زیبایی یکی از نعمت های خدادادی است که لازم است به هر شکلی حفظ و نگهداری شود. دندان ها نیز قسمتی از بدن هستند که علاوه بر سالم بودن، زیبایی آنها اهمیت به سزایی در ظاهر شخص و حتی نحوه گفت و گو و ارتباط برقرار کردن با دیگران دارد. طرح لبخند با دندان های ردیف و سفید ، به طور مسلم از دندان هایی نامنظم زیباتر و جذاب تر خواهد بود و مخاطب را بیشتر به خود جذب می کند.
علاوه بر زیبایی، دندان های نامنظم، می تواند باعث خراب شدن زودتر دندان ها (به علت گیر کردن غذا) و ایجاد مشکلاتی در دستگاه گوارش و سایر دستگاه های بدن شود. ارتودنسی به معنی ردیف کردن دندان ها می باشد. هدف از این کار، مرتب کردن دندان های فک بالا یا فک پایین و یا هر دو فک و نیز سفید شدن دندان می باشد، ولی دو نکته مهم دیگر را نیز به طور هم زمان باید در نظر داشت:
1- دندان های مرتب شده در دو فک به خوبی بر روی یکدیگر قرار گیرند تا عمل جویدن به بهترین نحو ممکن انجام شود.
2- حرکات دندانی به آهستگی و با حداقل آسیب انجام شود تا موقعیت جدید دندان ها تغییر نکند یا دندان ها صدمه نبینند.
ارتودنسی ثابت چیست؟
با تقبل هزینه ارتودنسی ثابت اجزای کوچکی به نام «براکت» توسط مواد دندانپزشکی روی سطح دندان چسبانده می شود و بدون اینکه به دندان آسیبی برساند، توسط سیم ها و کش هایی مخصوص، دندان ها به سمت مورد نظر سوق داده می شود. در روش ارتودنسی ثابت همه این اجزا ثابت بوده و بیمار نمی تواند به صورت دلخواه آنها را از دهان خود خارج کند. این روش معمولا برای درمان های دندانی قابل اجراست، زیرا علاوه بر حرکت دادن دندان ها، ریشه های آنها را هم حرکت می دهد، بنابراین ارتودنتیست کنترل بیشتری روی دندان ها دارد. از مزایای ارتودنسی ثابت، بی جرکت بودن آن است. ازآنجاکه نمیتوان این بر یسها را برداشت، تمام مدت به کار خود ادامه داده و بسیار مؤثر هستند.
دستگاه ارتودنسی ثابت
به طور محکم به دندان ها متصل است و بیمار نمی تواند آن را از دهان خارج کند. تقبل هزینه های ارتودنسی و پس از آن قرار دادن و به کارگیری و تنظیم این دستگاه فقط در دوره های تخصصی ارتودنسی آموزش داده می شود و از درمان های پیچیده محسوب می شوند که حتماً باید تحت نظر متخصصین ارتودنسی انجام شود. متأسفانه برخی از دندان پزشکان عمومی، بدون آموزش کافی و تجربه لازم اقدام به معالجه با این وسایل می کنند و صدمات وسیع و جبران ناپذیری از جمله تحلیل ریشه دندان ها یا خوردگی استخوان برای بیمار ایجاد می نمایند. این نوع دستگاه ها پس از رویش دندان های دایمی و به طور معمول پس از ۱۲ سالگی برای مرتب کردن دندان ها به کار می رود.
روش و چگونگی انجام ارتودنسی ثابت
هدف از درمان ثابت ، حرکت دندانها در فضای مناسب ، تنظیم دندانهای شلوغ و اصلاح روابط دندانهای دو فک می باشد . در مراحل انجام ارتودنسی براکت ها بر روی دندانها چسبانده می شوند و یک سیم از بین براکت ها گذرانده می شود که با کش های بسیار ظریف به براکت ها انداخته می شود . این کش ها می توانند سفید و یا رنگی باشند . این کش ها در هر جلسه تعویض می شود ولی سیم ها ممکن است هر جلسه عوض نشود و براکت ها هم تا انتهای دوره درمانی در دهان باقی می مانند . در بعضی از موارد نیاز است که از بیمار دندان کشیده شود که براساس نوع ناهنجاری ، شدت ناهنجاری ، سن مراجعه بیمار ، می تواند هر نوع دندانی باشد که معمولاً آسیاهای کوچک فک بالا و پایین می باشد . اما به عنوان یک قانون هرگز نباید دندانهای نیش کشیده شود حتی اگر کاملاً بیرون زده و یا نهفته باشند مگر شرایط به گونه ای باشد که دندان نیش نهفته در موقعیتی قرار گرفته باشد که امکان حرکت دادن آن وجود نداشته باشد . معمولاً دندانهای آسیای کوچک کشیده می شوند و دندان نیش در فضای مناسب قرار داده می شود . گاهی براساس شرایط موجود ممکن است یک دندان ثنایا از فک پایین در قسمت جلو در ارتودنسی ثابت کشیده شود . فواصل دندانی کشیده شده با رفع شلوغی دندانهای دیگر و یا با عقب بردن دندانهای قدامی فک بالا و پایین پر می شوند. فواصل ایجاد شده در اثر کشیدن دندانها با حرکت سایر دندانها در پایان درمان به طور کامل بسته می شود و بیمار مشکلی از نظر داشتن فضا بین دندانها ، نخواهد داشت . معمولاً بیماران نگران هستند که در صورت کشیده شدن دندانها فضای آنها خالی می ماند اما در صورتی که دستور کشیدن دندان به درستی داده شده باشد این نگرانی بی مورد است . در اثر درمان ارتودنسی و حرکت دندانها به فضای دندان کشیده شده ، ممکن است فضا برای رویش دندانهای عقل محیا گردد . کشیدن دندان عقل یا مولر سوم باعث مرتب شدن دندانهای جلو نمی شود و از فضای دندان عقل یا مولر سوم نمی توان برای منظم کردن دندانهای نیش یا قدامی استفاده کرد . به شرط وجود سلامت لثه ها و بافت های نگه دارنده دندانها امکان حرکت دندانها با ارتودنسی ثابت در هر سنی وجود دارد . گرچه با افزایش سن مختصری سرعت حرکت دندانها کاهش می یابد . ولی به عنوان یک قانون کلی بهتر است بیمار قبل از بلوغ ویزیت شود تا بتوان از رشد فکین در جهت رفع ناهنجاری کمک گرفت . مراحل ارتودنسی ثابت به دلیل پیچیدگی و نیاز به ظرافت کاری بالاتر ، طولانی بودن مدت درمان ، در دوره دندانپزشکی عمومی آموزش داده نمی شود و آموزش آن فقط در دوره تخصصی ارتودنسی انجام می شود . بنابراین بایستی برای درمان با ارتودنسی ثابت فقط به متخصص ارتودنسی مراجعه کرد .
عوارض ارتودنسی ثابت
بیمارانی که متقاضی درمان ارتودنسی هستند باید بهداشت بسیارخوبی داشته باشند، چون در شرایط قرارگیری پلاک ارتودنسی متحرک و به خصوص براکت و سیم های ثابت رعایت بهداشت دهان مشکل تر می شود و اگر بیمار دقت و تمرکز کافی در رعایت بهداشت خود در درمان ارتودنسی ثابت نداشته باشد، دندان ها زیر براکت و سیم های ارتودنسی به سرعت دچار پوسیدگی می شوند.
مشکل بعدی احتمال برگشت درمان است. به اصطلاح «برگشت» بخشی جدایی ناپذیر از درمان ارتودنسی است. این وضعیت درصورتی که بیمار دستور متخصص را برای استفاده منظم از پلاک های نگهدارنده بعد از درمان ثابت نادیده بگیرد یا در بیمارانی که توسط دندانپزشک غیرمتخصص ارتودنسی درمان شده اند، مشاهده می شود.
هزینه ارتودنسی
قیمت و هزینه ارتودنسی دندان هر بیمار با بیمار دیگر متفاوت است و معمولاً بر اساس پیچیدگی درمان و مواد استفاده شده در طول درمان تعیین میشود. کلینیکهای گوناگون هزینه درمان را به شیوههای مختلفی دریافت میکنند و سعی میشود به فراخور شرایط مادی هر بیمار، قیمت ارتودنسی ثابت دندان به گونهای اقساط شود که در اتمام طول دوره درمان، مبلغ مورد نظر به طور کامل پرداخت شده باشد. چنانچه در نظر دارید ارتودنسی دندان انجام دهید، بهتر است پیش از شروع درمان با متخصص در مورد هزینه ارتودنسی ثابت و … صحبت کنید.
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)