درمان آرتریت مچ دست با دارو، تزریق کورتیزن، فیزیوتراپی و ورزش

آرتریت مچ دست غالباً باعث درد مچ دست شده و احتمال ابتلا به آن با افزایش سن بالا می‌رود. آرتریت مچ دستی زمانی ایجاد می‌شود که سطح صاف غضروف‌های مچ دست دچار فرسایش شده و سطوح ناهموار استخوانی به یکدیگر سائیده می‌شوند و در نتیجه مفصل مچ دست خشک، متورم و دردناک می‌شود. آرتریت مچ دست یکی از مشکلات رایج در افراد میانسال است اما گاهی اوقات در افراد جوان نیز دیده می‌شود.
برخی از روش‌های درمانی برای درمان آرتریت مچ دست عبارتند از: استفاده از اسپیلنت مچ دست، کمپرس گرم، مصرف داروهای ضد درد، تزریق کورتیزن، لیزر سرد، تحریک الکتریکی و روش‌های جراحی.

علت ابتلا به آرتریت مچ دست چیست؟

ابتلا به آرتریت مچ دست علل متفاوتی دارد که پزشکان باید زمانی که بیمار با علائم درد، خشک‌شدگی و تورم به آنها مراجعه می‌کند مورد توجه قرار دهند.
• پوکی استخوان: با این که این یک مسئله شایع در میان افراد میانسال است اما ممکن است در افراد جوان‌تر نیز دیده شود. این عارضه غالباً به دلیل فرسودگی مچ دست اتفاق می‌افتد. یک غضروف نرم، انتهای استخوان‌ها قرار دارد که به مرور تحلیل رفته و از بین می‌رود. زمانی که این اتفاق افتاد، آن غضروف دیگر بازسازی نخواهد شد. استخوان‌ها روی یکدیگر لغزیده و منجر به ایجاد درد و خشک‌شدگی می‌شود. برخی افراد مبتلا به بیماری کین باخ نیز دچار پوکی استخوان می‌شوند. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که خون‌رسانی به یکی از استخوان‌های کارپال (استخوان هلالی) دچار اختلال شود و متأسفانه در این صورت استخوان از بین رفته و تخریب می‌شود. ابتلا به این بیماری یکی از علل ابتلا به آرتریت مچ دست در اطراف استخوان هلالی است.
• روماتیسم مفصلی: این نوع آرتریت بر مفاصل مختلف ازجمله مفصل مچ دست تأثیر می‌گذارد. معمولاً در صورت ابتلا به این عارضه، مفاصل مشابه در هر دو طرف بدن درگیر می‌شوند. روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی است بدان معنی که سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خودش حمله می‌کند. روماتیسم مفصلی منجر به بروز ناهنجاری مفصلی شده و دست، کارکرد خود را از دست می‌دهد. علت اصلی ابتلا به روماتیسم مفصلی هنوز ناشناخته است.
• آرتریت پس از حادثه: این عارضه پس از آسیب‌دیدگی‌هایی نظیر شکستن مچ دست یا پارگی رباط اتفاق می‌افتد. این جراحات باعث آسیب‌دیدگی مستقیم غضروف شده یا بازسازی آن را به تأخیر می‌اندازند. در برخی افراد، آرتریت پس از حادثه به مرور زمان و پس از گذشت چندین سال اتفاق می‌افتد و در برخی دیگر این عارضه بلافاصله پس از ضربه خوردن ایجاد می‌شود.
• آرتریت نقرسی: در این موارد، آنزیمی که اسید اوریک را به مواد قابل حل تبدیل می‌کند در بدن کاهش می‌یابد. این بیماری که به آن هایپراوریسمی نیز گفته می‌شود باعث می‌شود کریستال‌های اسید اوریک شکل بگیرند و احتمال ابتلا به نقرس را افزایش می‌دهد.
• ناپایداری مچ دست: ناپایداری در مچ دست معمولاً پس از آسیب‌دیدگی رباط‌های کوچک و استخوان‌های کارپال اتفاق می‌افتد. زمانی که استخوان‌های کارپال و رباط‌های کارپال آسیب می‌بینند، به طور غیرطبیعی حرکت می‌کنند و این حرکات غیرطبیعی باعث تحلیل غضروف‌ها در مچ دست می‌شوند.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به آرتریت مچ دست هستند؟

برخی عوامل که احتمال ابتلا به آرتریت مچ دست را افزایش می‌دهند عبارتند از:
• سن: آرتریت تحلیلی استخوان یک بیماری است که به تدریج پیشروی می‌کند و با افزایش سن بیشتر می‌شود. باید توجه داشته باشید که با وجود این که این بیماری بیشتر در افراد بالای ۴۰ سال دیده می‌شود اما برخی افراد جوان‌تر نیز ممکن است به آن مبتلا شوند.
• جنسیت: تحقیقات نشان می‌دهد که آرتریت تحلیلی مچ دست در میان زنان بیشتر دیده می‌شود.
• ورزشکاران: افرادی که در هنگام انجام ورزش‌های پربرخورد دچار آسیب‌دیدگی در ناحیه مچ دست می‌شوند بیشتر در معرض ابتلا به آرتریت مچ دست قرار دارند. فوتبال، بسکتبال، هاکی، کشتی و اسکی از ورزش‌هایی هستند که احتمال آسیب‌دیدگی مچ دست در آنها بیشتر است.
• چاقی و اضافه وزن: وزن اضافی باعث افزایش فشار بر مفاصل می‌شود. این فشار باعث می‌شود که فرد در معرض ابتلا به آرتریت تحلیلی مفاصل مانند آرتریت مچ دست شود.
• عوامل ژنتیکی: داشتن سابقه فامیلی یکی از عواملی است که احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهد. اگر یکی از اعضای خانواده یا فامیل شما به بیماری‌های آرتروز مبتلا بوده‌اند احتمال این که شما هم به این عارضه مبتلا شوید افزایش می‌یابد.
• استعمال دخانیات: مطالعات نشان می‌دهد که استعمال دخانیات با ابتلا به روماتیسم مفصلی ارتباط دارد.
• شغل: برخی مشاغل مانند نقاشی و نقاشی اتومبیل که در آنها دست به طور مکرر حرکت می‌کند باعث افزایش احتمال ابتلا به آرتریت تحلیل مچ دست می‌شوند.

علائم ابتلا به آرتریت مچ دست

علائم ابتلا به آرتریت مچ دست عبارتند از درد، خشک‌شدگی و تورم. گستردگی علائم به نوع آرتریت و شدت بیماری فرد بستگی دارد. افرادی که به روماتیسم مفصلی مبتلا هستند بیشتر دچار خشک‌شدگی، تورم و حتی قرمزی مفاصل به صورت مزمن می‌شوند. همچنین این افراد احساس خستگی زیادی داشته و اشتها ندارند. در این جا علائم آرتریت خفیف، متوسط و شدید مچ دست را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
• خفیف: این علائم معمولاً به صورت درد یا سوزش مچ دست توصیف می‌شوند و ممکن است توضیح آن برای پزشک دشوار باشد. شما به خصوص در زمان‌هایی که دستگیره درب را می‌چرخانید، چیزی شبیه به چوب گلف یا راکت تنیس را در دست نگه می‌دارید یا زمانی که می‌خواهید درب یک قوطی را ببندید احساس درد خواهید کرد. افراد مبتلا به آرتریت خفیف مچ دست غالباً از خشک شدن مچ دستشان در هنگام صبح شکایت دارند.
• متوسط: این علائم غالباً با تپش‌های خفیف همراه است. حرکات تا حدودی محدود شده و درد حتی در زمانی که مچ دست در حالت استراحت قرار دارد نیز وجود دارد. هر موقع که درد شعله‌ور می‌شود از دفعه قبل آن شدیدتر می‌شود. علائم التهاب در آرتریت متوسط مچ دست عبارتند از تورم و حساسیت به لمس
• شدید: درد معمولاً ثابت بوده و در زمان‌های استراحت هم احساس می‌شود. حرکات مچ دست محدود شده و ممکن است دچار بدشکلی و ناهنجاری‌های قابل توجه شود.

ابتلا به آرتریت مچ دست چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص ابتلا به آرتریت مچ دست همیشه به سادگی امکان‌پذیر نیست. پزشک سوابق پزشکی و علائم بیماری شما را بررسی می‌کند و مچ دست و دستان شما را معاینه کرده و آزمایش‌ها و فرایندهای لازم را در صورت لزوم برای تشخیص انجام می‌دهد. پزشک در هنگام معاینه، ناحیه دردناک و حساس، دامنه کاهش یافته حرکتی، تورم و بی‌ثباتی و ناپایداری مفصل را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. عملکرد عصب نیز ممکن است در هنگام معاینه مورد بررسی قرار گیرد تا در صورت بروز مشکل فشردگی عصب مانند ابتلا به عوارضی نظیر سندرم تونل کارپال تشخیص داده شود. آزمایش‌های زیر برای کمک به تشخیص ابتلا به درد مچ دست انجام می‌شوند:
• عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس: به کمک عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس می‌توان محل و شدت آرتریت را در مچ دست تعیین کرد. همچنین با کمک عکس‌های گرفته شده که در آنها تراکم ساختار استخوان‌ها مشخص است می‌توان انواع مختلف آرتریت را از هم تمیز داد.
• آزمایش خون: آزمایش خون یک ابزار بسیار خوب برای تعیین نوع آرتریت است. برخی بیماری‌های التهابی مانند روماتیسم مفصلی نیز به تشخیص بیماری کمک می‌کنند. در آزمایش خون فرد مبتلا به روماتیسم مفصلی، آنتی‌بادی‌هایی که به عنوان عامل روماتیسم شناخته می‌شوند مشخص می‌شوند. پوکی استخوان بیماری‌ای نیست که بتوان آن را به کمک آزمایش خون تشخیص داد.
• آسپیراسیون با سوزن کوچک: در این آزمایش مایع درون مفصل آنالیز می‌شود. با این آزمایش می‌توان علت تجمع مایع در مفصل را تشخیص داد.
• اولتراسوند: تصاویر سونوگرافی، تصاویری واضح از مچ دست هستند که به وسیله امواج صوتی با فرکانس بالا گرفته می‌شوند.
• ام آر آی و سی تی اسکن: اسکن مچ دست به ارزیابی سطح آسیب‌دیدگی مفصل و بافت‌های اطراف آن کمک می‌کند.
• آرتروسکوپی: این روش به جراح این امکان را می‌دهد که داخل مفصل را به وسیله یک دوربین که سر یک لوله باریک قرار داده شده است ببیند.

درمان آرتریت مچ دست

برخی از روش‌های درمانی آرتریت مچ دست عبارتند از:

تغییر و تعدیل سبک زندگی

بسیاری از بیماران که علائم ابتلا به آرتریت مچ دست را دارند با اصلاح فعالیت‌های خود می‌توانند به راحتی و با موفقیت تسکین یابند. باید از انجام برخی حرکات، بلند کردن اجسام و حمل بارهای سنگین اجتناب شود تا آرتریت مچ دست تسکین یابد.

اسپلینت مچ دست

بریس‌های نگهدارنده می‌توانند برای بیماران مبتلا به آرتریت مچ دست مفید واقع شوند. این بریس‌ها از حرکات مچ دست حمایت می‌کنند. این اسپلینت ها از آسیب‌دیدگی‌های شدید جلوگیری نمی‌کنند اما ممکن است برای انجام کارهای سبک مفید باشند.

استفاده از گرما

استفاده از گرما یکی از شایع‌ترین روش‌های درمانی برای آرتریت مچ دست است.

دارو درمانی

برخی داروهایی که عمدتاً برای درمان آرتریت مچ دست مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی: که شامل داروهای متنوعی می‌شوند و برخی از آنها نیز بدون نیاز به نسخه پزشک قابل تهیه هستند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی برای کمک به تسکین درد آرتریت و التهاب مصرف می‌شوند و برای همه انواع آرتریت‌ها قابل استفاده هستند.
• کورتیکواستروئیدها: این داروهای سریع الاثر، مشابه کورتیزون هایی عمل می‌کنند که در بدن ساخته می‌شوند و اثر کنترل‌کننده التهاب دارند. اگر التهاب به دلیل ابتلا به بیماری‌های التهابی سیستمی باشد، پزشک ممکن است مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی خوراکی را تجویز نماید. اگر التهاب باعث ایجاد محدودیت‌های حرکتی در یک یا چند مفصل شود، پزشک ممکن است داروهای کورتیکواستروئیدی را مستقیماً در مفاصل آسیب‌دیده تزریق نماید.
• مسکن‌ها: مسکن‌ها یکی از رایج‌ترین داروهایی هستند که برای درمان آرتریت مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها برای کاهش دردهای ناشی از آسیب‌دیدگی‌ها یا جراحی‌های مچ دست مصرف می‌شوند. بر خلاف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی که هم درد و هم التهاب را تسکین می‌دهند، داروهای مسکن صرفاً به تسکین درد کمک می‌کنند. به همین دلیل، مصرف این داروها برای افرادی که به دلیل ابتلا به برخی بیماری‌ها نظیر مشکلات معده یا ابتلا به آلرژی قادر به استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی نیستند، بی‌خطر و قابل استفاده هستند. زمانی که این داروها بر اساس تجویز پزشک مصرف می‌شوند، مؤثر و بی‌خطر بوده و فقط درد ناشی از ابتلا به آرتریت مچ دست را کاهش می‌دهند. اگر شما قادر به مصرف داروهای مسکن خوراکی نباشید یا اگر این داروها در تسکین درد یا کاهش آن به سطح قابل مدیریت مؤثر واقع نشوند می‌توانید از داروهای موضعی حاوی محتویات فعال استفاده کنید.
• داروهای ضد روماتیسمی تعدیل‌کننده بیماری: این داروها به تدریج اثر کرده و بیماری‌های التهابی را کاهش می‌دهند. داروهای مختلف ضد روماتیسمی تعدیل‌کننده بیماری ممکن است برای انواع مختلف آرتریت‌ها مانند روماتیسم مفصلی، لوپوس و آرتریت پزوریاتیک که همه بر انگشتان دست و مچ دست تأثیر می‌گذارند مفید باشند.
• داروهای نقرس: برخی داروهایی که برای درمان نقرس تجویز می‌شوند باعث کاهش سطح اسید اوریک خون شده و از حملات دردناک و التهابی آتی جلوگیری می‌کنند. برخی دیگر از این داروها نیز برای درمان درد و التهاب حاد این بیماری طراحی شده‌اند. بسیار از افراد مبتلا به نقرس باید از هر دو نوع دارو استفاده کنند.
• اصلاح‌کننده‌های واکنش‌های بیولوژیکی: جدیدترین دسته از داروهای مورد استفاده برای درمان روماتیسم مفصلی و برخی انواع آرتریت‌های التهابی دیگر، عوامل بیولوژیکی هستند. هر کدام یک گام از فرانید التهاب را کم می‌کنند بدون این که کل سیستم ایمنی بدن را سرکوب نمایند. علاوه بر روماتیسم مفصلی، برخی عوامل بیولوژیکی ممکن است در درمان آرتریت جوانی، آنکیلوز اسپوندیلیت و آرتریت پزوریاتیک مؤثر باشند.
• داروهای پوکی استخوان: داروهای پوکی استخوان داروهایی هستند که برای کاهش سرعت تحلیل استخوان یا کمک به بدن در ساخت استخوان جدید به کار برده می‌شوند. با این که این داروها به طور خاص برای درمان مشکلات دست و مچ دست به کار برده نمی‌شوند اما استخوان‌های قوی کمتر در معرض شکستگی قرار می‌گیرند. شکستگی مچ دست یکی از شایع‌ترین شکستگی‌های ناشی از ابتلا به پوکی استخوان است.

لیزر درمان سرد برای درد دست و مچ دست

لیزر سرد یکی از جدیدترین روش‌های پزشکی است که نقش مهمی در کاهش درد و تسریع روند بهبودی دست و مچ دست دارد. در لیزر سرد یا لیزرهای سطح پایین از امواج با طول موج‌ها و فرکانس‌های خاص برای تحریک فرایندهای سلولی استفاده می‌شود. طول موج به تسریع بهبودی کمک کرده و مکانیزم های عضلانی، تاندون‌ها و رباط‌ها را ترمیم می‌کند. با استفاده از این روش درمانی، بهبودی کلی ارتقا یافته و با افزاش تولید انرژی، تسریع ترمیم سلولی و کاهش شکل‌گیری بافت‌های اسکاری، فرایندها را ترمیم می‌شود. لیزر سطح پایین یک روش درمانی عالی برای کاهش درد و التهابی است که در بسیاری از بافت‌های نرم آسیب‌دیده احساس می‌شود. درمان‌های لیزری مسیرهای التهابی را مسدود کرده و به کاهش تورم، ادما و مولکول‌های التهابی همراه با آسیب‌دیدگی‌ها کمک می‌کنند.

تحریک الکتریکی عصب (TENS)

در تحریک الکتریکی عصب از یک دستگاه برای ارسال پالس‌های محرک در سطح پوست استفاده می‌شود که این پالس‌ها با اهداف طبی توسط عصب‌ها جذب می‌شوند. متخصص فیزیوتراپی یک واحد باطری دار را با استفاده یک یا چند الکترود که روی یک پد چسبنده قرار می‌گیرند به پوست شما وصل می‌کند. شما یا فیزیوتراپیست می‌توانید به راحتی محل این پدها را تنظیم کنید همچنین فرکانس و شدت جریان نیز قابل تنظیم هستند تا هم به اندازه کافی قوی باشند و هم باعث ناراحتی شما نشوند و به کمک آنها می‌توان درد را تسکین داده و حتی در برخی موارد احساس راحتی و آرامش نیز پیدا کرد. پالس‌های محرک دستگاه تحریک الکتریکی عصب به دو روش عمل می‌کنند: آنها از ارسال سیگنال‌های درد به مغز جلوگیری کرده و به بدن کمک می‌کنند تا مقادیر بیشتری مسکن‌های طبیعی و مواد شیمیایی به نام اندورفین و انکفالین تولید کند.

انجام عمل جراحی برای درمان آرتریت مچ دست

غالباً برای درمان آرتریت مچ دست نیازی به انجام عمل‌های جراحی نیست اما در زمانی که علائم شدت می‌یابند و روش‌های درمانی دیگر مؤثر واقع نمی‌شوند، این روش مورد توجه قرار می‌گیرد. عمل‌های جراحی که برای درمان آرتریت مچ دست انجام می‌شوند عبارتند از:
• فیوژن مچ دست: با انجام عمل فیوژن مچ دست، همه حرکات در مفصل مچ دست از بین می‌روند و استخوان ساعد به استخوان‌های مچ دست و دست جوش داده می‌شوند. با انجام عمل فیوژن مچ دست، درد ناشی از ابتلا به آرتریت مچ دست تسکین می‌یابد اما از آنجا که دست امکان حرکت ندارد، برخی کارها و فعالیت‌های عادی و روزمره را نیز دیگر نمی‌توان انجام داد.
• کارپکتومی پراگزیمال: در این عمل سه استخوان کوچک در مفصل مچ دست برداشته می‌شوند. با برداشته شدن استخوان مبتلا به آرتریت، درد کاهش می‌یابد. از آنجا که در این عمل، فیوژن انجام نمی‌شود، دست می‌تواند پس از انجام آن حرکت کند. کارپکتومی پراگزیمال فقط یکی از روش‌هایی است که برای درمان آرتریت مچ دست به کار برده می‌شود اما علاوه بر کاهش چشمگیر درد، حرکات دست را هم محدود نمی‌کند.
• تعویض مچ دست: عمل جراحی تعویض مچ دست به منظور برداشتن استخوان آسیب‌دیده و جایگزین کردن آن با ایمپلنت‌های فلزی و پلاستیکی انجام می‌شود. عمل جراحی تعویض مچ دست زیاد انجام نشده است و نتایج حاصل از آنها نسبت به برخی دیگر از عمل‌های جراحی مشابه (مانند تعویض زانو و تعویض لگن) هنوز قابل پیش‌بینی نیست.

تمرینات ورزشی برای آرتریت مچ دست

تمرینات مختلفی برای مچ دست مبتلا به آرتریت وجود دارد. پیشنهاد می‌شود قبل از انجام هر گونه تمرین ورزشی مستمر برای مچ دست خود با پزشک یا یک متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید. در ادامه برخی نکات مورد نیاز را در مورد تمرینات ورزشی مناسب مچ دست مبتلا به آرتریت ارائه می‌شود:

چرخش مچ دست

برای انجام این تمرین دست خود را روی یک سطح تخت قرار دهید و اجازه دهید که دست شما از مچ به سمت پایین لبه‌های سطح آویزان شود. سپس مچ دست خود را ۵ مرتبه در جهت عقربه‌های ساعت و ۵ مرتبه خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید.

حرکت برف پاک‌کنی

برای انجام این تمرین، دست خود را در وضعیتی مشابه تمرین قبلی قرار دهید تا بتوانید مچ دست خود را بچرخانید اما تصور کنید که مچ دست شما، برف پاک‌کن شیشه اتومبیل است. آن را به سمت طرفین حرکت دهید. می‌توانید این حرکت را ۱۰ تا ۲۰ مرتبه تکرار کنید.

کشش به سمت عقب

درحالی که کف دست شما رو به پایین است، دست راست خود را صاف نگه دارید. با استفاده از دست چپ به آرامی مچ دست راست خود را به سمت پایین فشار دهید تا انگشتان شما رو به زمین قرار گیرند. شما باید تا زمانی که در دستان خود کشش را احساس کنید، فشار را ادامه داده و مچ دست خود را به سمت عقب بکشید. این حالت کشش را ۵ تا ۱۰ ثانیه حفظ کنید و آن را ۱۰ مرتبه تکرار کنید. این تمرین را برای هر دو مچ دست خود انجام دهید.

کشش از جلو

این تمرین نیز مشابه تمرین قبلی است با این تفاوت که با استفاده از دست چپ به آرامی باید مچ دست خود را به سمت بالا فشار دهید تا انگشتان دست شما رو به بالا قرار گیرند. این کشش را باید تا انجایی ادامه دهید که در جلو و کنار مچ دست خود، کشش را احساس کنید. این حالت کشش را چند ثانیه حفظ کنید و ۱۰ مرتبه تکرار کرده و سپس برای دست دیگر خود انجام دهید.