درمان آرتروز کمر بدون جراحی (ورزش برای اسپوندیلوز فقرات)

انواع مختلفی از آرتروز ستون فقرات وجود دارد که بر روی استخوان‌ها و مفاصل ستون فقرات تاثیر می‌گذارند. آرتروز ستون فقرات می‌تواند در هر قسمتی از ستون فقرات به وجود بیاید اما بیشتر ستون فقرات ناحیه پایین کمر و ستون فقرات ناحیه گردن را درگیر می‌کند زیرا از این دو قسمت بیشتر استفاده می‌شود و وزن بدن بر روی این ناحیه قرار دارد. استئوآرتریت شایع ترین نوع آرتروز در ستون فقرات است که به صورت انحراف غضروف پوشاننده مفاصل فاست در ستون فقرات توصیف می‌‌شود که باعث به وجود آمدن زائده‌های استخوانی می‌شود. این زائده‌های استخوانی باعث بروز درد، سفتی مفاصل و سایر علائم و نشانه‌ها خواهند شد. اسپوندیلیت آنکیلوزان یک نوع آرتروز شایع دیگر در ستون فقرات است که اغلب بر روی مفاصل ران و ساکروایلیاک تاثیر می‌گذارد. آرتریت روماتوئید که بر روی دست، ران و زانو تاثیر می‌گذارد می‌‌تواند مفاصل فاست در ستون فقرات را درگیر کند و باعث بروز اختلالی شود که اسپوندیلولیستزیس نام دارد. در این اختلال یک مهره که روی مهره پایینی قرار دارد به سمت جلو منحرف خواهد شد. اگر شما دچار استئوآرتریت ستون فقرات هستید پزشک شما را برای تسکین درد و بهبود سایر علائم و نشانه‌های آن به متخصص فیزیوتراپی ارجاع خواهد داد.

 علل و فاکتورهای خطر در بروز آرتروز ستون فقرات چیست؟

 شایع ترین نوع خطر در بروز آرتروز ستون فقرات اختلالی است که به علت از بین رفتن غضروف بین مفاصل فاست و به دنبال بالا رفتن سن به وجود می‌آید. این اختلال می‌تواند باعث بروز سایر بیماری‌های ستون فقرات از قبیل زائده‌های استخوانی و تنگی کانال نخاعی شود. علاوه بر بالا رفتن سن و رسیدن به دوران پیری عوامل زیر نیز در بروز آرتروز ستون فقرات نقش دارند:

• اگر شما اضافه وزن دارید باید بدانید که به طور مداوم فشار زیادی به ستون فقرات و مفاصل فاست شما وارد می‌شود که می‌تواند باعث تسریع روند تخریب غضروف شود.
• آرتروز ستون فقرات اختلالی است که در میان زنانی که به دوران یائسگی رسیده‌اند بسیار شایع است.
• برخی از بیماری‌ها از قبیل برخی از عفونت‌های خاص، دیابت و نقرس باعث می‌‌شوند ریسک بروز آرتروز ستون فقرات افزایش پیدا کند.
• اگر در خانواده شما سابقه ابتلا به آرتروز ستون فقرات وجود دارد شما نیز در معرض خطر ابتلا به این اختلال قرار خواهید داشت.
• آسیب دیدگی ستون فقرات باعث می‌شود که ریسک بروز آرتروز ستون فقرات افزایش پیدا کند.
• برخی از کارها یا مشاغل خاص که باعث می‌شوند فشار زیادی به ستون فقرات وارد شود ریسک بروز آرتروز و سایر مشکلات ستون فقرات را افزایش خواهند کرد.

 علائم و نشانه‌های آرتروز ستون فقرات شامل چه مواردی است؟ 

 علائم و نشانه‌های آرتروز ستون فقرات معمولاً زمانی بدتر می‌شوند که شما یک دوره طولانی فعالیت جسمانی نداشته باشید یا تازه از خواب بیدار شده باشید. درد گردن یا درد قسمت پایین کمر از شایع ‌ترین علائم و نشانه‌های آرتروز ستون فقرات محسوب می‌شوند و اغلب درد اولین علامتی است که شما تجربه می‌کنید. سایر علائم و نشانه‌های آرتروز ستون فقرات به شرح زیر می‌باشد:

• احساس درد که در ایستادن به مدت طولانی بدتر می‌شود.
• سفتی و خشکی مفاصل
• حساسیت در مفاصل آسیب دیده
• کاهش انعطاف پذیری و دامنه حرکات بدن

 اگر زائده‌های استخوانی به وجود بیایند و به طناب نخاعی یا عصب فشار وارد کنند شما دچار درد و بی حسی، سوزن سوزن شدن و احساس ضعف خواهید شد که تا دست و پا ادامه پیدا می‌کند.

 آرتروز کمر چگونه توسط متخصص ستون فقرات تشخیص داده می‌شود؟

 پزشک برای تشخیص آرتروز ناحیه لگن بد به انجام معاینه جسمانی می‌‌پردازد تا بتوانند وجود سایر انواع آسیب دیدگی‌ها را رد کند. سپس در خواست یکی از روش‌های عکس برداری زیر را خواهد داد:

• ام آر آی یک روش عکس برداری گران قیمت است اما می‌‌تواند اطلاعات دقیق ‌تری را در خصوص ستون فقرات و وضعیت دیسک بین مهره‌ها و میزان فتق دیسک ایجاد شده در اختیار پزشک قرار دهد. از اسکن ام آر آی برای مشاهده مهره‌ها، مفاصل فاست، اعصاب و رباط‌های ستون فقرات استفاده می‌‌شود و پزشک می‌‌تواند از تحت فشار قرار گرفتن اعصاب اطمینان حاصل کند.
• عکس برداری توسط اشعه ایکس می‌تواند اطلاعاتی را در خصوص وجود زائده‌های استخوانی در بدنه مهره‌های ستون فقرات، افزایش ضخامت مفاصل فاست(مفاصلی که مهره‌ها را به هم متصل می‌کنند) و تنگ شدگی فضای بین دیسک‌ها در اختیار پزشک قرار دهد.
• سی تی اسکن روشی است که اطلاعات دقیق تری را ارائه می‌دهد و می‌توان از آن برای تشخیص تنگی کانال نخاعی استفاده کرد.
• مقطع نگاری با گسیل چاپ شده تک فوتونی یا همان اسکن اسپکت روشی است که برای ارزیابی بیماران مشکوک به آرتروز ستون فقرات مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. بحث و گفتگو درباره این روش و موثر بودن آن برای بررسی فرد مبتلا به آرتروز ستون فقرات ادامه دارد.

 این روش‌های تخصصی عکس برداری با درخواست پزشک انجام می‌شوند. در مواردی که بیمار دچار درد ساده پایین کمر شده است و هیچ گونه نشانه و علامتی مبنی بر بروز خطر وجود ندارد می‌‌توان به کمک داروهای مسکن و فیزیوتراپی به بهبود شرایط او کمک کرد. در مواردی که بیمار دچار درد مزمن باشد از روش‌های عکس برداری تشخیصی استفاده خواهد شد.

 روش‌های درمانی بدون جراحی از جمله دارو و فیزیوتراپی برای آرتروز ستون فقرات

 دارو درمانی

 تحقیقات زیادی در خصوص کارآمدی و تاثیرات داروهای خوراکی مختلف در کنترل درد ناحیه لومبر و استفاده از روش‌های غیر دارویی انجام شده است اما هنوز هیچ توافقی در خصوص یک روش درمانی استاندارد طلایی حاصل نشده است.

• داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب داروهای ضد التهابی هستند که برای اهداف مختلف مورد استفاده قرار می‌‌گیرند و از بازدارنده‌های غیر انتخابی سایکلواکسیژناز تا سایر داروها را شامل می‌‌شوند. مصرف این داروها اولین گام در کنترل آرتروز ناحیه لومبر محسوب می‌شود.
• مصرف داروهای مسکن یک روش درمانی در افرادی است که به علت عدم موفقیت داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب دچار عوارض جانبی گوارشی شده‌اند. افرادی که از این داروها استفاده می‌‌کنند ادعا می‌کنند که میزان درد آنها زیاد است و این مسئله باعث شده است فعالیت عملکردی آنها کاسته شود.
• مصرف داروهای ضد افسردگی به علت تاثیرات که در کنترل درد دارند با دوز پایین برای درمان درد در قسمت پایین کمر تجویز می‌شوند. استفاده از این داروها علاوه بر خاصیت تسکین درد در بهبود علائم و نشانه‌های افسردگی که با سندروم درد پایین کمر همراه است بسیار سودمند می‌باشد.
• شل کننده‌های عضلانی نیز با شل کردن عضله می‌‌توانند به طور موقت به بهبود درد و علائم و نشانه‌های آرتروز ستون فقرات کمک کنند.
• تزریق داروهای استروئیدی به درون فضای اپی دورال (فضای اطراف غشای محافظ ستون فقرات و ریشه اعصاب) انجام می‌شود. پزشک از داروهای ضد التهاب قوی که ترکیبی از استروئید و داروهای مسکن موضعی هستند برای تسکین درد استفاده می‌کند. با این حال مدارک و شواهد کمی در خصوص میزان کارآمدی و ایمنی تزریق دارو در فضای اپی دورال در مواردی که فرد دچار تنگی کانال نخاعی از گزارش شده است.
• تزریق در مفصل فاست یک روش کم تهاجمی است که پزشک به تزریق برخی داروها درون مفاصل ملتهب فاست می‌پردازد. این داروها می‌توانند به طور موقت باعث تسکین درد کمر شوند همچنین پزشک می‌تواند از این داروها به عنوان یک روش تشخیصی یا درمانی برای تسکین التهاب و درد کمر استفاده کند. تزریق در مفصل ساکروایلیاک یک روش برای درمان درد مفصل ساکروایلیاک است. در این روش از داروهای استروئیدی و بی ‌حسی موضعی، رادیوفرکانسی ابلیشن کپسول مفصل و رادیوفرکانسی نوروتومی ‌اعصاب این ناحیه استفاده می‌شود. هیچ گونه گزارشی در خصوص بروز عوارض پس از تزریق دارو در مفصل ساکروایلیاک گزارش نشده است.

 استفاده از فیزیوتراپی برای کنترل درد پایین کمر

 روش‌های درمانی مراقبتی را می‌‌توان به روش‌های درمانی ورزش محور و روش‌های درمانی رفتاری تقسیم کرد در بخش زیر به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم:

 تراکشن

 تراکشن ناحیه لومبر به تسکین درد مزمن قسمت پایین کمر کمک می‌کند. نیروی حاصل از تراکشن باعث باز شدن فضای بین مهره و کاهش انحنای ستون فقرات خواهد شد. این اقدام باعث می‌‌شود که از میزان فشار مکانیکی، فشردگی عصب و چسبندگی مفاصل کاسته شود و در روند ارسال سیگنال‌های مربوط به درد اختلال ایجاد شود. اطلاعات محدودی درباره خطرات مربوط به تراکشن ناحیه لومبر وجود دارد.

 درمان دستی

 درمان دستی یک روش درمانی مراقبتی است که به کمک حرکات دست ستون فقرات را به حرکت در می‌آورد. اگرچه مکانیسم دقیق این روش در بهبود درد پایین کمر مشخص نیست در مورد دستی در این ناحیه و تاثیرات حاصل از آن ثابت شده است. از سوی دیگر درمان دستی در ناحیه ستون فقرات قسمت پایین کمر می‌تواند با برخی خطرات همراه شود و یکی از آنها ریسک بروز توده‌های کلسیمی ‌در ستون فقرات است که باید به این مسئله توجه کرد. بر اساس شرایطی که بیمار دارد ریسک بروز این موارد می‌‌تواند زیاد یا کم باشد اما در صورتی که امکان انجام این روش وجود داشته باشد بدون شک با تاثیرات و نتایج بسیار خوبی همراه خواهد شد.

 ماساژ درمانی

 اگرچه برای اطمینان از اثرگذاری ماساژ درمانی هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز داریم به نظر می‌رسد که نقش مهمی را در تسکین درد ایفا می‌کند.

 تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست

 تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست یک روش درمانی است که به طور مداوم از آن استفاده می‌‌شود و می‌‌تواند باعث تسکین فوری علائم و نشانه‌های درد پس از درمان شود با این حال شواهد کمی مبنی بر تسکین درد در بلند مدت وجود دارد.

 آموزش دادن به بیمار

 آموزش دادن به بیمار باید شامل بررسی آناتومی ناحیه لومبر، توضیح مفهوم حفظ حالت بدن و آموزش تمرینات مخصوص تقویت کمر باشد.

 مراقبت از قسمت پایین کمر

 مراقبت از قسمت پایین کمر در افرادی که دچار درد ناحیه لومبر هستند بسیار موثر است و شامل محدود کردن دامنه حرکات ستون فقرات و اصلاح بد شکلی ستون فقرات و کاهش فشار مکانیکی وارد شده به این ناحیه است. همه پزشکان عقیده ندارند که مراقبت از قسمت پایین کمر واقعاً باعث بهبود درد و توانایی عملکردی آن می‌شود. نشستن باعث کاهش قوز کمر و افزایش فشار وارده به دیسک و فشرده شدن عضلات در قسمت پایین کمر می‌شود این موارد با بروز درد در این ناحیه ارتباط دارند.

 استفاده از چسب مخصوص

 استفاده از چسب مخصوص یک روش درمانی غیر جراحی دیگر است. مطالعات زیادی که در خصوص استفاده از چسب مخصوص انجام شده نشان داده است که می‌تواند به کاهش درد قسمت پایین کمر کمک کند. این چسب می‌‌تواند یک چسب استاندارد یا چسب کینزیو باشد که البته هیچ تفاوتی بین این دو چسب وجود ندارد. البته خاطر نشان می‌کنیم که چسب زدن کمر به تنهایی تاثیر چندانی ندارد و باید در کنار سایر روش‌های درمانی مورد استفاده قرار بگیرد تا باعث بهبود درد شود.

 ورزش درمانی

 ورزش درمانی یک روش مهم در درمان آرتروز ستون فقرات محسوب می‌‌شود و باید شامل تمرینات ورزشی ایروبیک، تمرینات مخصوص تقویت عضلات و تمرینات کششی باشد. برنامه و تمرینات ورزشی باید شدت، زمان انجام و تعداد دفعات تکرار متفاوتی داشته باشند تا بتوانند شروع اثر گذاری نمایند. تمرینات مخصوص تقویت عضلات مرکزی در کنار تمرینات تقویت کننده عضلات سرینی و تمرینات مخصوص انعطاف پذیری ستون فقرات ناحیه لومبر یک روش توان بخشی بسیار موثر برای همه بیماران مبتلا به درد پایین کمر است. تحقیقات نشان داده که انجام دادن تمرینات مخصوص تقویت عضلات شکم در افراد بزرگسالی که دچار آرتروز ناحیه لومبر هستند به طرز قابل توجهی باعث بهبود کیفیت زندگی آنها شده است.

 تمرینات یوگا

 در مطالعات مختلفی که انجام شده است از یوگا به عنوان یک روش موثر در کاهش میزان درد بیماران مبتلا به درد مزمن پایین کمر یاد شده است. تمرینات کششی مخصوص عضلات یک بخش مهم از این برنامه درمانی محسوب می‌شوند. تمرینات کششی و ریلکسی عضلات به بیمار کمک می‌کنند به تسکین درد خود بپردازند. باید خاطرنشان کنیم که یوگا یک روش درمانی برای درد مزمن پایین کمر نیست بلکه می‌تواند یک روش کمک کننده در درمان دردهای این ناحیه باشد.

 بالا آوردن زانو

 تعداد زیادی از علائم و نشانه‌های آرتروز در ابتدای روز و پس از بیدار شدن از خواب بدتر می‌شوند. حرکت بالا آوردن زانو یک تمرین بسیار عالی است که می‌توانید هر روز صبح قبل از خارج شدن از رختخواب به انجام آن بپردازید تا ستون فقرات شما گرم شود. برای انجام دادن این تمرین باید به صورت زیر عمل کنید:

• هر دو زانوی خود را به قفسه سینه چسبانید و به کمک دست‌های خود آنها را محکم نگه دارید.
• چند ثانیه در این حالت بمانید سپس به نقطه شروع برگردید و دوباره این حرکت را انجام دهید و چانه خود را به قفسه سینه نزدیک کنید. حدود ۲۰ تا ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید.
• برای ست سوم دوباره زانوهای خود را بالا بیاورید و چانه خود را به قفسه سینه چسبانید و با منقبض کردن عضلات شکم خود به انجام حرکت گهواره بپردازید.

  انجام دادن حرکت گربه 

 حرکت گربه تمرین کششی درمانی برای بهبود قسمت پایین کمر و همچنین تقویت عضلات شکم است. برای انجام این تمرین باید به صورت زیر عمل کند:

• برای انجام دادن این تمرین ورزشی باید روی فرش یا زمین یا تشک ورزشی قرار می‌گیرند و کف دست‌ها و هر دو زانوی خود را روی آن بگذارید. زانوهای خود را به عرض شانه‌ها را از هم جدا کنید و بازوهای خود را به نحوی قرار دهید که به طور مستقیم زیر شانه‌های شما قرار بگیرد.
• به آرامی نفس خود را بیرون بدهید و ستون فقرات ناحیه پایین کمر را گرد کنید به نحوی که روبه روی سقف قرار بگیرد.
• سپس عضلات شکم خود را منقبض کنید و تا جایی که می‌‌توانید کمر خود را بالا بیاورید.
• نفس خود را بیرون دهید و به آرامی کمر خود را به حالت خنثی برگردانید تا بتوانید ستون فقرات خود را صاف نگه داشته و کمر شما حالت قوز کرده نداشته باشد.
• این تمرین کششی را ۱۰ تا ۱۵ بار تکرار کنید.

 چرخش لگن در حالت خوابیده

 شما می‌توانید این تمرین ورزشی را در رخت خواب در کنار حرکات مخصوص گرم کردن زانو انجام دهید. انجام دادن این تمرین برای رفع فشار بیش از حد و درد عضلات قسمت پایین کمر در پایان یک روز طولانی و پر کار بسیار سودمند است. برای انجام دادن این تمرین ورزشی مخصوص چرخش لگن باید به صورت زیر عمل کنید:

• به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید و کف پای خود را روی زمین قرار دهید.
• قسمت پایین کمر خود را به زمین فشار دهید و عضلات شانه خود را کاملاً شل کنید و بازوهای خود را در کنار ران‌تان قرار داده و کف دست‌های خود را به زمین بچسبانید.
• عضلات باسن خود را منقبض کنید و به آرامی و با بلند کردن ران خود به چرخش لگن بپردازید.
• در هنگام اوج این تمرین فقط می‌توانید روی کتف خود استراحت کنید.
• حدود چند ثانیه در این حالت بمانید و به آرامی به نقطه شروع برگردید اما همچنان عضلات شکم خود را منقبض کنید. این تمرین را ۱۰ تا ۲۰ مرتبه تکرار کنید.

بر اساس شدت آرتروز ستون فقرات،پزشک شما ممکن است روش های درمانی دیگری را در فیزیوتراپی برای شما در نظر بگیرد.برای کسب اطلاعات بیشتر جهت روش های درمانی ارائه شده توسط دکتر حیدریان می توانید با شماره تلفن های 02188866619 تماس حاصل فرمایید.