بلاک عصبی : روشی کم تهاجمی برای کمردرد، درد های مزمن و سردرد

تزریق برای بلوک عصبی که تزریق به منظور بلوک گیرنده درد نیز نامیده می‌شود، روش کم تهاجمی است که به صورت موقت درد عصبی یا مفصل را تسکین می‌دهد. دلیل درد مفصل یا عصب محیطی به درستی مشخص نیست. این روش به عنوان یک آزمایش تشخیصی در تعیین منشا درد به کار گرفته می‌شود. آثار بلوک گیرنده عصبی / درد موقتی است و به ندرت طولانی مدت خواهد بود. اگر بلوک موفقیت آمیز باشد، می‌توان بلوک توسط امواج رادیویی را پیشنهاد نمود.

استفاده های رایج از بلوک عصبی

از بلوک عصبی معمولا در حین جراحی و به منظور کاهش درد استفاده می‌شود. از آن به منظور مدیریت درد ناشی از شرایطی مزمن یا صدمه وارد شده که در آن اعصاب آسیب دیده اند، ملتهب شده اند و یا زخمی شده اند نیز بکار گرفته می‌شود. از بلوک عصبی معمولا در مدیریت دردهایی که منشا نخاعی دارند و همچنین دردهای ناتوان کننده ای که بر دستها، پاها، گردن و کفل تاثیر می‌گذارد، استفاده می‌شود. ممکن است با پزشکتان صحبتی راجع به استفاده از بلوک عصبی در مدیریت دردهایی از جمله موارد زیر صحبت نمایید:
• درد زایمان
• درد بعد از جراحی
• درد مرتبط با سرطان
• درد آرتروز
• درد شدید در ناحیه صورت مانند درد عصبی عصب سه قلو
• درد کمر
• سردردهایی همچون میگرن یا درد در پس سر
• سندروم درد ناحیه ای مزمن یا CRPS

افراد واجد شرایط بلوک عصبی

اگر از درد مفصل یا عصب محیطی رنج می‌برید، می‌توانید از مزایی تزریق بلوک عصبی بهره ببرید. معمولا این روش برای آن دسته از افرادی که به روشهای دیگر همچون داروهای ضد التهاب خوراکی، استراحت یا فیزیوتراپی واکنش مثبتی نشان نمی دهند، به کار گرفته می‌شود. اگر نتیجه تزریق استروئیدی مفصل این بود که مفصل منشا درد است، ممکن است از آزمایش تشخیصی بلوک عصبی بع منظور تعیین اثرگذاری امواج رادیوفرکانسی و ایجاد تسکین طولانی مدت تر استفاده شود. تزریق بلوک عصبی و با استفاده از راهنمایی فلوئوروسکوپ (اشعه ایکس) نباید روی افرادی دارای عفونت، باردار و یا افراد مبتلا به خونریزی اجرا شود.

انواع بلوک عصبی

بلوک عصبی می‌تواند براساس نحوه تزریق، و یا اینکه به شکل جراحی یا غیرجراحی است، طبقه بندی می‌شود :

بلوک عصبی بدون نیاز به جراحی

• اپیدورال : دارو به داخل طناب نخاعی تزریق می‌شود تا ناحیه شکمی و اندام تحتانی بی حس شود. تزریق اپیدورال تقریبا شناخته شده ترین نوع بلوک عصبی است و معمولا در دوره کودکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• بی حسی نخاعی : این داروی بی حسی در مایع اطراف صناب نخاعی تزریق می‌شود.
• محیطی : دارو در اطراف عصب هدف – که منشا ایجاد درد است – تزریق خواهد شد.

بلوک عصبی توسط جراحی

• بلوک سمپاتیک : درد ناشی از سیستم عصبی سمپاتیک در ناحیه ای بخصوص را بلوکه می‌نماید. از این روند می‌توان در درمان تعریق بیش از حد در بخض خاصی از بدن استفاده نمود.
• برش و در آوردن عصب : عصب محیطی آسیب دیده توسط جراحی تخریب می‌شود؛ از این روش تنها در موارد درد مزمنی که هیچ روش درمانی دیگر موفقیتی در پی ندارند، مثل سندروم درد ناحیه ای، مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
• ریزوتومی (برش ریشه عصب) : ریشه عصب که از نخاع کشیده می‌شود، با استفاده از جراحی تهریب می‌شود. از این روش در مشکلات عصب-عضله مانند فلج اسپاسمی یا فلج اسپاسمی مغز استفاده می‌شود.

آماده شدن برای بلاک عصبی

پزشک مجری عمل، سابقه پزشکی و تصاویر قبلی را به منظور برنامه ریزی بهترین محل تزریق مورد مطالعه قرار می‌دهند. برای پرس و جو در جلسه ملاقات با پزشک، آماده باشید. بیمارانی که از آسپیرین یا دیگر رقیق کننده های خونی استفاده می‌نمایند، باید چند روز قبل از عمل آن را متوقف نمایند. هرگونه مشکل دارویی و پزشکی را با پزشکی که دارو را تجویز نموده و فردی که تزریق را انجام خواهد داد، در میان بگذارید. این جراحی معمولا به صورت سرپایی در جایی که به فلوئوروسکوپی دسترسی باشد، انجام می‌شود. با فردی هماهنگ کنید تا پس از انجام تزریق، شما را به خانه برساند.

در حین درمان

در زمان عمل از شما خواسته می‌شود تا رضایتنامه، فهرست داروهای مورد استفاده را امضا کنید و از شما راجع به حساسیت به هرگونه دارو پرسیده خواهد شد. این فرایند می‌تواند از 15 تا 45 دقیقه طول بکشد و پس از آن دوره ریکاوری را خواهیم داشت.

گام اول: آماده سازی بیمار

بیمار بر روی میز اشعه ایکس دراز می‌کشد. بی حسی موضعی به منظور بی حس نمودن منطقه درمان استفاده می‌شود. بیمار در طول عمل درد کمی را حس خواهد نمود. بیمار در طول جراحی بیدار و هوشیار خواهد بود تا بازخوردهایی به پزشک ارائه نماید. مسکن های دوز پایینی همچون والیوم یا میدازولام معمولا تنها داروهایی است که در این روند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گام دوم: وارد نمودن سوزن

با کمک فلوئوروسکوپ (نوع خاصی از تصویر اشعه ایکس)، پزشک سوزنی توخاکی را از طریق پوست به ناحیه منشا درد وارد می‌کند. فلوئوروسکوپ به پزشک امکان نمایش در لحظه سوزن در نمایشگر را می‌دهد تا از مسیر درست سوزن به سمت موقعیت مطلوب اطمینان حاصل نمایید. ماده کنتراستی تزریق شده می‌تواند موقعیت صحیح سوزن را تایید نماید. در حین عمل ممکن است دردهایی نیز رخ دهد اما معمولا بیماران بیش از درد با فشار مواجه خواهند بود.

گام سوم: تزریق دارو

وقتی سوزن در موقعیت درست باشد، داروی بیحسی تزریق شده و سپس سوزن برداشته می شود. بسته به موقعیت درد از یک یا چند بلوک عصبی استفاده خواهد شد.

پس از بلوک عصبی چه انتظاری می‌توان داشت؟

موقتا پس از انجام بلوک عصبی ممکن است با احساس درد یا بی حسی و یا قرمزی و سوزش در محل تزریق مواجه شوید. این مساله معمولا دائمی نیست و در طول زمان ناپدید خواهد شد. اگر از جراحی به منظور بلوک عصبی استفاده کرده باشید، ممکن است از شما خواسته شود تا مدت زمان مشخصی بعد از عمل به استراحت بپردازید. بسته به دشواری جراحی، ممکن است نیاز باشد تا چند روزی را برای ریکاوری در بیمارستان بگذرانید. برخی دردها ممکن است بعد از جراحی نیز ادامه پیدا کند و این به معنای عدم موفقیت جراحی نیست. بعلاوه بعضی روشهای بلوک عصبی می‌تواند تورم به همراه داشته باشد که عصب را تحت فشار قرار خواهد داد و به زمان برای فروکش کردن نیاز دارد. اگر عوارض بلوک عصبی در شما بیش از مقدار نرمال به طول انجامید، این مساله را به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض جانبی و خطرات بلوک عصبی

بلوک عصبی دارای برخی خطرات و عوارض جانبی است و از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
• افزایش سطح قند خون
• حساسیت
• خارش
• افزایش وزن
• بیش فعالی
• درد در ناحیه تزریق
• خونریزی
• مرگ (در مواردی نادر)

گزینه انتخابی

گزینه های مختلفی به منظور تسکین درد وجود دارد. در حالی که پزشکتان موکدا یکی از گزینه‌ها را بر دیگری برتر می‌داند، در برخی موارد از میان انواع بی حسی‌ها من جمله بلوک عصبی حق انتخاب خواهید داشت. با پزشک راجع به معایب و مضرات هر کدام از روشهای مدیریت درد صحبت کنید و از آنها بیشتر مطلع شوید. پزشک و متخصص بیهوشی، به شما در تعیین اینکه آیا بلوک عصبی می‌تواند بهترین گزینه با حداقل عوارض جانبی برای شما در موقعیتی بخصوص باشد یا خیر، کمک خواهند نمود. اگر از بلوک عصبی به عنوان ابزار تشخیصی استفاده شده باشد، پزشک توصیه به روشهای درمانی‌ یا آزمایشات اضافه مبتنی بر واکنش هایتان به درد در حالت بلوک خواهد داشت.

سوالات رایج

بلوک عصبی چه مدت باقی خواهد ماند؟

این مساله به نحوه اجرای بلوک عصبی و همچنین داروی بی حسی بکر گرفته شده بستگی دارد. برای مثال بلوک عصبی برای جراحی دست معمولا چیزی بین 6-8 ساعت باقی خواهد ماند، اما بلوک عصبی مرتبط با درد عمل جایگزینی مفصل زانو می‌تواند از 12 تا 24 ساعت باقی بماند. دارو از طریق لوله پلاستیکی نازکی (لوله عصبی) که در مجاورت عصب قرار خواهد گرفت، به صورت پیوسته و به مدت 2 تا 3 روز تزریق خواهد شد.

آیا بلوک عصبی می‌تواند دائمی باشد؟

اکثر جراحی های بلوک عصبی، دائمی محسوب می‌شوند؛ اما از آنها به ندرت و زمانی که تمامی روشهای دیگر کاهش درد موفقیت آمیز نباشند، برای مثال برای سندروم دردهای مزمن ناحیه ای و یا درد سرطان، استفاده می‌شود. در بلوک عصبی دائمی، عصب به طور کامل و توسط روشهایی چون ایجاد برش، برداشتن آن، آسیب به عصبی با استفاده از امواج کوتاه الکتریکی، الکل، فنول یا منجمد نمودن تخریب خواهد شد. با این وجود تمامی تخریب های عصبی دائمی، در واقع دائمی نخواهند بود. ممکن است به دلیل قابلیت رشد دوباره و قدرت ترمیمی عصب، چند ماه به این شکل باقی بماند؛ با رشد مجدد عصب ها، درد باز خواهد گشت اما ممکن است چنین نشود.