جراحی دیسک کمر به عنوان یک روش درمانی برای مشکلات کمر از قبیل فتق دیسک در برخی موارد خاص توصیه میشود زیرا روش‌های درمان غیر جراحی متعددی وجود دارد که میتواند به افرادی که دچار فتق دیسک کمر هستند کمک نماید. این روش‌های غیر جراحی عبارتند از مصرف قرص مسکن، فیزیوتراپی، تزریق دارو و روش‌های روان درمانی. پزشک زمانی انجام جراحی دیسک را به شما توصیه میکند که این روش‌های غیر جراحی کمکی به بهبود شما نکرده باشد یا آنکه شما شرایطی را دارید که پزشک می‌‌داند با انجام عمل جراحی بهبود خواهد یافت.
فهرست مطالب
جراحی دیسک کمر
در اکثر موارد بیمارانی که دچار درد کمر هستند به کمک روش‌های غیر جراحی درمان میشوند با توجه به شرایط و بیماری شما و شدت بیرون زدگی دیسک پزشک به تجویز داروهای خاص یا فیزیوتراپی خواهد پرداخت. در صورتی که پس از ۶ هفته امتحان کردن روش‌های غیر جراحی درد کمر شما بهبود پیدا نکرده باشد پزشک انجام عمل جراحی را توصیه خواهد کرد با این حال روش‌های جراحی مورد استفاده در همه افراد یکسان نیست و هر فرد بر اساس شرایطی که دارد به یک روش جراحی خاص نیاز خواهد داشت. پزشک قبل از عمل درخواست انجام سی تی اسکن و عکس برداری توسط اشعه ایکس را می‌دهد. این روش‌های عکس برداری میتوانند تصاویر واضحی را از دیسک آسیب دیده و بافت‌های اطراف آن و اعصاب آن ناحیه ارائه دهند.
انواع روش‌های جراحی دیسک کمر
میتوان به کمک روش‌های مختلف به جراحی دیسک کمر پرداخت برخی از رایج ترین روش‌های جراحی به شرح زیر می‌باشند:
- دیسککتومی
- میکرودیسککتومی یا دیسککتومی باز
- دیسککتومی زیر جلدی
- لامینوتومی
- تعویض دیسک
- فیوژن ستون فقرات
در بیمارستان از شما خواسته میشود که از جوراب فشاری مخصوص استفاده کنید تا از لخته شدن خون در عروق پا جلوگیری شود. شما به تزریق داروی ضد انعقاد خون به جای استفاده از این نوع جوراب نیاز خواهید داشت. جراح از شما میخواهد که برگه رضایت نامه برای عمل را امضا کنید تا مراحل بعدی را انجام دهد.
عوارض بعد از جراحی دیسک کمر چیست؟
عوارض بعد از جراحی دیسک کمر با مشکلات گفته میشود که در طول جراحی یا بعد از آن به وجود می‌‌آید. همه روش‌های جراحی با خطرات خاص خود همراه هستند و جراحی دیسک کمر از این قاعده جدا نیست اما نحوه بروز هرگونه عارضه جانبی در یک فرد با فرد دیگر تفاوت دارد. از پزشک خود بخواهید ریسک بروز عوارض جانبی حاصل از جراحی را با توجه به شرایط شما توضیح دهد. برخی از عوارض جانبی پس از عمل به وجود می‌آیند به عنوان مثال ریسک عفونت سینه وجود دارد به ویژه اگر شما سیگار می‌کشید و همچنین احتمال عفونی شدن زخم نیز مطرح است. همیشه احتمال تشکیل لخته خون نیز وجود دارد به ویژه درون سیاهرگ پا که به این وضعیت ترومبوز عمیق وریدی گفته میشود. اما جراح تلاش میکند که ریسک بروز این عوارض را تا حد امکان به حداقل برساند. برخی از عوارض و خواص جراحی دیسک کمر با توجه به نوع جراحی انجام شده میتواند شامل موارد زیر باشد:
- در برخی موارد زخم اطراف ستون فقرات دچار عفونت میشود. در صورتی که شما دچار عفونت در این ناحیه شدید پزشک به شما داری آنتی بیوتیک خواهد داد. در صورتی که درد شما افزایش یافته است یا اطراف زخم شما قرمزی، تورم و حساسیت مشاهده میشود یا تب شما بالا رفته است باید با پزشک خود تماس بگیرید.
- احتمال خونریزی در هنگام جراحی وجود دارد که در این شرایط ممکن است شما به دریافت به خون نیاز داشته باشید. احتمال آسیب دیدگی عروق خونی یا سایر بافت‌ها در محل انجام جراحی وجود دارد. در صورتی که غشای محافظ ستون فقرات باز شود مایع آبکی اطراف اعصاب نخاعی که مایع مغزی نخاعی نام دارد نشت خواهد کرد. در صورتی که پزشک در طول جراحی متوجه این مشکل شود اقدام به ترمیم آن خواهد کرد. گاهی اوقات این مشکل پس از جراحی باعث بروز سردرد میشود اما معمولا با گذر زمان بهبود پیدا خواهد کرد.
- در صورتی که خون در اطراف محل جراحی جمع شود برای رفع این مشکل انجام عمل جراحی ضروری خواهد بود.
- در صورتی که شما تحت جراحی فیوژن ستون فقرات قرار گرفته اید احتمال شکستگی یا جابجایی گرافت و پیچ و مهره‌های مورد استفاده وجود دارد که در حالت شما به یک جراحی دیگر نیاز خواهید داشت و در صورتی که استخوان به اندازه کافی جوش نخورده باشد شما به جراحی دیگری نیز احتیاج خواهید داشت.
- در صورتی که پس از جراحی دوباره علائم و نشانه‌های شما به وجود بیایند ممکن است یک عدد دیسک دچار لغزش شده باشد و شما به یک جراحی مجدد نیاز خواهید داشت. اگر شما در خصوص عوارض احتمالی حاصل از جراحی دیسک کمر نگران هستید با پزشک خود در این رابطه صحبت کنید. اگر تب داشتید، درد شما بدتر شد یا دچار ضعف و بی حسی جدید عضلانی شدید یا هرگونه مشکلی در ارتباط با دفع ادرار در شما به وجود آمد باید فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر
معمولاً پس از جراحی دیسک کمر انجام جلسات فیزیوتراپی برای تقویت عضلات کمر، بهبود دامنه حرکات و انعطاف پذیری کمر و کمک به تسریع فرایند بهبود بافت‌های اطراف محل جراحی ضروری است. فیزیوتراپی میتواند به بهبود و تقویت عضلات مرکزی بدن که وظیفه محافظت از ستون فقرات را بر عهده دارند بپردازد تا فشار از روی ستون فقرات برداشته شود و از محل جراحی شده محافظت کردند. جراح یک مرکز فیزیوتراپی معتبر را به شما معرفی میکند که متخصص فیزیوتراپی آن مرکز به شما برای کسب نتایج مطلوب از جراحی و سپری کردن دوران بهبود کمک خواهد کرد. شما باید از جراحی انتظارات واقع گرایانه داشته باشید. تعداد جلسات مورد نیاز برای فیزیوتراپی بر اساس نظر پزشک و پس از انجام ارزیابی اولیه مشخص خواهد شد. به طور کلی مشخص کردن تعداد جلسات مورد نیاز برای فیزیوتراپی به فاکتورهای متعددی از قبیل شدت مشکلی که توسط عمل جراحی درمان شده است، نوع عمل جراحی، سن بیمار و وضعیت کلی او و انگیزه بیمار برای درمان و بهبودی بستگی دارد. بیمارانی که تمایل زیادی برای همکاری با پزشک دارند میتوانند به نتایج خوبی دست پیدا کنند. برخی از بیماران پس از جراحی تمایلی به حضور در برنامه فیزیوتراپی ندارند. سایر بیماران به دو تا سه ماه فیزیوتراپی نیاز دارند. یک متخصص فیزیوتراپی با تجربه به بیمار خود کمک میکند به انجام تمرینات فیزیوتراپی بپردازد تا دامنه حرکات او اصلاح شود و بیمار مزایای زیادی را از درمان به دست بیاورد. نامناسب بودن حالت بدن در هنگام ورزش کردن باعث میشود که فشار زیادی به عضلات کمر وارد شود و شما را از ادامه پیشرفت باز دارد.
انواع روش‌های فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر
در این بخش به برخی از روش‌های فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر اشاره می‌کنیم که برای شما مفید است:
- ورزش کردن با وزنه برای شما بسیار سودمند می‌‌باشد البته پزشک و وزنه‌های سنگین را به شما نمی‌دهد تا با آنها تمرین کنید در عوض برنامه درمان را با حرکات سبک شروع میکنند تا به تدریج به تقویت عضلات و ساختار کمر خود بپردازید.
- ورزش کردن با توپ ورزشی یک حرکت دیگر است که برای انجام آن پزشک از شما میخواهد روی توپ بنشینید و به آرامی و به صورت حرکات دایره ای به چرخش لگن خود بپردازید زیرا این حرکت باعث رفع سفتی عضلات کمر میشود و به تقویت لگن کمک خواهد کرد. ضعف در این ناحیه از کمر میتواند دلیل بروز درد کمر باشد و استفاده از توپ ورزشی میتواند یک روش موثر برای رفع سفتی عضلات به منظور بهبود هرچه سریع تر باشد.
- تمرینات ورزشی ایروبیک باعث بهبود شرایط بدن و گردش مناسب خون در ستون فقرات خواهد شد.
- انجام دادن تمرینات ورزشی استقامتی با استفاده از طناب ورزشی به شما کمک میکند به تقویت عضلات کمر و عضلات مرکزی خود بپردازید و دامنه حرکات شما بهبود پیدا کند.
- فیزیوتراپی با هدایت بیوفیدبک به شما کمک میکند در هنگام انجام تمرینات ورزشی و تکرار آنها بازخورد حرکات بدن خود را مشاهده نمایید.
در مراکز فیزیوتراپی انواع مختلف از دستگاه‌های جدید وجود دارد که با هدف کمک به بیماران مختلف تهیه شده اند. تحریک الکتریکی، اولتراسوند تراپی و گرما درمانی نمونه‌هایی از خدمات فیزیوتراپی هستند که توسط متخصص فیزیوتراپی ارائه میشوند. در صورتی که شما در هنگام انجام تمرینات ورزشی دچار هرگونه درد شدید باید به متخصص فیزیوتراپی اطلاع دهید تا به بررسی علت بروز درد بپردازد، حالت بدن شما را تغییر دهد، از میزان مقاومت بکاهد یا آنکه از شما بخواهد از انجام آن تمرین ورزشی دست بکشید و به انجام یک تمرین ساده تر بپردازید. بدون شک در جلسات فیزیوتراپی بعد از جراحی شما دچار مقداری درد خواهید شد به عبارتی نابرده رنج گنج میسر نمی‌شود. متخصص فیزیوتراپی دارای مدرک دکتری تخصصی یا ارشد فیزیوتراپی است و در این زمینه اطلاعات بسیار زیادی دارد و میتواند سطح تمرینات ورزشی را با سطح توانایی شما تنظیم نماید. فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی کمر برای بهبود شما بسیار موثر است و باعث تقویت عضلات ضعیف کمر خواهد شد و با قوی شدن این عضلات درد کمر شما نیز تسکین خواهد یافت. اکثر بیماران متوجه میشوند که به سرعت برای انجام این تمرینات اطلاعات کافی و تجربه کافی را به دست می‌‌آورند و میتوانند به تنهایی در منزل ورزش کنند. برنامه ورزشی در منزل باعث بهبود انعطاف پذیری و قدرت بدن میشود و باید منجر به افزایش سطح سلامت شما شود. انجام دادن این تمرینات ورزشی مخصوص کمر در این زمینه اهمیت بسیار زیادی دارد.
سایر مراقبت‌های بعد از جراحی دیسک کمر
پزشک یا پرستار شما نکات مهم در خصوص سایر مراقبت‌های بعد از عمل را در خصوص مواظبت از کمر و زخم برای شما توضیح خواهد داد و شما باید در منزل از کمر خود مراقبت کنید.
فعالیت‌های روزمره پس از جراحی دیسک کمر
هنگامی که شما به منزل می‌روید فیزیوتراپی به شما کمک میکند تا بتواند به تدریج به انجام فعالیت‌های روزمره خود بپردازید و مانند روزهای عادی کارهای خود را انجام بدهید یا لباس بپوشید. سعی کنید مثل همیشه در منزل راه بروید و غذا بخورید و از مایعات استفاده کنید. باید به تدریج از فعالیت‌های روزمره خود را بیشتر کنید اما هر موقع که احساس کردید خسته شده اید بهتر است صبر کنید و کمی استراحت کنید. در ابتدا ممکن است برای انجام برخی کارها از قبیل پخت و پز، تمیز کردن منزل و خرید کردن دچار مشکل شوید که در این دوران به کمک دوستان و اعضای خانواده خود نیاز خواهید داشت.
کنترل درد بعد از جراحی دیسک کمر
در یک یا دو هفته اول پس از جراحی باز کمر شما همچنان مقداری درد دارید و به مصرف قرص مسکن نیاز خواهید داشت می‌توانید از داروهای مسکن از قبیل پاراسیتامول یا ایبوپروفن استفاده کنید. همیشه قبل از مصرف هر گونه داروی بروشور آن را مطالعه کنید و سوالی که دارید را از پزشک خود یا پزشک داروساز بپرسید.
مراقبت از زخم بعد از عمل جراحی دیسک کمر
در صورتی که پزشک اقدام به انجام جراحی باز روی کمر شما کرده است روی زخم شما بانداژ قرار خواهد داد. شما باید کمر خود و اطراف آن را با دقت تمیز کنید و مراقب باشید که خیس نشود. در صورتی که پزشک از بخیه استفاده کرده باشد معمولاً ده روز پس از عمل اقدام به کشیدن آن خواهد کرد که پس از کشیدن بخیه‌ها می‌توانید به صورت عادی دوش بگیرید و به حمام بروید. پس از عمل یک بافت اسکار کوچک روی ستون فقرات شما باقی خواهد ماند.
فعالیت و حرکت بعد از جراحی دیسک کمر
داشتن فعالیت جسمانی پس از جراحی دیسک کمر اهمیت بسیار زیادی دارد. متخصص فیزیوتراپی تمریناتی را به شما یاد می‌دهد که در دوران بهبود به انجام آنها بپردازید. این تمرینات به شما کمک میکنند بتوانید قدرت کمر خود را به دست بیاورید و راه بروید و به این ترتیب از سفتی عضلات کمر شما جلوگیری خواهد شد. شما باید از همه نکاتی که متخصص فیزیوتراپی به شما گوشزد میکند پیروی کنید. پزشک از شما میخواهد که تا مدتی پس از جراحی از انجام برخی کارها و حرکات خاص اجتناب کنید به عنوان مثال از شما میخواهد که تا ۴ هفته پس از عمل از برداشتن اجسام سنگین، چرخش ناگهانی یا خم شدن به سمت جلو خودداری نمایید. هدف از انجام جلسات فیزیوتراپی به طور کلی ورزش کردن این است که بتوانید عملکرد بهتری داشته باشید و برای این کار باید از تمرینات ورزشی سبک شروع کنید و به تدریج به انجام فعالیت‌های عادی خود بپردازید.
رانندگی کردن بعد از جراحی دیسک کمر
شما می‌توانید در ۶ هفته پس از انجام جراحی باز روی کمر خود به رانندگی کردن بپردازید با این حال شما باید تا زمانی که بتوانید به طور کامل سلامت خود را به دست بیاورید و کنترل خوبی بر روی ماشین خود داشته باشید از رانندگی کردن خودداری کنید. به عنوان مثال باید بتوانید به طور ناگهانی ترمز کنید در غیر این صورت بهتر است از رانندگی کردن اجتناب نمایید تا به طور کامل بهبود پیدا کنید. در صورتی که قصد دارید رانندگی کنید باید از مصرف داروهای مسکن که باعث خواب آلودگی شما میشوند خودداری کنید. بهتر است کمی صبر کنید تا سلامت خود را به دست بیاورید سپس به رانندگی بپردازید.
مرخصی بعد از جراحی دیسک کمر
مرخصی بعد از جراحی دیسک کمر به نوع جراحی که قرار است انجام شود و نوع شغلی که شما دارید بستگی دارد. اکثر افراد میتوانند حدود ۴ تا ۶ هفته بعد از جراحی دیسک کمر به محل کار خود برگردند. اگر شغل شما با رانندگی کردن، برداشتن اجسام سنگین و سایر فعالیت‌های جسمانی سنگین همراه است شما به ۱۲ هفته مرخصی نیاز خواهید داشت. از جراح خود یا متخصص کاردرمانی در این رابطه سوال بپرسید تا شما را بیشتر راهنمایی کند.
احساس ناخوشی بعد از جراحی دیسک کمر
جراحی دیسک کمر ممکن است باعث تحلیل رفتگی قوای جسمانی شما شود و به این ترتیب تا مدتی پس از عمل دچار خستگی و افسردگی یا مشکلات عاطفی خواهید شد اما نگران نباشید چرا که این مسئله کاملاً طبیعی است و تعداد زیادی از افراد دچار این مسائل خواهند شد. در صورتی که شما تلاش کنید هرچه سریع تر بهبود پیدا کنید و به محل کار خود برگردید این مشکلات نیز برطرف خواهد شد.
برای تسریع فرایند بهبود پس از جراحی چه باید کرد؟
شما می‌توانید با رعایت موارد زیر به تسریع فرایند بهبود پس از جراحی دیسک کمر کمک کنید:
- رژیم غذایی متعادلی داشته باشید تا همه مواد مغذی مورد نیاز را به بدن شما ارسال شود تا سالم بمانید تا فرآیند بهبود شما تسریع شود. در این دوران رژیم غذایی لاغری که خود را فراموش کند فقط به مصرف مقدار زیادی مواد غذایی بپردازید و مایعات زیادی مصرف کنید. اگر سیگار می‌کشید سعی کنید آن را ترک کنید حتی در دوران بهبود نباید سیگار بکشید. ترک کردن سیگار باعث بهبود گردش خون و تنفس و تسریع در روند بهبودی خواهد شد.
- پیشنهاد کمک از طرف دوستان و اعضای خانواده خود را رد نکنید چرا که شما به کمک آنها نیاز دارید تا بتوانید به انجام کارهای خود بپردازید.
- برنامه روزانه مشخصی داشته باشید و از آن پیروی کنید. مثل هر روز از خواب بیدار شوید و لباس بپوشید حتی اگر قرار است بعد از آن دوباره استراحت کنید. سعی کنید کمی در منزل بروید ولی در روزهای اول اصلاً خودتان را خسته نکنید.
- به تدریج انجام فعالیت روزمره خود بپردازید و در ابتدا به سراغ تمرینات ورزشی سبک از قبیل پیاده روی بروید سپس به تدریج بر شدت فعالیت جسمانی خود بیفزاید اما زیاده روی نکنید و هر موقعی که خسته شدید استراحت کنید.
- سعی کنید هر چه زودتر به محل کار خود برگردد زیرا این امر باعث میشود بهتر و سریع تر دوران بهبود را سپری کنید. مرخصی گرفتن از محل کار به مدت طولانی به شما احساس افسردگی و تنهایی خواهد داد. با توجه به نوع شغلی که دارید می‌توانید زودتر به محل کار خود برگردید و به انجام کارهای سبک تر بپردازید. در این رابطه با کارفرمای خود صحبت کنید تا شما را راهنمایی کند.
به خودتان زمان بدهید و انتظار داشته باشید که گاهی اوقات خسته شوید و گاهی اوقات دچار مسائل عاطفی گردید. هنگامی که خسته هستید استراحت کنید اما همچنان مثبت فکر کنید و تلاش کنید به تدریج به انجام فعالیت‌های روزمره خود بپردازید. به خاطر داشته باشید که روند بهبود در همه افراد یکسان نیست.
آیا میتوان پس از جراحی دیسک کمر ورزش کرد؟
پاسخ این سوال مثبت است و شما می‌توانید به طور طبیعی ورزش کنید اما باید صبر داشته باشید تا ستون فقرات شما بهبود پیدا کند. اکثر افراد میتوانند ۱۲ هفته پس از انجام عمل جراحی به فعالیت ورزشی بپردازند. تعداد زیادی از بیماران میتوانند به انجام فعالیت‌های طبیعی خود بپردازند فعالیت ورزشی میتواند شامل هر چیزی به غیر از فعالیت‌های جسمانی سنگین باشد که تماس فیزیکی در آنها بالا است. با جراح خود مشورت کنید تا در این رابطه شما را راهنمایی کند. از دو هفته پس از جراحی دیسک کمر معمولاً شما می‌توانید پیاده روی کنید و مسافت کوتاهی را راه بروید. سعی کنید صبح ۱۰ دقیقه پیاده روی کنید و بعد از ظهر نیز ۱۰ دقیقه راه بروید. معمولاً از هفته ششم پس از جراحی شما می‌توانید با انجام فعالیت‌های ورزشی معمولی خود از قبیل شنا کردن بپردازید که مقدار کمی به ستون فقرات شما فشار وارد میکند. با توجه به نوع جراحی انجام شده شما می‌توانید پس از ۱۲ هفته به انجام فعالیت‌های طبیعی خود بپردازید اما نباید به انجام آن دسته از فعالیت‌های ورزشی بپردازید که تماس جسمانی بالایی دارند. اگر ورزش کردن خیلی برای شما مهم است میتوان در این رابطه با جراح خود مشورت کنید تا در این رابطه شما را بهتر راهنمایی کند و بدانید که دقیقاً از چه زمانی می‌توانید دوباره ورزش کنید. به همه نکاتی که پزشک شما گوشزد میکند توجه کنید و از همه آنها پیروی نمایید تا هر چه سریع تر دوران بهبود را طی کنید.
