مورتون نوروما یک وضعیت دردناک پا می‌باشد که بر روی یکی از اعصاب بین انگشتان پا اثر می‌گذارد. در مورتون نوروما، عصبی در پا تحریک و ضخیم می‌شود، که می‌تواند باعث درد شدید گردد. این وضعیت می‌تواند در یک پا یا هر دو پا رخ دهد و معمولا عصب بین انگشت سوم و چهارم را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما گاهی اوقات انگشت‌های دوم و سوم آسیب می‌بینند.
دلایل مورتون نوروما
پزشکان دقیقا نمی‌دانند که چه چیزی باعث مورتون می‌شود. این بیماری ممکن است از له شدن، کشیده شدن یا آسیب دیدن عصب رسیده به شست پا ناشی شود. اما چندین عامل دیگر می‌توانند مسبب آن باشند. این عوامل عبارتند از:
کفش: کفش‌های پاشنه بلند می‌توانند بر روی انگشتان پا و یا برجستگی زیر انگشتان تاثیر بگذارند. کفش‌هایی که تنگ هستند یا سایز مناسب پا نیستند نیز می‌توانند این نتیجه را داشته باشند.
ورزش: فعاليت‌هاي همراه با تماس زياد پا مانند دو و تنيس مي‌تواند باعث ايجاد فشار روی پا شوند. اسکی روی برف و صخره نوردی، که با پوشیدن کفش‌های تنگ همراه هستند، می‌توانند انگشتان شما را تحت تاثیر قرار دهند.
خود پاها: پاهای تخت، دارای قوس بیش از حد ، انگشتان بد شکل (“انگشت چکشی”) یا دیگر شرایط غیرطبیعی می‌توانند شما را بیشتر مستعد مورتون نوروما نمایند.
علائم مورتون نوروما
درد پا، اغلب به صورت سوزش توصیف می‌شود، در برجستگی زیر انگشتان پا، شایع‌ترین علامت مورتون نوروما است. بیماران احساس بی حسی و درد در ناحیه آسیب دیده را تجربه می‌کنند که با در آوردن کفش و ماساژ پا بهبود می‌یابد. در مورتون نوروما، بافت اطراف یکی از اعصاب منجر به ضخیم شدن انگشت پا می‌شود، که سبب درد شدید و سوزش در برجشتگی کف پا می‌گردد. نشانه‌های بیرونی مورتون نرما، از جمله توده، بسیار نادر هستند. علائم و نشانه‌های مورتون نوروما معمولا به طور غیر منتظره اتفاق می‌افتند و در طول زمان بدتر می‌شوند. نشانه اصلی درد هنگام وارد شدن وزن روی پا می‌باشد. این درد ممکن است نواحی مجاور دو انگشت را تحت تاثیر قرار دهد. ممکن است بعد از یک پیاده روی کوتاه احساس شود. گاهی اوقات، ممکن است به جای درد شدید یک درد مرده احساس شود. اغلب درد بین انگشت‌های سوم و چهارم احساس می‌شود. به طور معمول، بیمار به صورت ناگهانی در حین راه رفتن احساس درد می‌کند و مجبور است متوقف شود و کفش خود را در بیاورد. سایر علائم عبارتند از:
• درد سوزشی ، که اغلب به صورت “سوزن داغ” توصیف می‌شود، که می‌تواند ناگهان در حین راه رفتن شروع شود
• بی حسی ممکن است روی انگشتان پا تاثیر بگذارد
• پاراستزیا، سوزش سوزن شدن، تیغ تیغ شدن، یا بی حسی بدون هیچ گونه نشانه فیزیکی در طولانی مدت، که معمولا به سوزن سوزن شدن شناخته می‌شود
• احساس این که چیزی داخل برجستگی پا قرار دارد.
آماده شدن قبل از مراجعه
قبل از ملاقات با پزشک بهتر است لیستی از پاسخ به سوالات زیر را بنویسید:
- علائم شما چه موقع شروع شده است؟
- آیا علائم شما به صورت تدریجی آغاز شده است یا ناگهانی ؟
- چه نوع کفشی برای کار می‌پوشید؟
- آیا ورزش می‌کنید؟ اگر چنین است، در چه نوع ورزش خاصی فعالیت دارید؟
- چه داروها و مکمل‌هایی را به طور منظم مصرف می‌کنید؟
چه انتظاری از پزشک خود داشته باشید
پزشک ممکن است برخی از سوالات زیر را از شما بپرسد:
- آیا درد با پوشیدن برخی از کفش‌ها بدتر می‌شود؟
- آیا فعالیت خاصی باعث کاهش درد و یا بدتر شدن آن می‌شود؟
- آیا در قسمت دیگری از بدن خود درد دارید؟
تشخیص مورتون نوروما
- معاینه فیزیکی – هنگامی که به پزشک مراجعه می‌کنید، آماده باشید که در مورد دردی که دارید، زمانی که شروع شده است ، انواع کفش‌هایی که می‌پوشید، و در مورد کار و دیگر فعالیت‌های خود با او صحبت کنید. احتمالا پزشک شما در ابتدا روی پای‌تان فشار وارد می‌کند تا یک نقطه دردناک را شناسایی کند. اگر نوعی احساس تیک بین انگشتان پا دارید، آن نیز می‌تواند نشانه ای از مورتون نوروما باشد.
- اشعه ایکس می‌تواند به پزشک شما کمک کند که دیگر مشکلات احتمالی مانند شکستگی را رد کند. تست اولتراسوند که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر استفاده می‌کند، روش خوبی برای تشخیص مورتون نوروما و سایر مشکلاتی است که شامل بافت نرم می‌باشد.
- اسکن سونوگرافی – نسبتا ارزان هستند، نیازی به تابش ندارند، و می‌توانند مورتون نوروما را با دقت مشابهی با MRI تشخیص دهند. همچنین می‌تواند مورتون نوروما را از دیگر مشکلات مشابه مانند سینوویت تشخیص دهد.
- ام آر آی تست تصویربرداری گران‌تری است که می‌تواند مورتون نوروما را تشخیص دهد حتی زمانی که علائمی وجود ندارد.
درمان مورتون نوروما
درمان مورتون نوروما بستگی به مدت زمان داشتن این وضعیت و شدت آن خواهد داشت. درمان‌های ساده غیر جراحی برای برخی افراد موثر هستند. بیماران دیگر ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشند
درمان‌های غیر جراحی
در ابتدا، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- استراحت دادن به پا و ماساژ انگشتان پا: این کار ممکن است به کاهش درد نیز کمک کند. بعضی از افراد قرار دادن یک بسته یخ روی پا را نیز مفید می‌دانند.
- تغییر کفش: پوشیدن کفش دارای ناحیه پهن‌تر در قسمت انگشتان می‌تواند فشار روی عصب پا را کاهش دهد
- وسایل طبی: یک پد نرم برای برجستگی زیر پای شما ممکن است به کاهش فشار روی عصب کمک کند
- داروهای مسکن: استفاده از داروهای ضد التهابی بدون نسخه، مانند ایبوپروفن، ممکن است به کاهش درد و التهاب کمک نماید.
- از دست دادن وزن: در صورت داشتن اضافه وزن، کم کردن آن می‌تواند فشار روی پای شما را کاهش دهد
- تزریق کورتیکواستروئید: یک داروی استروئیدی که التهاب و درد را کاهش می‌دهد به ناحیه نوروم تزریق می‌شود. تنها تعداد محدودی تزریق توصیه می‌شود، زیرا ممکن است عوارض جانبی همراه داشته باشند. این عوارض شامل بالا رفتن فشار خون (فشار خون بالا) و افزایش وزن می‌باشد.
- تزریق الکل اسکلروز: مطالعات نشان داده‌اند که تزریق الکل باعث کاهش اندازه مورتون نوروما و همچنین کاهش درد می‌شود. تزریق معمولا هر ۷ تا ۱۰ روز یک بار انجام می‌شود. برای حداکثر تسکین، معمولا بین چهار تا هفت تزریق مورد نیاز است.
- کرایوسرجری (یا کرایوتراپی): که در آن پروب کوچکی به پا وارد می‌شود و برای انهدام بافت عصبی ضخیم شده از طریق انجماد آن استفاده می‌شود، نیز گاهی برای درمان مورتون نوروما استفاده می‌گردد. با این حال، این درمان همچنان نسبتا تجربی است و به طور گسترده قابل دسترسی نیست. معمولا باید به صورت خصوصی برای آن هزینه پرداخت کنید.
جراحی
جراحی برای مورتون نوروما معمولا تنها زمانی توصیه می‌شود که شما دچار درد شدید باشید و یا درمان‌های فوق برای شما اثر نکرده باشد. در این مورد، پزش تان ممکن است شما را به متخصص بیماری‌های پا و یا جراح ارتوپد ارجاع دهد تا در مورد اینکه آیا جراحی برای شما مناسب است یا خیر تصمیمی اتخاذ شود. در طول عمل، یک برش کوچک در بالا یا زیر پای شما ایجاد می‌شود تا جراح بتواند به عصب آسیب دیده دسترسی پیدا کند. سپس یکی از اقدامات زیر را انجام می‌دهند:
- با حذف برخی از بافت‌های اطراف، فضای اطراف عصب را افزایش می‌دهند
- بخشی از عصب را برمی‌دارند – اگر این کار انجام شود، ناحیه بین انگشتان شما به صورت دائمی بی حس می‌شود. این روش معمولا با استفاده از بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. به طور معمول نیازی به بستری شدن یک شبه در بیمارستان نیست. پس از انجام این عمل، باید یک کفش محافظ مخصوص بپوشید تا ناحیه آسیب دیده به اندازه کافی بهبود یابد و بتوانید از کفش عادی استفاده کنید. معمولا بعد از عمل می‌توانید به زودی راه بروید، اگر چه چند هفته یا چند ماه برای بهبود کامل زمان لازم است. اکثر افرادی که برای درمان مورتون نوروما عمل جراحی داشته‌اند نتایج خوبی دریافت می‌کنند و بعد از آن درد آنها کاهش می‌یابد. با این حال، همانند سایر انواع جراحی، ممکن است عوارض مانند تورم، عفونت و درد ایجاد شود. قبل از انجام این روش باید با جراح خود در مورد خطرات آن صحبت کنید.
ورزش‌های بازتوانی از مورتون نوروما
مورتون نوروما به خوبی به استراحت پاسخ می‌دهد، اما اگر سطح درد اجازه دهد، برخی تمرین‌های کششی و تقویتی می‌توانند به حفظ و بهبود قدرت در قوس پا کمک کنند.
کشش فاسیت کف پا
انگشتان پای خود را روی سمت آسیب دیده نگه دارید و آنها را به سمت استخوان ساق پای خود بکشید. باید یک احساس کشش در طول فاسیت کف پا (انتهای پا) احساس کنید. کشش باید خفیف، و نه بیش از حد متوسط، و با ناراحتی باشد. کشش را به طور منظم در طول روز، به ویژه هنگام بیدار شدن در صبح و قبل از ایستادن، انجام دهید. پس از نشستن طولانی مدت، کشش را انجام دهید. این کشش با درآوردن کفش‌ها موثرتر است. ۳۰ ثانیه نگه دارید و ۳ بار در هر طرف تکرار کنید.
تقویت عضله درونی پا
حوله کوچکی را روی کف زمین قرار دهید. سطح لیز فرش نشده بهترین گزینه است. سعی کنید با استفاده از انگشتان پا، حوله را چنگ بزنید و تاب دهید. اطمینان حاصل کنید که قبل از تلاش دوباره برای گرفتن حوله، انگشتان پا را تا جایی که می‌توانید بکشید و تا حد امکان حوله را چنگ بزنید. یک بار در روز ۳ ست ۱۰ تایی برای هر پا انجام دهید.
کشش ساق پا
- گاستروکنمیوس (عضله دو قلو): در حالی که ایستاده‌اید و به یک دیوار یا میز تکیه داده‌اید، یک پا را پشت سر خود قرار دهید و زانوی جلویی خود را خم کنید تا کشش ملایمی در پشت پایین پا احساس شود. در یک موقعیت صاف مناسب بمانید. زانوی عقبی شما باید در تمام مدت صاف باشد و پاشنه‌های پا روی زمین باشند. ۳۰ ثانیه نگه دارید و ۳ بار در هر طرف تکرار کنید.
- سولئوس: در حالت ایستاده و تکیه بر یک دیوار یا پیشخوان، یک پا را عقب قرار دهید و زانوی جلویی خود را خم کنید تا کشش ملایمی در پشت پایین پا احساس کنید. در یک موقعیت صاف مناسب بمانید. زانوی شما باید در تمام مدت خم باشد و پاشنه پا بر روی زمین قرار گیرد. ۳۰ ثانیه نگه دارید و ۳ بار در هر طرف تکرار کنید.
تعادل روی یک پا
در حالی که نزدیک یک کانتر ایستاده‌اید، روی یک پا بایستید. برای حفظ تعادل‌تان از دستان خود بر روی کانتر استفاده کنید. در یک موقعیت صاف مناسب بمانید. هر چه سطحی که روی آن ایستاده‌اید، صاف‌تر باشد حفظ حالت تعادل سخت‌تر خواهد بود. ۳۰ ثانیه این موقعیت را نگه دارید و ۳ بار در هر طرف تکرار کنید.
پیشگیری
- برخی از اقدامات احتیاطی ساده به شما کمک می‌کنند که از ابتلا به مشکلات دور بمانید. این اقدامات عبارتند از:
- برای طولانی مدت کفش‌های پاشنه بلند یا کفش‌های تنگ نپوشید.
- کفش‌هایی که به اندازه کافی پهن هستند و پا را فشار نمی‌دهند خریداری کنید.
- کفش‌های ورزشی با کفی مناسب کافی در قسمت پاشنه انتخاب کنید تا در هنگام دویدن یا ورزش، پای شما را محافظت کند.
