درمان تنگی کانال نخاعی کمر با دارو، تزریق اپیدورال و فیزیوتراپی

تنگی کانال نخاعی ناحیه لومبر یکی از علل شایع درد پایین کمر، درد باسن و درد پاها در افرادی است که ۵۰ سال به بالا سن دارند. این اختلال به علت تحت فشار قرار گرفتن عصب به وجود می‌آید و علائم نشانه‌هایی از قبیل بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف را ایجاد خواهد کرد. معمولاً علائمی که در پاها احساس می‌شوند تحت عنوان سیاتیک یا رادیکولوپاتی لراوبر توصیف می‌گردد. در جلسه مشاوره با پزشک شما درباره علائم و نشانه‌هایی که دارید سوال می‌پرسد و روش‌های درمانی مناسب را به منظور کنترل درد پایین کمر و تسکین علائم شما معرفی خواهد کرد. سپس از شما می‌پرسد که تاکنون از چه روشی برای کنترل درد خود استفاده کرده اید. پزشک از اطلاعات به دست آمده به منظور طراحی یک برنامه درمانی جامع و دقیق استفاده می‌کند. باید بدانید که تنگی کانال نخاعی پایین کمر به ندرت به عنوان یک وضعیت ژانسی در نظر گرفته می‌‌‌شوند و در واقع تعداد زیادی از بیماران اصلا به جراحی ستون فقرات نیاز ندارند. در عوض پزشکی از روش‌های درمانی غیر جراحی به منظور کنترل درد و علائم مرتبط با اختلالات ستون فقرات که باعث تنگی کانال نخاعی یا تحت فشار قرار گرفتن عصب شده‌اند استفاده خواهد کرد. گاهی اوقات پزشک از چند روش درمانی استفاده می‌کنند تا نتایج بهتری به دست بیاید.

علل تنگی کانال نخاعی ناحیه کمر چیست؟

---

تعداد زیادی از افراد دچار تنگی کانال نخاعی ناحیه کمر هستند و در برخی از آنها در زندگی خود به مشکل بر می‌خورند. بهبود وضعیت تنگی کانال نخاعی اکتسابی گفته می‌شود. تعداد کمی از افراد با این اختلال متولد می‌شوند که به این وضعیت تنگی کانال نخاعی مادرزادی یا اولیه می‌گویند. با بالا رفتن سن ریسک بروز تنگی کانال نخاعی افزایش پیدا می‌کند اما برخی از علل شایع آن به شرح زیر می‌باشند:

• استئوآرتریت به تحلیل رفتگی غضروف بین مفاصل گفته می‌شود که در این شرایط بدن به منظور ایجاد واکنش به آسیب ایجاد شده به تولید زائده‌های استخوانی می‌پردازد تا از این ناحیه محافظت بیشتری به عمل بیاورد. این زائده‌های استخوانی باعث می‌‌شوند اعصابی که از کانال نخاعی خارج می‌گردند تحت فشار قرار بگیرند.
• بالا رفتن سن و تحلیل رفتگی بدن باعث صاف شدن دیسک بین مهره‌ها خواهد شد. در این شرایط فضای کمتری در اختیار اعصابی که از طناب نخاعی خارج می‌شوند قرار خواهد گرفت و حتی گاهی اوقات برخی از ترکیبات دیسک به این اعصاب فشار وارد می‌‌کند.
• آسیب دیدگی ستون فقرات، بیماری‌های استخوانی از قبیل بیماری پاژه، تومورهای ستون فقرات و کلفت شدن برخی از رباط‌های خاص ناحیه ستون فقرات می‌‌تواند باعث تنگی کانال نخاعی شود.

 در تعداد بسیار زیادی از موارد می‌‌توان به کمک فیزیوتراپی و سایر روش‌های مراقبتی به کنترل علائم حاصل از تنگی کانال نخاعی پرداخت. فقط در موارد شدید تنگی کانال نخاعی انجام عمل جراحی یا استفاده از روش‌های پر تهاجمی ضروری خواهد بود.

 علائم و نشانه‌های تنگی کانال نخاعی ناحیه لومبر چیست؟ 

---

علائم و نشانه‌های تنگی کانال نخاعی متفاوت هستند و می‌توانند باعث بروز درد در ناحیه باسن، درد پایین کمر، درد پشت ران که در هنگام ایستادن و راه رفتن بدتر می‌شود و با نشستن بهبود پیدا می‌‌کند؛ شوند. علائم و نشانه‌های تنگی کانال نخاعی کمر شامل درد پایین کمر و رادیکولوپاتی لومبر است. از این وضعیت معمولا تحت عنوان سیاتیک زیاد می‌شود، رادیکولوپاتی دنبال باعث بروز درد و بی حسی و ضعف یا سوزن ‌سوزن ‌شدن خواهد شد که از قسمت پایین کمر تا ناحیه باسن و ساق پا و ران انتقال پیدا می‌کند. ممکن است شما دچار درد در هر دو پا شوید یا آن که درد یک پا نسبت به پای دیگر بدتر باشد. تعداد زیادی از افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی لومبر فقط در هنگام ایستادن یا داشتن فعالیت جسمی دچار علائم نشانه‌های حاصل از این اختلال خواهند شد. در این حالت معمولاً در بیماران می‌توانند مدت طولانی راه برود زیرا دچار پا درد خواهد شد. نشستن یا استراحت کردن می‌توانند به طور موقت با عث تسکین درد و علائم حاصل از این اختلال شود و در هنگام ایستادن و راه رفتن دوباره به وجود خواهند آمد. موارد شدید تنگی کانال ناحیه دو نفر باعث بروز سندروم دم اسب خواهد شد. در این اختلال عصب کودا اکوین تحت فشار قرار می‌‌گیرد که معمولاً بروز این وضعیت بسیار نادر است. این اختلال باعث بروز علائم و نشانه‌هایی از قبیل بی اختیاری ادرار و مدفوع خواهد شد.

هشدار: در صورتی که شما هر گونه مشکلی در ارتباط با عملکرد مثانه یا روده دارید باید فوراً به پزشک مراجعه نمایید.

 تنگی کانال نخاعی ناحیه لومبر چگونه تشخیص داده می‌شود؟ 

---

پزشک در ابتدا به بررسی سابقه پزشکی شما می‌پردازد و از شما در خصوص علائم و نشانه‌هایی که دارید سوال خواهد پرسید سپس انجام معاینات نورولوژیکی و ارزیابی‌های جسمانی خواهد پرداخت تا بتوانند اطلاعات مناسبی را به دست بیاورد. گاهی اوقات پزشک درخواست انجام عکسبرداری توسط اشعه ایکس یا سایر روش‌های تشخیصی از قبیل سی تی اسکن یا اسکن ام آر آی را می‌دهد تا اطلاعات لازم در خصوص ساختارهای آناتومیکی کمر از قبیل کانال نخاعی و فرامن را به دست بیاورد. تست‌های تشخیصی می‌توانند به طور دقیق علت تنگی کانال نخاعی از قبیل دیسک کمر یا اسپوندیلوزیس را مشخص نمایند.

 روش‌های موجود برای درمان تنگی کانال نخاع کمر 

---

برخی از روش‌های موجود برای درمان این اختلال به شرح زیر می‌باشند:

 استفاده از داروهای مسکن 

 معمولاً به عنوان اولین خط درمان تنگی کانال نخاعی از داروهای مسکن استفاده می‌‌شود که به کنترل درد و التهاب کمک خواهند کرد.

• داروهایی که به کنترل درد کمک می‌کنند تحت عنوان داروی مسکن شناخته می‌‌‌شوند و شامل قرص استامینوفن، آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می‌باشند که توسط پزشک به منظور تسکین درد ناشی از تنگی کانال نخاعی توصیه می‌شوند.
• اگر چه برخی از داروهای مسکن از قبیل استامینوفن فقط باعث تسکین درد می‌‌‌شوند برخی دیگر به کاهش درد و التهاب نیز کمک خواهند کرد. داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می‌‌توانند به تسکین درد و التهاب کمک کنند.
• در صورتی که نوع محصول از تنگی کانال نخاعی به داروهای تجویز شده پاسخ ندهد پزشک از داروهای دیگری استفاده خواهد کرد. سلکوکسیب یک نمونه از داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب است و در صورتی که در در دز پایین و به مدت کوتاه مصرف شوند باعث بهبود علایم بیمار خواهند شد.
• اگر شما دچار درد شدید کمر و پا هستید پزشکی یک دوره کوتاه به تجویز داروی استروئید خوراکی می‌‌پردازد. این گروه از داروها که به صورت داروی قابل تزریق نیز وجود دارند حاوی ترکیبات ضد التهاب هستند. داروهای استروئیدی همانند سایر انواع داروها و عوارض جانبی همراه هستند و باید قبل از مصرف آنها با عوارض جانبی شان آشنا شد.
• در صورتی که شما دچار تنگی کانال ناحیه لومبر هستید و از درد عصب در پاهای خود رنج می‌برید به نحوی که توانایی راه رفتن شما کاهش پیدا کرده است پزشک به تجویز داروهای نوروپاتیک از قبیل گاباپنتین خواهد پرداخت. تنگی کانال نخاعی در ناحیه نور باعث بروز علائم و نشانه‌های رادیکولوپاتی لومبر و از قبیل بی حسی، سوزن سوزن شدن و سوزش پا خواهد شد. داروهای نورولوژیک می‌‌توانند به کاهش درد عصب و بهبود توانایی عملکردی شما کمک کنند.
• یکی دیگر از روش‌هایی که برای تسکین درد وجود دارد استفاده از داروهای مسکن بسیار قوی است و معمولاً زمانی تجویز می‌شوند که سایر روش‌های درمانی تاثیری در کنترل درد نداشته باشند. با توجه به عوارض جانبی حاصل از این روش درمانی از قبیل وابستگی به دارو، پزشک فقط یک دوره کوتاه استفاده از آن را توصیه می‌کند.

 تزریق دارو در کانال نخاعی به منظور کنترل علائم درد 

اگر شما دچار درد شدید و علائم و نشانه‌های مرتبط با تنگی کانال نخاعی هستید پزشک از روش‌های دیگری از قبیل تزریق دارو در فضای اپیدورال یا ترانس فورامینال استفاده خواهد کرد. تزریق کورتیکوستروئید یا کورتیزون به همراه داروی بی حسی می‌تواند به کنترل علائم حاصل از تنگی کانال و تحت فشار قرار گرفتگی اعصاب ستون فقرات کمک کند.

 چگونه تزریق دارو درون نخاع به کنترل علائم بیماری کمک می‌کند؟

تزریق اپیدورال یا تزریق دارو درون فضای ترانس فورامینال باعث کاهش التهاب و تورم ریشه اعصاب و بافت نرم اطراف آن خواهد شد تا به این ترتیب فشردگی عصب برطرف گردد. پس از آنکه تورم و اتحاد کاهش پیدا کرد در مرحله بعدی درد و بی حسی و سوزن سوزن شدن نیز کاهش پیدا می‌‌کند و از شدت علائمی که به سایر اعضای بدن از قبیل دست بازو و پا انتشار یافته است کاسته خواهد شد.

 تزریق اپیدورال یا ترانس فورامینال؟

در تزریق اپیدورال یا ترانس فورامینال از داروی بی حسی موضعی به منظور کاهش درد استفاده می‌شود. پزشک از ماده حاجب استفاده می‌‌کند تا بتوانند ساختارهای داخلی ستون فقرات را به خوبی در فرآیند عکسبرداری مشاهده کند. پزشک برای تزریق داروی بی حسی از یک سوزن بسیار نازک استفاده می‌شود تا امکان ارسال دارو به درون بافت‌های عمیق بدن وجود داشته باشد. پزشک به برخی از بیماران داروی آرام بخش می‌دهد تا در هنگام تزریق دچار مشکل نشوند. فلوروسکوپی شبیه عکسبرداری توسط اشعه ایکس یا اولتراسوند است و با هدف تزریق دقیق دارو در ناحیه مورد نظر مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس از تزریق دو روز در اون فضای کامل نخاعی برخی از بیماران ادعا می‌‌کنند که طی مدت چند ساعت پس از تزریق شاهد کاهش علائم خود بوده‌ اند حال آنکه برخی دیگر می‌گویند حدود یک هفته طول کشیده است تا بهبود پیدا کنند. زمان لازم برای بهبود علائم همه بیماران یکسان نیست و در برخی دیگر حدود چند هفته یا حتی چند ماه طول می‌‌کشد تا درد به طور کامل بهبود پیدا کند. برخی از بیماران ادعا می‌کنند که در چند روز اول پس از تزریق شاهد بدتر شدن علائم خود بوده اند. بروز جنگ مسعلی غیر عادی نیست و ممکن است داروی تزریق شده به طور موقت باعث التهاب و فشردگی عصب شود. با این حال باید پس از اثرگذاری دارو از شدت علائم و درد بیمار کاسته شود. پزشک استفاده از کمپرس یخ یا داروی مسکن را به منظور کنترل درد در روزهای اول پس از تزریق توصیه خواهد کرد.

 فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یکی از شناخته شده ترن درمان‌های بدون جراحی برای تنگی کانال نخاعی کمر است. که متخصصین پس از ارزیابی وضعیت بیمار، مشاهده‌ی علائم و تشخیص علت با کمک تصویر برداری‌های انجام شده جلسات درمانی را برای بیمار مشخص می‌‌کنند.

برنامه درمانی برای تنگی کانال نخاعی کمر توسط متخصصین فیزیوتراپی شامل موارد زیر می‌‌باشد:

• برخی از تمرینات ورزشی خاص به رفع فشار از روی عصب و تسکین درد کمک می‌کنند.
• انجام دادن تمرینات ورزشی کششی می‌تواند به بهبود توانایی حرکتی مفاصل و عضلات محافظ ستون فقرات و دست و پا کمک کند تا علاوه بر بهبود توانایی حرکتی از شدت درد بیمار نیز کاسته شود.
• ورزش ایروبیک می‌تواند باعث افزایش توانایی بدن برای انجام دادن برخی فعالیت‌های خاص از قبیل راه رفتن شود بدون آنکه به ستون فقرات فشار وارد کند.

ممکن است تصور کنید که ورزش کردن برای شما دشوار است اما نگران نباشید زیرا تحقیقات نشان داده است که ورزش کردن باعث می‌‌شود از شدت علائم شما کاسته شود و درد بهبود پیدا کند. ممکن است متخصص فیزیوتراپی تصمیم بگیرد از روش‌های زیر برای بهبود شما استفاده کند:

• درمان دستی باعث بهبود توانایی حرکتی مفاصل و بهبود علائم شما خواهد شد.
• استفاده از یک دستگاه مخصوص که به تردمیل متصل می‌شود و در هنگام راه رفتن از میزان فشار به اعصاب نخاع می‌کاهد.
• حفظ حالت صحیح بدن می‌تواند به رفع فشار از روی اعصاب کمک کند. به این ترتیب شما باید یاد بگیرید که در هنگام ایستادن و راه رفتن یا نشستن حالت صحیح بدن خود را حفظ کنید.
• برخی از روش‌های درمانی خاص برای کنترل درد از قبیل کمپرس یخ یا تحریک الکتریکی می‌توانند به کاهش درد کمک کنند.

 عمل جراحی برای درمان تنگی کانال نخاعی 

پزشک در مواردی که روش‌های درمانی مراقبتی تاثیری در بهبود بیماری نداشته باشند یا علائم شما در حال بدتر شدن و پیشرفت باشد انجام عمل جراحی را توصیه خواهد کرد. عمل جراحی می‌تواند به تسکین درد و رفع ناتوانی حرکتی کمک کند. برخی از اهداف اولیه پس از انجام جراحی تنگی کانال نخاعی لومبر به شرح زیر می‌باشد:

• رفع فشار از روی اعصابی که تحت فشار قرار گرفته اند و ایجاد فضای لازم برای آنها به کمک باز کردن قسمت پایین کمر انجام شود. از این روش تحت عنوان لامینکتومی ‌یاد خواهد شد که باعث افزایش ارتفاع دیسک بین مهره‌ها می‌شود تا فضای بهتری در اختیار عصب قرار ‌بگیرد.
• افزایش پایداری ستون فقرات در افرادی که دچار اسپوندیلولیستزیس هستند کاملاً ضروری می‌باشد. در این روش جراح باید به خارج کردن استخوان از ستون فقرات بپردازد تا فشار از روی اعصاب برداشته شود. رایج ترین روشی که به منظور ایجاد پایداری در ستون فقرات انجام می‌شود فیوژن می‌باشد که در این روش استخوان و ایمپلنت در ستون فقرات به یکدیگر متصل خواهند شد.
• عمل جراحی باز روشی است که به ایجاد پایداری ستون فقرات و رفع فشار کمک خواهد کرد. امروزه از روش‌های کم تهاجمی به منظور دستیابی به این اهداف و کاهش ریسک لخته شدن، کاهش ریسک عفونت و کوتاه شدن آن دوران بهبود استفاده خواهد شد.

 آیا می‌توان از تنگی کانال نخاعی جلوگیری کرد؟

---

تنگی کانال نخاعی معمولاً به علت بالا رفتن سن به وجود می‌آید. محققان هنوز نمی‌داند که چگونه می‌‌‌توانند از تنگی کانال نخاع جلوگیری کنند. همه ما به خوبی می‌‌دانیم که پیشگیری بهتر از درمان است و با توجه کردن به مواردی که در قسمت پایین دارای اشاره می‌کنیم می‌توان ریسک بروز این اختلال را کاهش داد.

• ورزش منظم باعث تقویت عضلاتی می‌شود که وظیفه محافظت از کمر و حفظ انعطاف پذیری مفاصل و ستون فقرات را برعهده دارند. ورزش منظم به حفظ تناسب اندام کمک می‌‌‌کند و از چاقی و اضافه وزن جلوگیری خواهد کرد. ورزش کردن باعث می‌‌شود که ریسک تحلیل رفتگی ستون فقرات به حداقل برسد.
• استفاده از صندلی مناسب و تشک با کیفیت و اجتناب از انجام دادن کارهایی که باعث آسیب دیدگی کمر می‌شود مانند برداشتن اجسام سنگین از بروز تنگی کانال نخاعی جلوگیری خواهد کرد.

متخصص فیزیوتراپی با توجه به شرایط شما و اهدافی که از درمان دارید به طراحی یک برنامه درمانی مناسب خواهد پرداخت. انجام دادن برخی از تمرینات ورزشی می‌‌تواند به بهبود افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی کمک کند ولی این بیماران باید از انجام دادن برخی حرکات خاص اجتناب کنند. به عنوان مثال از آنجایی که راه رفتن در مقایسه با نشستن باعث بروز درد بیشتری می‌شود پزشک از بیمار می‌خواهد که به جای راه رفتن به دوچرخه سواری کردن بپردازد. معمولاً باید به منظور جلوگیری از خم شدن بدن به سمت جلو و وارد شدن فشار بیشتر به اعصاب ستون فقرات باید تمرینات ورزشی بیمار اصلاح گردد.