتی از غضروف است که در دو طرف زانو وجود دارد. حرکات کششی در حالت اسکات یا خم کردن زانو می‌تواند باعث پاره شدن این غضروف شود. تعداد زیادی از افرادی که دچار پارگی مینیسک می‌شوند صدای تق تق این قسمت را می‌شنوند. ممکن است درد حاصل از پارگی مینیسک در ابتدا قابل توجه نباشد اما طی مدت چند روز بدتر میشود. پارگی مینیسک اغلب باعث بروز علائم و نشانه‌های دیگری می‌شود که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:
• از دست دادن دامنه حرکات زانو
• احساس ضعف و خستگی در زانو و پا
• تورم اطراف زانو
• قفل شدن زانو در هنگام فعالیت
در صورتی که پارگی مینیسک شدید باشد و به صورت خود به خود بهبود پیدا نکند انجام دادن عمل جراحی ضروری خواهد بود.

آسیب دیدگی رباط صلیبی قدامی

رباط صلیبی قدامی یا ACL به یک رشته از بافت‌هایی گفته می‌شود که از قسمت جلوی مفصل شروع می‌شوند و استخوان‌ها را به هم متصل می‌کنند و باعث حفظ پایداری مفصل زانو می‌شوند. آسیب دیدگی رباط صلیبی قدامی اغلب به علت توقف ناگهانی یا تغییر موقعیت و جهت رخ می‌دهد. آسیب دیدگی رباط صلیبی قدامی مانند پارگی مینیسک باعث می‌‌شود که فرد صدای تق تق زانوی خود را بشنود که این اختلال باعث احساس درد و تورم خواهد شد. پارگی رباط صلیبی قدامی یک اختلال شایع و جدی است و اغلب باعث می‌شود افراد ورزشکار به مدت طولانی از انجام فعالیت جسمانی باز بمانند. ترمیم رباط صلیبی قدامی معمولاً نیازمند انجام عمل جراحی است.

آسیب دیدگی رباط صلیبی خلفی

آسیب دیدگی رباط صلیبی خلفی می‌‌تواند به علت ضرب دیدگی تروماتیک به وجود بیاید. انجام دادن عمل جراحی و استراحت در منزل بهترین روش برای درمان این اختلال محسوب می‌شود. رباط صلیبی خلفی یا PCL عملکردی مشابه رباط صلیبی قدامی دارد البته احتمال آسیب دیدگی آن نسبت به رباط صلیبی قدامی کمتر است. آسیب دیدگی رباط صلیبی خلفی می‌‌تواند در پی یک اتفاق تروماتیک از قبیل سقوط از ارتفاع و افتادن روی زانو یا تصادفات خودرویی رخ بدهد. در صورتی که نیروی بسیار زیادی به زانو وارد شود باعث پارگی کامل رباط خواهد شد. آسیب دیدگی باعث بروز علائمی می‌شود که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:
• درد زانو
• سفتی زانو در هنگام خم کردن آن
• اختلال در راه رفتن
• تورم در زانو
استراحت مطلق فرد می‌تواند به ترمیم پارگی رباط صلیبی خلفی کمک کند اما در صورتی که پارگی رباط صلیبی خلفی شدید باشد انجام عمل جراحی برای ترمیم آن ضروری خواهد بود.

ترومبوز عمیق وریدی

ترومبوز عمیق وریدی به شرایطی گفته می‌‌شود که یک لخته خون درون عروقی که در پا وجود دارند به وجود بیاید. تعداد زیادی از افرادی که دچار ترومبوز وریدی هستند در هنگام ایستادن درد بسیار زیادی را احساس می‌کنند، البته ممکن است در اکثر مواقع دچار درد در پا و زانو ‌شوند. سایر علائم و نشانه‌های ترومبوز عمیق وریدی به شرح زیر می‌باشد:
• قرمز یا داغی پوست زانو
• تورم زانو
• احساس خستگی در زانو
• قابل مشاهده بودن عروق زیر پوست
چاقی و اضافه وزن، پیری و استعمال دخانیات از عواملی هستند که ریسک بروز ترمز عمیق وریدی را افزایش می‌دهند. افرادی که فعالیت جسمانی کمی دارند بیشتر از سایرین دچار ترومبوز وریدی می‌شوند. درمان ترومبوز عمیق وریدی به مصرف دارو و مراقبت دقیق نیاز دارد زیرا در صورتی که لخته خون جدا شود و وارد جریان خون گردد مشکلات بسیار زیادی را به دنبال خواهد داشت.

درد پشت زانو چگونه تشخیص داده می‌شود؟

هنگامی که فردی به علت درد پشت زانو به پزشک مراجعه می‌کند پزشک از او درباره سلامت عمومی بیمار سوال می‌پرسد سپس به صورت تخصصی به بررسی درد زانو می‌پردازد و از بیمار درباره مدت زمانی که درد این قسمت شروع شده است، شدت آن و کارهایی که احتمالاً باعث بهتر یا بدتر شدن درد زانو می‌شود سوال می‌پرسد. سپس به انجام معاینه فیزیکی زانو می‌‌پردازد. معاینه زانو شامل خم کردن آن در جهات مختلف است تا پزشک بتواند دامنه حرکات زانو را بررسی کند. سپس به بررسی میزان پایداری رباط‌ها می‌‌پردازد و وجود هرگونه تورم و حساسیت را ارزیابی می‌‌کند. معمولا پزشکی نتایج حاصل از ارزیابی زانوی دردناک را با زانوی دیگر مقایسه می‌کند تا بتواند به تشخیص قطعی برسد و برنامه درمان را شروع کند. در تحقیقات مختلفی که در این خصوص انجام شده است مشخص شده که تشخیص یک پزشک با تجربه و اندازه برداری از زانو قابل اطمینان است. ممکن است گاهی اوقات پزشک درخواست انجام آزمایشات و عکس برداری از زانو را بدهد که در بخش زیر به آنها اشاره می‌کنیم.

عکس برداری توسط اشعه ایکس

عکس برداری توسط اشعه ایکس از زانو می‌تواند وجود تغییرات تحلیل برنده زانو و بدون شکستگی را نشان دهد. از اسکن ام آر آی برای ارزیابی بافت‌های نرم و تشخیص پارگی رباط یا غضروف و آسیب دیدگی عضله استفاده می‌شود.

آزمایش خون

در صورتی که پزشک به وجود نقرس، آرتریت یا سایر اختلالات پزشکی مشکوک شده باشد درخواست انجام آزمایش خون را خواهد داد.

نمونه برداری از مایع مفصل زانو

برخی از بیماری‌ها به کمک نمونه برداری از مایع درون مفصل زانو بهتر تشخیص داده می‌‌شوند. در این روش یک سوزن کوچک وارد مفصل زانو می‌شود و مقداری از مایع آن تخلیه می‌شود. این فرآیند با رعایت همه نکات بهداشتی انجام می‌شود سپس مایع تهیه شده به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا ارزیابی‌های لازم روی آن انجام گردد. انجام دادن این روش در مواردی که پزشک به عفونت مفصل زانو مشکوک شده باشد یا احتمال وجود نقرس و سایر انواع آرتریت را بدهد درخواست می‌شود و یک روش بسیار مفید تلقی می‌گردد. در صورتی که به علت یک ضربه تروماتیک مقداری خون در مفصل زانو جمع شده باشد تخلیه مایع می‌تواند به تسکین درد کمک کند.

مراقبت‌های خانگی برای بهبود درد پشت زانو شامل چه مواردی است؟

در صورتی که آسیب دیدگی زانو شدید نباشد در اکثر موارد به صورت خود به خود بهبود پیدا خواهد کرد به شرط آنکه بیمار به اندازه کافی استراحت کند. بیمار باید به نکاتی که در بهبود درد زانو و رفع درد این قسمت موثر هستند کاملا توجه داشته باشد و به خاطر داشته باشید که درمان قطعی و دائمی خانگی برای تسکین درد زانو وجود ندارد و در صورتی که در این ناحیه دائمی شده باشد باید به پزشک مراجعه کنید.
• استراحت کردن بهترین و موثرترین روش برای تسکین درد زانو است به این ترتیب باید تا جایی که می‌توانید به زانوی خود استراحت بدهید.
• در اکثر موارد استفاده از کمپرس یخ و آب سرد می‌تواند به بهبود انواع درد کمک کند. برای این کار باید در طول روز چند بار و هر بار به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه کمپرس یخ را روی زانوی خود بگذارید.
• همچنین می‌توانید به منظور مراقبت بیشتر از زانوی خود از باند کشی استفاده کنید اما از سفت بستن آن خودداری نمایید.
• یک یا دو عدد بالش را زیر زانوی دردناک خود قرار دهید. معمولاً تحت فشار قرار دادن زانو در مواردی که شما درد دارید پیشنهاد درستی نیست زیرا باعث طولانی شدن فرآیند بهبود خواهد شد به همین دلیل بهتر است برای راه رفتن از عصا استفاده کنید تا وزن شما از روی زانو برداشته شود.
• مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی از قبیل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می‌‌تواند به تسکین درد زانو کمک کند اما باید قبل از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید.
اگر شما دچار درد پشت زانو هستید می‌‌توانید از این نکات بالا برای تسکین فوری درد خود استفاده کنید اما در صورتی که درد زانو پس از انجام موارد بالا بهبود پیدا نکرد باید فوراً به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است با مسئله حادی مواجه شده باشید.

روش‌های درمانی موجود برای بهبود درد پشت زانو

می‌توان بر اساس نوع بیماری زانو و نوع درد آن به روش‌های مختلف به درمان آن پرداخت. کسب اطلاعات لازم در خصوص روش‌های موجود برای درمان درد پشت زانو کاملاً ضروری است و می‌تواند به شما کمک کند. برخی از روش‌های موجود برای درمان درد پشت زانو به شرح زیر می‌باشند.

دارو درمانی

دارو درمانی اولین و راحت ترین روش برای درمان درد شدید زانو است. پزشک بر اساس نوع درد و علت بروز آن به تجویز دارو می‌پردازد که باید طبق دستور به مصرف آن‌ها بپردازید و پس از آن که داروهای تجویز شده تمام شد مجدداً به مطب پزشک مراجعه کنید تا وضعیت زانوی شما را ارزیابی کند.

فیزیوتراپی

گاهی اوقات فیزیوتراپی می‌تواند در تسکین درد زانو بسیار سودمند باشد. فیزیوتراپی به تقویت عضلات زانو کمک می‌کند و باعث پایدار شدن آن خواهد شد. فیزیوتراپی زانو از بدتر نشدن آسیب دیدگی زانو پیشگیری می‌کند و از بروز آسیب دیدگی آن جلوگیری می‌نماید.

تزریق دارو در زانو

تزریق دارو در زانو می‌‌تواند به بهبود درد این قسمت کمک کند. پزشک به تزریق برخی داروهای خاص در زانو می‌پردازد که برخی از آنها به بهبود درد حاصل از آرتریت کمک می‌‌کنند و برخی دیگر به مایع سینوویال که به بهبود مشکلات حرکتی کمک می‌کند ارتباط دارند.

انجام عمل جراحی

در برخی موارد یکی از روش‌های بالا تاثیری در بهبود درد بیمار نداشته باشد انجام عمل جراحی پیشنهاد خواهد شد. جراحی آرتروسکوپیک زانو رایج‌ترین نوع جراحی زانو است که در این نوع جراحی پزشکی یک سوراخ کوچک را در زانو ایجاد می‌کند و یک دوربین را به درون آن ارسال می‌نماید تا بتواند فضای زانو را مشاهده کند و در صورتی که هر قسمتی از زانو به ترمیم یا تعویض نیاز داشته باشد انجام جراحی شروع خواهد شد.

تعویض مفصل زانو

در صورتی که مشکل زانو بسیار حاد باشد و نتوان برای بهبود وضعیت آن کاری کرد پزشک درخواست تعویض کامل یا بخشی از مفصل زانو را خواهد داد. در تعویض بخشی از مفصل زانو از قطعات فلزی و پلاستیکی برای جایگزین کردن اجزای آسیب دیده استفاده می‌شود. برای تعویض کامل مفصل زانو باید یک مفصل برداشته شود و مفصل مصنوعی به جای آن کاشته شود. تعویض مفصل زانو رایج‌ترین روش برای تسکین درد زانو است البته اگر درد زانو خیلی معمولی باشد نیازی به انجام تعویض مفصل نخواهد بود. در این حالت استراحت کافی و استفاده از روش‌های درمان خانگی می‌تواند به تسکین درد این قسمت کمک کند.

سوالات متداول درباره درد پشت زانو

چه عواملی در هنگام صاف نگه داشتن پا باعث درد پشت زانو می‌شود؟

شایع‌ترین علت درد پشت زانو در هنگام صاف نگه داشتن پا، پارگی مینیسک است که باعث احساس درد بسیار زیادی می‌شود و هنگامی که شما پای خود را از حالت خمیده به حالت صاف تغییر می‌دهید بخش ملتهب غضروف زانو بین مفصل فشرده می‌‌شود و باعث احساس درد در قسمت پشت زانو خواهد شد.

چه عواملی در هنگام خم کردن زانو باعث درد پشت زانو می‌شود؟

کیست بیکر در هنگام خم کردن زانو باعث درد پشت زانو می‌شود. کیست بیکر به وضعیتی گفته می‌‌شود که بورس عضله نیم غشایی که یک کیسه کوچک پر از مایع است و پشت زانو قرار دارد ملتهب شود. در صورتی که این بخش ملتهب گردد در هنگام خم کردن زانو بورس فشرده می‌شود و باعث احساس درد در قسمت پشت زانو خواهد شد.

چه عواملی باعث سفتی پشت زانو می‌شود؟

سفتی پشت زانو به علت سفتی عضلات ساق یا همسترینگ به وجود می‌آید. عضلات همسترینگ از قسمت پشت ران شروع می‌‌شوند و به قسمت پشت زانو و یکی از عضلات ساق متصل می‌شوند. عضله ساق که عضله دوقلو نام دارد از پشت زانو شروع می‌‌شود و تا پاشنه پا امتداد می‌یابد. سفتی این عضلات یک مسئله شایع است و در مردان بیشتر دیده می‌‌شود که باعث سفتی بسیار شدید قسمت پشت زانو خواهد شد. کشش ساده زانو بهترین روش برای درمان سفتی این عضلات است.

علت درد پشت زانو پس از نشستن چیست؟

درد پشت زانو پس از نشستن به مدت طولانی معمولاً به آرتریت ارتباط دارد. هنگامی که به مدت طولانی می‌‌نشینیم مایعی که باعث لغزندگی مفصل می‌شود به آرامی به اطراف پخش می‌شود و هنگامی که می‌ایستیم مایع کمی برای محافظت از استخوان‌ها و پیشگیری از ساییدگی آنها روی هم وجود دارد. تخریب مفصل حاصل از آرتریت به این معنا است که استخوان‌ها روی هم ساییده می‌شوند که این مسئله باعث بروز درد می‌شود. هنگامی که شما می‌ایستید و شروع به راه رفتن می‌کنید مفصل به تولید مایع سینوویال بیشتری می‌پردازد به همین دلیل پس از راه رفتن درد زانو بهبود پیدا می‌کند.

چه عواملی باعث درد شدید و تیر کشنده در زانو می‌شود؟

اگر شما دونده هستید و دچار درد تیر کشنده و شدید در زانو می‌شوید این امر می‌‌تواند وجود مشکل در تاندون‌های عضله همسترینگ را نشان دهد و مطرح کننده تاندونیت زانو باشد. اگر زیاد با دوچرخه سواری می‌کنید ممکن است درد شدید و تیر کشنده در زانو به علت تاندونیت در عضلات ساق به وجود آمده باشد یا اگر اخیراً روی زانوی خود زمین خورده باشید پارگی مینیسک می‌تواند عامل ایجاد کننده درد شدید در زانو باشد.